Πρώτοι κάτοικοι του νησιού ήταν οι Φοίνικες και κατά την αρχαιότητα λεγόταν “Ωλίαρος”. Ως Αντίπαρος αναφέρεται πρώτη φορά το 13ο αιώνα μ.Χ. παρά το γεγονός ότι το όνομά της είναι αρχαίο. Αντίπαρος ήταν το όνομα ενός από τους 50 γιους του Αίγυπτου, ο οποίος δολοφονήθηκε από τη σύζυγό του Κριτομύθεια, μία από τις 50 Δαναΐδες.

Κατά τη διάρκεια των Βυζαντινών χρόνων το νησί υπέφερε από πειρατείες οι οποίες συνεχίστηκαν μέχρι και τους Μεσαιωνικούς Χρόνους. Το 1207 το νησί κατακτήθηκε από τον ανιψιό του Δόγη της Βενετίας, Μάρκο Σανούδο.

Στις αρχές του 15ου αιώνα η Αντίπαρος υποχρεωνόταν κάθε χρόνο να δίνει στο Δουκάτο της Νάξου 30 κωπηλάτες, γεγονός που οδηγεί στο συμπέρασμα ότι πρέπει να ήταν πυκνοκατοικημένη. Στα μέσα του 15ου αιώνα ο Βενετός Λορεντάνο, ο οποίος είχε παντρευτεί την Μαρία Σομμαρίπα που είχε πάρει προίκα την Αντίπαρο, έχτισε το κάστρο στο νησί για να του προσφέρει ασφάλεια. Οι πειρατικές επιδρομές συνεχίστηκαν, στη συνέχεια το νησί υπέστη μεγάλη καταστροφή από τον Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα.

Το 1537 το νησί, όπως και οι υπόλοιπες Κυκλάδες, πέφτει στα χέρια των Τούρκων και παραμένει υπό την κατοχή τους μέχρι το 1770, όταν φτάνει στο νησί ο ρωσικός στόλος των αδελφών Ορλόφ. Το 1774 πέφτει πάλι στα χέρια των Τούρκων, παίρνει μέρος στην επανάσταση του 1821 και το 1830 ενώνεται με την Ελλάδα. Οι λεηλασίες, οι καταστροφές και οι σφαγές ήταν η μοίρα των κατοίκων του νησιού στη διάρκεια όλων αυτών των χρόνων που περνούσε από τον έναν κατακτητή στον άλλον. Παρ’ όλα αυτά στο νησί λειτουργούσε γυμνάσιο, στο οποίο πήραν την πρώτη τους μόρφωση πολύ σπουδαίοι άνθρωποι, όπως ο Νεόφυτος Μαυρομάτης, Δεσπότης Ναυπάκτου, και ο διάκονος Ανανίας, ένας από τους μεγαλύτερους δασκάλους του Έθνους.

Το Σπήλαιο

Το Σπήλαιο της Αντιπάρου έχει μια μοναδικότητα, όχι μόνο λόγω των μαγευτικών του σταλαγμιτών, αλλά και λόγω της σύνδεσης του με την ιστορία του νησιού.

Στο εσωτερικό του βρέθηκαν αρχαία αγγεία, υπάρχει αφιέρωση στην θεά Αρτέμιδα και σύμφωνα με μία επιγραφή ένας από τους αρχαιότερους επισκέπτες του σπηλαίου ήταν ο Αρχίλοχος ο Πάριος, ο μεγάλος λυρικός ποιητής. Στα τοιχώματά του σώζονται αναγραμμένα τα ονόματα Μακεδόνων στρατηγών, που συνωμότησαν εναντίον του Μεγάλου Αλεξάνδρου και κατέφυγαν στο σπήλαιο της Αντιπάρου για να κρυφτούν και να γλιτώσουν. Αξιομνημόνευτο είναι  το πέρασμα από το σπήλαιο του Μαρκησίου Νουαντέλ, πρεσβευτή της Γαλλίας στην Κωνσταντινούπολη, που βρέθηκε το 1673 ανήμερα Χριστουγέννων, στην Αντίπαρο. Ο  ιερέας της συνοδείας του τέλεσε την λειτουργία των Χριστουγέννων μέσα στο σπήλαιο, χρησιμοποιώντας στο τελετουργικό ένα σταλαγμίτη, σαν Αγία Τράπεζα. Όλοι οι επισκέπτες  του σπηλαίου, από τον μαρκήσιο Ντε Σαμπέρ το 1775 έως τον Όθωνα τον πρώτο βασιλιά της Ελλάδας το 1840, άφησαν χαραγμένα στα τοιχώματα του το ονόματα τους. Οι Γερμανοί κατακτητές, στην διάρκεια της Γερμανικής Κατοχής, προκάλεσαν καταστροφές στον χώρο.

