Άρτα

Ο νομός Άρτας βρίσκεται στο βορειοδυτικό τμήμα της Ελλάδας και ανήκει γεωγραφικά και διοικητικά στην Ήπειρο, καταλαμβάνοντας το Ν/Α τμήμα της Ηπείρου. Συνορεύει, βόρεια με τους νομούς Ιωαννίνων και Τρικάλων, ανατολικά με τους νομούς Τρικάλων, Καρδίτσας και Αιτωλοακαρνανίας, νότια με το νομό Αιτωλοακαρνανίας, δυτικά με τους νομούς Πρεβέζης και Ιωαννίνων, ενώ νότια βρέχεται από τον Αμβρακικό Κόλπο. Έχει έκταση 1610 τετ. χλμ.

Πρωτεύουσα του νομού είναι η Άρτα. Η σημερινή πόλη είναι κτισμένη στην αριστερή όχθη του ποταμού Αράχθου, στην ίδια θέση που στην αρχαιότητα υπήρχε μία από τις σημαντικότερες πόλεις της Ελλάδας, η Αμβρακία (ένα από τα τελειότερα πολεοδομικά συστήματα της αρχαιότητας). Η πόλη της Άρτας έχει πληθυσμό 40.000 κατοίκων και απέχει από την Αθήνα 360 χλμ.

Η κατανομή του εδάφους του Ν. Άρτας κατά κατηγορίες έχει ως εξής : το 18,6% είναι πεδινό, το 11% ημιορεινό και το 70,4% ορεινό.

Ο Νομός Άρτας συγκεντρώνει ποσοστό 0,7 % του πληθυσμού της Χώρας. Σύμφωνα με την απογραφή του 2001, ανέρχεται σε 77.334 κατοίκους.

Ο Οικονομικά ενεργός πληθυσμός ανέρχεται σε περίπου 23.000 κατοίκους, ήτοι το 30% του συνολικού πληθυσμού. Από τον οικονομικά ενεργό πληθυσμό το 38% απασχολείται στον πρωτογενή (Γεωργία – Κτηνοτροφία – Αλιεία – Δασοκομία), το 18% στον δευτερογενή (Βιομηχανία – Βιοτεχνία) και το 39% στον τριτογενή (Εμπόριο – Υπηρεσίες – Τουρισμός)  τομέα.

Όσον αφορά τις επιχειρήσεις- μέλη του Επιμελητηρίου Άρτας που είναι περίπου 4.500, το 38% ανήκουν στο Τμήμα Εμπορίου, το 28% στο Τμήμα Μεταποίησης και το 34% στο Τμήμα Παροχής Υπηρεσιών.

Η περιοχή δραστηριοποιείται εξαγωγικά στους κλάδους :

  • Τρόφιμα – Ποτά
  • Δομικά & Οικοδομικά Υλικά
  • Μεταποίηση
  • Ανακύκλωση υλικών

Η περιοχή έχει να αναδείξει πολλές φυσικές ομορφιές, όπως:

  • το πολυτραγουδισμένο γιοφύρι
  • το βυζαντινό κάστρο
  • το σπάνιο υδροβιότοπο του Αμβρακικού Κόλπου
  • το παλιό λιμάνι με το μουσείο Φάρων της Κόπραινας
  • τα δέλτα των ποταμών Λούρου & Αράχθου
  • τα επιβλητικά Τζουμέρκα
  • τις Βυζαντινές εκκλησίες
  • τον απέραντο πορτοκαλεώνα του κάμπου
  • τα ιαματικά νερά Χανόπουλου  και
  • τα αμέτρητα φυσικά τοπία ιδιαίτερου κάλους

Με βασικές καλλιέργειες σε Εσπεριδοειδή, Ελιές βρώσιμες, Μηδική, Αραβόσιτος, Βαμβάκι, Καπνό, Ακτινίδια, Κηπευτικά υπαίθρου, Θερμοκήπια και λοιπά (όψιμα – όσπρια, κ.τ.λ.). Με κτηνοτροφία (αιγοπροβατοτροφεία, αγελαδοτροφεία, Χοιροτροφεία και δυναμική Πτηνοτροφία), με  μελισσοκομία, με πλούσια αλιεία, και φυσικά εκτροφεία αλιευμάτων εκ των καλυτέρων στην Ελλάδα. Με ενδείξεις για ύπαρξη γεωθερμικής ενέργειας σε βάθος άνω των 500 μέτρων, όπου η θερμοκρασία του νερού ξεπερνά τους 60 βαθμούς Κελσίου.