Η πρόσβαση στο σπήλαιο γίνεται με αυτοκίνητο ή με πούλμαν. Στην είσοδο του σπηλαίου συναντάμε το εκκλησάκι του Αϊ-Γιάννη του  Σπηλιώτη.

Δεσποτικό

Ως γνωστό η λατρεία του Απόλλωνα ήταν διαδεδομένη στις Κυκλάδες, και το μεγαλύτερο κέντρο λατρείας του ήταν η  Δήλος. Σύμφωνα με την παράδοση υπήρχαν στις Κυκλάδες συνολικά 22 δευτερεύοντα μικρότερα Ιερά από εκείνο της Δήλου. Ένα από αυτά ήταν και το Ιερό του Δεσποτικού. Αυτό το Ιερό αποτελεί μία μοναδική περίπτωση στο χώρο του Αιγαίου. Χτισμένο πάνω σε ένα από τα ωραιότερα ακατοίκητα και παρθένα μικρά νησιά του Αιγαίου, το Δεσποτικό, είναι ένα ανέπαφο Αρχαϊκό Ιερό το οποίο λειτουργούσε από τον 7ο αι. π.Χ. έως και τα Ρωμαϊκά χρόνια. Το Δεσποτικό ταυτίζεται με την αρχαία Πρεπέσινθο.

Τις πρώτες ανασκαφές στο Δεσποτικό διενήργησε τον 19ο αιώνα ο αρχαιολόγος Χρήστος Τσούντας, ο οποίος αποκάλυψε Πρωτοκυκλαδικά νεκροταφεία. Το 1959 έγινε ανασκαφή από τον Ν. Ζαφειρόπουλο στις θέσεις Ζουμπάρια και Μάντρα στη Β.Α. ακτή του νησιού, όπου βρέθηκαν ίχνη ναού Δωρικού ρυθμού. Από το 1997 έως σήμερα η ανασκαφική έρευνα, που διενεργείται από τον αρχαιολόγο Γιάννο Κουράγιο έφερε στο φως ένα μεγάλο μέρος των βοηθητικών χώρων ενός Ιερού. Μοναδικό εύρημα αποτελεί το ειδώλιο μεγάλων διαστάσεων γυναικείας θεότητας, το οποίο χρονολογείται γύρω στο 680-660π.Χ. Οι μεγάλες ομοιότητες που παρουσιάζουν τα κινητά ευρήματα και τα αρχιτεκτονικά κομμάτια του Δεσποτικού με εκείνα του Ιερού του Δηλίου της Πάρου που ήταν αφιερωμένο στον Απόλλωνα και την Άρτεμη, οδηγούν στην υπόθεση ότι πρόκειται για Ιερό αφιερωμένο στη λατρεία των δύο αυτών θεοτήτων.

Το Κάστρο

Το Ενετικό Κάστρο βρίσκεται χτισμένο μέσα στον παραδοσιακό οικισμό της Αντιπάρου. Οικοδομήθηκε στις αρχές του 1440, για να στεγάσει τους κατοίκους και να τους προστατέψει από τις συχνές επιδρομές των πειρατών. Το Κάστρο ήταν αρχικά ένα τετράγωνο κτίσμα αποτελούμενο από περιμετρικές κατοικίες με εσωτερική αυλή και ένα κυκλικό πύργο στο κέντρο. Οι εξωτερικοί τοίχοι των κατοικιών σχηματίζουν το τείχος του. Στη θέση του κεντρικού πύργου που λειτουργούσε ως τελευταίο καταφύγιο ή ως κατοικία του τοπικού άρχοντα, έχει απομείνει μόνο ή βάση του. Η μοναδική είσοδος του Κάστρου βρίσκεται δίπλα από τη Μητρόπολη του Αγίου Νικολάου.