Με δραστηριοποίηση στον εναλλακτικό τουρισμό στοχευόμενα :

Στον οικοτουρισμό (παρατήρηση πουλιών, πανίδας, χλωρίδας, επισκέψεις υγροβιότοπων, κ.λπ.): Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Αράχθου, Κέντρο πληροφόρησης Σαλαώρας, Παρατηρητήριο Στρογγυλής,

Στα αθλήματα περιπέτειας (π.χ. ράφτινγκ, πεζοπορία, αλεξίπτωτο πλαγιάς κ.λπ.) Δ. Κασελούρης (Overland Βόρειας Πίνδου), Δασικό Χωριό, Αερολέσχη Άρτας, Ορειβατικός Σύλλογος Άρτας, Πάρκο Ορεινών Δραστηριοτήτων),

Στις  πολιτιστικές περιηγήσεις (π.χ. επισκέψεις σε μοναστήρια, εκκλησίες, γεφύρια, μουσεία λαογραφίας κ.ά., παραδοσιακούς οικισμούς, αρχαιολογικούς χώρους) – Μουσείο Κλασσικών Αρχαιοτήτων, Λαογραφικό Μουσείο Σκουφά, Λαογραφικό Μουσείο Καραλή, Ιστορικό μουσείο Σκουφά, πλήθος βυζαντινών, μεταβυζαντινών εκκλησιών και πέτρινων παραδοσιακών γεφυριών και τέλος

Στη παραδοσιακή χειροτεχνία και παραγωγή παραδοσιακών γλυκών και τσίπουρου (Αγροτουριστικός Συνεταιρισμός Γυναικών Πέτα, Γυναικείος Οικοτεχνικός Συνεταιρισμός Βίγλας).

Η κατάλληλη εκμετάλλευση και ο συνδυασμός όλων των παραπάνω μπορεί να δώσει μια μεγάλη ευκαιρία στην περιοχή για επενδύσεις τόσο στην γεωργία, όσο και στις ιχθυοκαλλιέργειες, την βιομηχανία, στον τουρισμό, στις υπηρεσίες γενικότερα κ.λπ.

Με επικέντρωση στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις τουρισμού και των τοπικών προϊόντων, κυρίως στον κλάδο των τροφίμων, δημιουργώντας ένα ολοκληρωμένο σχέδιο παρέμβασης για την προσαρμογή των επιχειρήσεων αυτών και των εργαζομένων τους στις συνεχώς εξελισσόμενες ανάγκες της νέας αγοράς και οικονομίας, με τη βελτίωση των βασικών υποδομών, τη καλύτερη αξιοποίηση των ανθρωπίνων πόρων και  με την εφαρμογή  καινοτόμων λύσεων οργάνωσης και παραγωγής της εργασίας των επιχειρήσεων και των εργαζομένων τους, ως βασικούς στόχους

Ο Νομός έχει σημαντικές δυνατότητες ανάπτυξης, βασιζόμενος στην γεωγραφική του θέση, στον φυσικό του πλούτο και στην οξυδέρκεια και στην επιχειρηματικότητα των κατοίκων του.

Μυθολογία (1500 π. Χ. – 700 π. Χ.)

Η παράδοση λέει ότι, στα πολύ παλιά χρόνια ο Άμβρακος, έκτισε στις βόρειες ακτές του Αμβρακικού κάστρο απόρθητο, στη θέση του ερειπωμένου σήμερα Φιδόκαστρου και χάρισε στο κάστρο και στο οχυρωμένο πια λιμάνι το όνομά του. Μα δε σταμάτησε εκεί προχώρησε στην ενδοχώρα, κι όταν έφτασε στον τόπο που βρίσκεται η σημερινή Άρτα, έκτισε πόλη που κι αυτή, χάρη στον ιδρυτή της, ονομάστηκε Αμβρακία.

Σύμφωνα μ’ άλλη παράδοση, ο γιος του Απόλλωνα, ο Μελανέας, που ήταν βασιλιάς των Δρυόπων πιεζόμενος απ’ τους Δωριείς, που το 1100 π. Χ. κατέκλυσαν τον Ελλαδικό χώρο, ήρθε και κατέλαβε την Ήπειρο, έκτισε πόλεις και εγκατέστησε σ’ αυτές τους Δρύοπες. Τη σημαντικότερη απ’ αυτές τις πόλεις την έκτισε στη θέση της σημερινής Άρτας, και η κόρη του, η Αμβρακία, της έδωσε το όνομά της.

Η έρευνα απέδειξε ότι πράγματι η περιοχή της σημερινής Άρτας, στα παράλια και στο νότιο τμήμα της, πρωτοκατοικήθηκε από Θεσπρωτούς, στο βόρειο απ’ τους Μολοσσούς και στον ορεινό όγκο των Τζουμέρκων εγκαταστάθηκαν οι τραχείς Αθαμάνες, οι οποίοι έδωσαν το όνομά τους και στο βουνό Αθαμανικά όρη ή Τζουμέρκα. Οι Θεσπρωτοί ίδρυσαν οχυρωμένο λιμάνι στην ακτή του Αμβρακικού και το ονόμασαν λιμάνι του Άμβρακου. Η ονομασία Αμβρακία ανήκει στους πολύ μεταγενέστερους Δρύοπες (10ος π. Χ .αιώνας), οι οποίοι έδιωξαν τους Θεσπρωτούς απ’ αυτά τα μέρη, έκτισαν την πόλη και την ονόμασαν Αμβρακία από το όνομα του λιμανιού.

Σύμφωνα με την μυθολογία η αρχαία Αμβρακία, που ήταν σημαντικό κέντρο της εποχής, έγινε «μήλον της έριδος», ακόμη και για τους αθανάτους: Τρεις θεοί καβγάδιζαν για το ποιος θα την έχει στην κατοχή του: ο Απόλλων, η Άρτεμις και ο Ηρακλής. Οι τρεις τους είχαν ευεργετήσει την πόλη, και κατά τη γνώμη τους δικαιωματικά τη διεκδικούσαν. Ο τόπος που έλαβε χώρα η διαμάχη ήταν η γειτονική Δρυοπίς, εκεί όπου κάποτε ο Ηρακλής έδειξε τη δύναμή του. Χτύπησε με το ρόπαλό του ένα βράχο και αμέσως ξεπήδησε ιαματικό νερό και έγιναν τα γνωστά απ’ την αρχαιότητα «Λουτρά Ηρακλέους». Σ’ αυτή την περιοχή βρίσκονται σήμερα τα Λουτρά Χανοπούλου. Στη διαμάχη λοιπόν κάλεσαν για κριτή ένα σοφό γέροντα, τον Κραγαλέα ο οποίος έδωσε την πόλη στον Ηρακλή. Ο Απόλλωνας πικράθηκε τόσο πολύ με αυτή την απόφαση που με ένα άγγιγμά του έκανε τον Κραγαλέα βράχο.