Το Λαογραφικό Μουσείο της Αντιπάρου

Στο παλιό κάστρο της Αντιπάρου θα βρείτε τη Λαογραφική Συλλογή της Κοινοτικής Επιχείρησης Αντιπάρου στην οποία υπάρχουν παλαιά αντικείμενα, δείγματα από κυκλαδικά ειδώλια, παραδοσιακές στολές της Αντιπάρου και φωτογραφικό υλικό από την ανασκαφή του Δεσποτικού.

Στο παλιό κάστρο της Αντιπάρου θα βρείτε τη Λαογραφική Συλλογή της Κοινοτικής Επιχείρησης Αντιπάρου στην οποία υπάρχουν παλαιά αντικείμενα, δείγματα από κυκλαδικά ειδώλια, παραδοσιακές στολές της Αντιπάρου και φωτογραφικό υλικό από την ανασκαφή του Δεσποτικού.

Ώρες Λειτουργίας: Καθημερινά 08:00 – 14:00, εκτός Σαββάτου και Κυριακής

01. Γλυφά Ανατολικά, σε απόσταση 3,5 χλμ από το λιμάνι, βρίσκονται τα  Γλυφά, μία από τις πιο αγαπημένες παραλίες των επισκεπτών. Τα πεντακάθαρα νερά και η άμμος της, θα σας μαγέψουν. Οργανωμένη με ομπρέλες, ξαπλώστρες, καφετέρια και σχολή wind surfing. Η πρόσβαση στην παραλία είναι εύκολη (σε στάση δημοτικού λεωφορείου).

02. Οι Ψαραλυκές (1η και η 2η) Δύο οργανωμένες παραλίες, η μία φυσική συνέχεια της άλλης, με χρυσαφένια άμμο, beach bars, ξαπλώστρες και θαλάσσια παιχνίδια (μπανάνες κ.λπ.) αλλά και φυσική σκιά από αρμυρίκια.

03. Παναγιά (ή 3η Ψαραλυκή) Μεγάλος κόλπος με κρυστάλλινα νερά, αμμουδιά, ασημένιο βοτσαλάκι και πυκνή σκιά απ’ τα θαλασσόδεντρα, να δίνει το παρόν. Υπάρχει ταβερνάκι με παραδοσιακή κουζίνα (σε στάση δημοτικού λεωφορείου).

04. Άγιος Σπυρίδωνας Η πιο ρηχή αμμουδιά του νησιού. Βρίσκεται βορειοανατολικά του λιμανιού. Με τα αρμυρίκια της, δημιουργεί έναν παράδεισο για όλα τα μικρά παιδιά (baby beach).

05. Θεολόγος (παραλία του Κάμπινγκ) με τα καθάρια, γαλαζοπράσινα νερά που εκπλήσσουν.  Συγκεντρώνει πολλή νεολαία, όπως είναι φυσικό, και σε μέρος της παραλίας επιτρέπεται ο γυμνισμός.

06. Στον οικισμό του Αϊ-Γιώργη υπάρχουν τρεις παραλίες: το Κακό Ρέμα, αμμώδης παραλία με μαγευτική θέα όπου και μπορείτε να χαλαρώσετε, ο Βαθύς Βόλος, αμμουδερή, με ομπρέλες και ξαπλώστρες και η μικρή παραλία του Άι-Γιώργη, με λεπτή άμμο, κοντά στο ξωκλήσι.

07. Τα Λιβάδια, μετά τον Κάμπο, είναι μία απομακρυσμένη παραλία με άμμο και χωρίς σκιά, ιδανική για φυσιολάτρες.

08. Στα 8χλμ από το λιμάνι, φτάνετε στην πολυσύχναστη παραλία Σωρός, τη μεγαλύτερη παραλία της Αντιπάρου. Καθαρή, πλατιά αμμουδιά με ψιλό βότσαλο και βαθιά νερά. Την λατρεύουν όλοι. Θα βρείτε εστιατόρια με νησιώτικη παραδοσιακή κουζίνα (σ στάση δημοτικού λεωφορείου).