Έτσι σύμφωνα με τον μύθο εδώ έκανε ο Ηρακλής το 10ο άθλο του: την αρπαγή των βοδιών του Γηρυόνη. Ο Γηρυόνης ήταν μυθικός βασιλιάς της Αμβρακίας, είχε τρία κορμιά, τρία κεφάλια, έξι πόδια και έξι χέρια, είχε και την εύνοια της Ήρας. Σύμφωνα με το μύθο είχε τόσο βόδια, που γέμιζαν όλο τον κάμπο ως τη θάλασσα. Ο τσοπάνος που τα φύλαγε είχε συμπαραστάτη ένα δικέφαλο σκυλί, τον Όρθρο. Ο Ηρακλής αφού εξουδετέρωσε βοσκό και σκυλί πιάστηκε στα χέρια με το Γηρυόνη. Τελικά ο Ηρακλής, μ’ ένα χτύπημα με πέτρα στο κεφάλι, τον έριξε κάτω, και μ’ ένα βέλος μολυσμένο απ’ το αίμα της Λερναίας Ύδρας, τον τελείωσε, άρπαξε τα βόδια και μετά από περιπέτειες τα πήγε στον Ευρυσθέα, που τα θυσίασε στην Ήρα.

 


Αρχαίοι και Κλασικοί Χρόνοι (700 π. Χ. – 300 π. Χ.)

Οι Κορίνθιοι χρησιμοποιούσαν την Αμβρακία ως εμπορικό σταθμό. Η πόλη οχυρώθηκε με τείχη απόρθητα για την ασφαλή διακίνηση του εμπορίου αλλά και για επιδρομές. Τμήματα  του τείχους της αρχαίας Αμβρακίας σώζονται σε διάφορα σημεία της πόλης. Απ’ το κάστρο Άμβρακας ή Φιδόκαστρο στον Αμβρακικό, σώζονται μόνο τα θεμέλια και δυστυχώς δεν είναι εύκολη η πρόσβαση από την ξηρά.

Οι Κορίνθιοι, ανέδειξαν την Αμβρακία σε σπουδαίο εμπορικό, διοικητικό και πολιτιστικό κέντρο. Ενδεικτικό της ακμής της είναι η συνεχής λειτουργία του νομισματοκοπείου της, που έκοβε κατά τα Κορινθιακά πρότυπα ασημένια νομίσματα με την επιγραφή ΑΜΒΡΑΚΙΩΤΑΝ, καθώς και η ύπαρξη κεραμικών, χαλκουργικών και καλλιτεχνικών εργαστηρίων, όχι μόνο για την κάλυψη των αναγκών μιας πλούσιας και πολυάνθρωπης πόλης, όπως ήταν η Αμβρακία, (αριθμούσε περίπου στους 25.000 κατοίκους), αλλά κυρίως για εμπορικούς λόγους.

Η πόλη είχε δυο νεκροταφεία, απ’ τα οποία το δυτικό πλαισίωνε τμήμα της Ιεράς Οδού μιας απ’ τις κυριότερες οδικές αρτηρίες της αρχαίας Αμβρακίας, η οποία βγαίνοντας απ’ τη νοτιοδυτική πύλη του τείχους και αφού διέσχιζε τη δυτική νεκρόπολη, πιθανολογείται ότι κατέληγε στο οχυρωμένο λιμάνι του Άμβρακου (Φιδόκαστρο).

Η πόλη προστατευόταν από ισχυρό τείχος του οποίου η περίμετρος έφτανε τα 5 χιλιόμετρα και περιέκλειε σχεδόν όλη την έκταση της σημερινής πόλης. Κτίστηκε τον 6ο – 5ο π. Χ. αιώνα. Τα πιο σημαντικά δείγματα αυτού του τείχους τα βλέπουμε στην ανατολική πλευρά του βυζαντινού κάστρου της Άρτας.

 


Ελληνιστικοί Χρόνοι (300 π. Χ. – 189 π. Χ.)

Μετά τον Πελοποννησιακό πόλεμο η πόλη συνεχίζει να ζει στους ρυθμούς της και μάλιστα, τώρα με τους Μακεδόνες που επικράτησαν στην περιοχή, αυξάνει τις εμπορικές της δραστηριότητες. Στο απόγειο όμως της ακμής της φτάνει, όταν ο βασιλιάς Πύρρος την κάνει πρωτεύουσα του κράτους του, το 295 π. Χ.

Η πόλη αλλάζει πρόσωπο. Ο Πύρρος τη διακόσμησε με λαμπρούς ναούς, πολυτελή παλάτια, αρχοντικά δημόσια οικοδομήματα και εξαίσια έργα τέχνης που τα έφτιαξαν ντόπιοι και ξένοι τεχνίτες, όπως μαρτυρούν οι πηγές και επιβεβαιώνεται από τις ανασκαφές. Δυστυχώς δύο μόνο δείγματα έχουμε αυτής της περιόδου: το μικρό θέατρο, καθώς και τα βάθρα πάνω στα οποία στηρίχθηκε το πολύ μεταγενέστερο γεφύρι της Άρτας. Όλα τα άλλα εξακολουθούν να είναι θαμμένα κάτω από τη σημερινή πόλη.

Η λάμψη που έδωσε ο Πύρρος στην Αμβρακία δεν κράτησε για πολύ. Οι διάδοχοί του δυστυχώς δε φάνηκαν αντάξιοι του μεγάλου προγόνου τους, γι’ αυτό και οι πιο πολλοί από αυτούς είχαν άσχημο τέλος: δολοφονήθηκαν από τους Αμβρακιώτες. Το αποκορύφωμα ήταν το 232 π. Χ. όταν, αγανακτισμένος ο λαός επαναστάτησε και σκότωσε την τελευταία εκπρόσωπο της δυναστείας των Αιακιδών, τη Δηιδάμεια, μέσα στο ναό της Ηγεμόνης Αρτέμιδος, όπου κατάφυγε για να σωθεί. Έτσι περάσαμε ξανά στη δημοκρατία, μια δημοκρατία όμως πολύ εύθραυστη που γρήγορα μετεξελίχθηκε σε αναρχία, και είχε ως αποτέλεσμα την αποδυνάμωση της πόλης και την εύκολη επικράτηση των Ρωμαίων.

 


Ρωμαϊκοί Χρόνοι (189 π. Χ. – 476 μ. Χ.)

Το 189 π. Χ. η Αμβρακία πέφτει στα χέρια των Ρωμαίων. Οι Αμβρακιώτες αντιστάθηκαν σθεναρά, αλλά τελικά αναγκάστηκαν να συνθηκολογήσουν με τον πολιορκητή Μάρκο Φούλβιο, γλιτώνοντας έτσι την καταστροφή της πόλης. Για λίγο όμως, γιατί το 167 π. Χ. και η Αμβρακία γνώρισε τη μανία του Αιμίλιου Παύλου, ο οποίος κατάστρεψε 70 ηπειρωτικές πόλεις και οδήγησε στην αιχμαλωσία 150.000 ηπειρώτες. Όταν το 31–29 π. Χ. ο Οκταβιανός Αύγουστος ίδρυσε τη Νικόπολη (κοντά στην Πρέβεζα) για ανάμνηση της νίκης του στη ναυμαχία του Ακτίου, μετέφερε εκεί τα πιο ωραία καλλιτεχνήματα της Αμβρακίας, τους δε κατοίκους της τους υποχρέωσε να μετοικήσουν για να επανδρώσουν τη νέα πόλη. Έτσι ο Στράβων, στο δεύτερο μισό του 1ου μ. Χ. αιώνα, την περιγράφει ως έρημη πόλη. Ωστόσο, οι Ρωμαίοι δε γκρέμισαν μόνο, αλλά και δημιούργησαν, αφήνοντας πίσω τους τη δική τους πολιτιστική σφραγίδα. Δείγμα του πολιτισμού τους έχουμε στη Στρογγυλή, όπου σώζονται τα ερείπια αγροτικής έπαυλης με θαυμάσια ψηφιδωτά δάπεδα, λαξευτές μυλόπετρες ελαιοτριβείου και λουτρά. Η πολύ γρήγορη ανάδειξη της Νικόπολης ως κύριου διοικητικού και εμπορικού κέντρου, μοιραία έριξε την Αμβρακία στην αφάνεια και το μαρασμό.