09. Δεσποτικό Το στενό που χωρίζει το Δεσποτικό από την Αντίπαρο έχει ένα ελάχιστο βάθος μόνο 1μ., ενώ παρεμβάλλεται και η νησίδα Κοιμητήρι. Εξαιτίας αυτής της ακραίας ρηχότητας του στενού, υπάρχει η πιθανότητα σε παλαιότερες εποχές αυτά τα νησιά να συνδέονταν. Ενδείξεις για την παλαιότερη στάθμη της θάλασσας υπάρχουν στα αρχαιολογικά ευρήματα που βρέθηκαν στο βυθό του όρμου του Δεσποτικού, όπως κιβωτιόσχημοι τάφοι από την πρώιμη Εποχή του Χαλκού που βρέθηκαν σε βάθος 3 μέτρων και ενός φούρνου αγνώστου ηλικίας που βρέθηκε επίσης σε βάθος 3 μέτρων στ’ ανοιχτά του Αγίου Γεωργίου της Αντιπάρου.

Λόγω της μη μόνιμης ανθρώπινης παρουσίας, έχουν διατηρηθεί ορισμένοι τύποι φυσικών οικοτόπων, τυπικών των κεντρικών Κυκλάδων. Το Δεσποτικό έχει ενταχθεί στο κοινοτικό δίκτυο προστατευόμενων περιοχών Natura 2000 ως Τόπος Κοινοτικής Σημασίας.

10. Φανερωμένη Βρίσκεται στο νότιο τμήμα του νησιού.  Είναι ένα μέρος για να χαλαρώσετε και να απολαύσετε τη θέα, αλλά είναι επίσης ιδανικό για ψαροντούφεκο και μπορεί να αποτελέσει την αφετηρία για μια καγιάκ περιπέτεια όλη τη νότια πλευρά της Αντιπάρου, με ψηλά βράχια, μυστικές σπηλιές και άλλες μικρές παραλίες και όρμους. Η παραλία είναι ιδανική και για οικογένειες.

Κάθε χρόνο στον εορτασμό της χάρης πολλών Αγίων αναβιώνουν λαϊκά πανηγύρια με τον παραδοσιακό τρόπο. Δίνεται η ευκαιρία να γνωρίσουν οι νεότεροι, αλλά και οι επισκέπτες του νησιού, τη ζωντανή παράδοση που εξακολουθεί να αντιστέκεται στο χρόνο και στις προκλήσεις της εποχής μας.

Στις 7 Μαΐου γίνεται στην είσοδο του σπηλαίου το πανηγύρι του Αϊ-Γιάννη του Σπηλιώτη, με παρουσίαση παραδοσιακών χορών και κεράσματα.

Στις 23 και 24 Ιουνίου γιορτάζεται ο Αϊ-Γιάννης και αναβιώνει το έθιμο του κλείδωνα από το χορευτικό συγκρότημα της Αντιπάρου στο λιμάνι της Αντιπάρου.

Στα μέσα Ιουλίου γίνεται το τριήμερο πανηγύρι της Αγίας Μαρίνας στο λιμάνι της Αντιπάρου με χορούς, τραγούδια και κεράσματα σε όλους.

Στις 7 Σεπτεμβρίου γίνεται πανηγύρι στο εκκλησάκι της Παναγίας της Φανερωμένης, το οποίο βρίσκεται στην άλλη πλευρά της Αντιπάρου και η πρόσβαση γίνεται με ψαροκάικα.

Η Αντίπαρος συνδέεται καθημερινά με την Παροικιά και την Πούντα της Πάρου.

Για περισσότερες πληροφορίες:

Για διαμονή:

Ξενοδοχεία: www.grhotels.gr

Ενοικιαζόμενα δωμάτια: www.fede.gr

Kάμπινγκ:

Οργανωμένο κάμπινγκ λειτουργεί στον Άγιο Ιωάννη το Θεολόγο.

Κάμπινγκ Αντίπαρος:

Tηλ.: 22840 61 221,  Κινητό: 697 74 17 583

www.camping-antiparos.gr, email: [email protected]

Για περισσότερες πληροφορίες:

Πανελλήνια Ένωση Ιδιοκτητών Camping: www.panhellenic-camping-union.gr

Τοπική Συγκοινωνία

Στο νησί η μετακίνηση γίνεται με λεωφορεία, ταξί, ενοικιαζόμενα αυτοκίνητα και μηχανάκια, και με καΐκια που εκτελούν τακτικά δρομολόγια για τις πιο απόμακρες παραλίες.