Έτσι άδοξα έκλεισε για την Αμβρακία και την ευρύτερη περιοχή της ο κύκλος των αρχαίων χρόνων και μαζί μ’ αυτόν έδυσε πια οριστικά και το άστρο της αρχαίας ηπειρωτικής πρωτεύουσας, έχοντας διαγράψει μια λαμπρή τροχιά στο ιστορικό στερέωμα. Δεν έμεινε παρά μόνο τμήμα του κάστρου της για να θυμίζει τις καλές μέρες της. Ξεχάστηκε ακόμη και τ’ όνομά της. Για τους Ρωμαίους και τους λοιπούς Ηπειρώτες έποικους της Νικόπολης, δεν ήταν πια η Αμβρακία, αλλά η περιοχή του Αράχθου, η Άραχθα> Άρτα, ή η Arta, δηλαδή η οχυρωμένη τοποθεσία, δίνοντας έτσι και την ετυμολογική εξήγηση του νέου ονόματός της. Στους πρώτους μεταχριστινικούς αιώνες, καθώς έπεφτε βαρύς απάνω της ο ίσκιος της σφριγηλής Νικόπολης, έπαψε πια να γίνεται λόγος γι’ αυτή. θα νόμιζε κανείς ότι δεν υπήρχε. Όμως, όπως έδειξε ο χρόνος, η πόλη ως Άρτα πια, δεν έσβησε. υπήρχε και ανασυγκροτούσε τις δυνάμεις της.

 


Βυζαντινοί Χρόνοι (476 μ.Χ. – 1449 μ.Χ.)

Όταν το 1034 μ. Χ. καταστράφηκε η Νικόπολη απ’ τους Βούλγαρους, η ασήμαντη ως τότε Άρτα πατώντας στην αρχαία Αμβρακία αναγεννάται εκ της τέφρας της και, παίρνοντας νέο αίμα απ’ τους Νικοπολίτες πρόσφυγες, ξαναβγαίνει στο προσκήνιο της Ιστορίας, αλλά με Χριστιανικό πλέον πρόσωπο. Στα ερείπια των αρχαίων ιερών ξεφυτρώνουν τώρα εκκλησιές και καμπαναριά. Είμαστε στο ξεκίνημα μιας νέας εποχής, της οποίας τη φυσιογνωμία αντανακλούν οι βυζαντινοί ναοί του Αγίου Δημητρίου στους Πλησιούς, του Αγίου Βασιλείου της Γέφυρας, της Παναγίας στην Κορωνησία, και της Αγίας Παρασκευής του Δράκου στα Αμπέλια Χανοπούλου. Παρακολουθούμε τη γέννηση της Βυζαντινής Άρτας, και αυτά τα μνημεία είναι τα πρώτα «δείγματα γραφής» της. Οι εξελίξεις δε θ’ αργήσουν να έρθουν. Η πόλη ξεδιπλώνει τα φτερά της και στις παραμονές των σταυροφοριών είναι πανέτοιμη να αναλάβει τον υψηλό ρόλο που της έταξε η Ιστορία: Ως πρωτεύουσα και πάλι της Ηπείρου – και όχι μόνο – να γίνει το προπύργιο της Ελλάδας κατά της Λατινοκρατίας και του Σλαβισμού. Ας τη δούμε σ’ αυτό της το ρόλο.

 


Το Δεσποτάτο της Ηπείρου 1205 – 1449 μ. Χ.

Θα λέγαμε ότι η Ιστορία της βυζαντινής Άρτας αρχίζει κυρίως μετά το 1204 μ. Χ. Ήταν τότε που οι Λατίνοι κατέλαβαν την Κωνσταντινούπολη, και ανέλαβαν κάποιες εσχατιές της αυτοκρατορίας τη διατήρηση της σπίθας του Βυζαντίου και τη γρήγορη αναζωπύρωσή της. Έτσι γεννήθηκε το κράτος ή Δεσποτάτο της Ηπείρου, το οποίο κατά καιρούς απλώθηκε πολύ πιο πέρα απ’ τα ηπειρωτικά όρια, ως το Δυρράχιο, τη Ναύπακτο, το Γαλαξίδι  και τα κοντινά Εφτάνησα. Ιδρυτής του, ένας γόνος αυτοκρατορικής οικογένειας, ο Μιχαήλ Α΄ Άγγελος Κομνηνός Δούκας, διοικητής του Θέματος της Πελοποννήσου – ο οποίος έσπευσε και, πριν προλάβουν οι Βενετοί (στους οποίους δόθηκε η Ήπειρος) να πατήσουν πόδι, έγινε κύριος της περιοχής και έκανε έδρα του την Άρτα, (1205 μ. Χ.). Είναι ο πρώτος της δυναστείας των Κομνηνοδουκάδων δεσποτών (ηγεμόνων) της Ηπείρου. Ακολούθησαν λαμπρά ονόματα, όπως ο Θεόδωρος – που στις μέρες του το Δεσποτάτο έλαβε την πιο μεγάλη έκταση – ο Μιχαήλ Β΄ και η ευσεβέστατη σύζυγός του, προστάτις και πολιούχος της Άρτας βασίλισσα Θεοδώρα, που έκτισαν τα πιο πολλά Βυζαντινά μνημεία της περιοχής, καθώς και ο διάδοχός τους Νικηφόρος με τη δραστήρια σύζυγό του Άννα Παλαιολογίνα Καντακουζηνή, οι κτήτορες της Παρηγορήτισσας. Όλοι τούτοι οι άρχοντες που γέμισαν το 13ο αιώνα, σημάδεψαν το διάβα τους αφήνοντας πίσω λαμπρά δείγματα της ευσέβειας και της φιλοκαλίας τους. Δικά τους έργα είναι το πυργωτό κάστρο της πόλης και μια πλειάδα βυζαντινών ναών που δίνουν και το στίγμα της πολιτιστικής της φυσιογνωμίας. Λαμπερές εκφάνσεις αυτής της κληρονομιάς, είναι: ο περίλαμπρος επιβλητικός ναός της Παρηγορήτισσας, μνημείο μοναδικό στην εκκλησιαστική αρχιτεκτονική, ο ποικιλόμορφος ναός της πολιούχου Αγίας Θεοδώρας, ο ναός του Αγίου Βασιλείου – ένα διακοσμητικό κομψοτέχνημα – το βασιλικό μοναστήρι της Κάτω Παναγιάς – κτίσμα του Μιχαήλ Β΄ – η Παναγία της Βλαχέρνας με τους βασιλικούς τάφους της, ο ναός της σταυροπηγιακής μονής της Παναγίας Μπρυώνη στο Νεοχωράκι, το γραφικό εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου της Ροδιάς στις Κιρκιζάτες, η Κόκκινη Εκκλησιά ή Βασιλομονάστηρο, στο Παλαιοχώρι Βουργαρελίου, και το παρεκκλήσι της ερειπωμένης σήμερα μονής της Παντάνασσας, κοντά στη Φιλιππιάδα.

Για 114 χρόνια, το Δεσποτάτο ελληνοκρατείται παλεύοντας, άλλοτε με όπλα και άλλοτε με τη διπλωματία, να διατηρήσει αλώβητη την εθνική και θρησκευτική του ταυτότητα. Μ’ αυτά τα δύο, όχι μόνο κράτησε όρθιο το λαό του στα δύσκολα χρόνια που ακολούθησαν, αλλά μπόρεσε και «νίκησε» ως και αυτούς τους κατακτητές του: Δεν τον αφομοιώνουν εκείνοι, παρά οι ίδιοι αφομοιώνονται απ’ τους υπηκόους τους. Είναι οι Ιταλοί, οι Σέρβοι και οι Αλβανοί ηγεμόνες που για 100 περίπου χρόνια (1318 – 1414) κυβέρνησαν ως διάδοχοι των Ελλήνων Δεσποτών, ασπάστηκαν την ορθοδοξία, σφετερίστηκαν βυζαντινά ονόματα και σύμβολα, πάντρεψαν και παντρεύτηκαν με υπηκόους τους και πολιτογραφήθηκαν στη νέα τους πατρίδα. Μόνο οι τελευταίοι ξένοι Δεσπότες, οι Ιταλοί Tocco, εξαιτίας προσωπικών διενέξεων και ατομικών επιδιώξεων, κάλεσαν ως διαιτητές τους Τούρκους, επισπεύδοντας το τέλος του Δεσποτάτου. Ένα τέλος που έτσι κι αλλιώς βέβαια θα ’ρχόταν. Το 1449 κλείνει η αυλαία για την πρωτεύουσα του Δεσποτάτου. Γύρω και πάνω από την Άρτα, απλώνει τα πέπλα της η βαριά τουρκική νύχτα.

 


Επί Τουρκοκρατίας (Προεπαναστατικοί χρόνοι)

Η κατάληψη της Άρτας απ’ τους Τούρκους  έγινε αναίμακτα με συνθήκη που εξασφάλιζε για τους Αρτινούς ορισμένα προνόμια, όπως να θρησκεύονται ελεύθερα και να τηρούν τα ήθη και τις παραδόσεις τους. Η «ερίβωλος» γη της Άρτας, η ομορφιά της και το ήπιο κλίμα της, σαγήνευσαν ως και αυτόν τον Τούρκο κατακτητή της Φαΐκ Πασά που εγκαταστάθηκε σ’ αυτή μόνιμα. Και με το δίκιο του. πιο πρόσφορο μέρος για κάτι τέτοιο πουθενά  δεν θα έβρισκε. Η Άρτα ήταν τότε ο τροφοδότης όλης της Ηπείρου, τόσο με τα δικά της αγαθά όσο και με ξένα που εισάγονταν απ’ το μοναδικό – εκείνα τα χρόνια – εμπορικό λιμάνι της Σαλαώρας στον Αμβρακικό. Η πόλη τότε είχε 2000 διώροφα πολυτελή σπίτια με κεραμοσκεπές, 400 εμπορικά καταστήματα, 4 τζαμιά και 17 συνοικίες, απ’ τις οποίες οι 3 μόνο ήταν μουσουλμανικές, οι 4 ήταν εβραϊκές και οι υπόλοιπες χριστιανικές. Ως κέντρο διαμετακομιστικού εμπορίου, η πόλη γρήγορα αναπτύχθηκε οικονομικά και κοινωνικά. Αυτή η προκοπή της στάθηκε ευχή και κατάρα: Για τον πλούτο της η Άρτα έγινε στόχος πειρατικών και ληστρικών επιδρομών, γεγονός που υποχρέωσε τους Αρτινούς να εξαγοράσουν την ασφάλειά τους παρέχοντας φορολογική υποτέλεια, (1500 ρεάλια το χρόνο) και στους θαλασσοκράτορες τότε Ενετούς. Ήταν άλλωστε νωπή ακόμη η βάρβαρη λεηλασία της πόλης απ’ το διαβόητο τυχοδιώκτη πειρατή Λυμπεράκη Γερακάρη (το 1696), ο οποίος μπρος στον εύκολο πλουτισμό, δεν δίσταζε να καταστρέφει ελληνικές πόλεις και να ρημάζει ναούς, πηγαίνοντας πότε με τους Τούρκους και πότε με τους Βενετούς.

Απ’ την άλλη όμως, γι’ αυτόν τον ίδιο πλούτο της η Άρτα, από νωρίς τράβηξε την προσοχή ξένων εμπορικών οίκων, και ήδη απ’ το 18ο αιώνα γίνεται έδρα 5 προξενείων ή υποπροξενείων γεγονός που την ωφέλησε πολλαπλά, αφού και μόνο η παρουσία ξένων στην πόλη, λειτουργούσε αποτρεπτικά στις αυθαιρεσίες και τις βαρβαρότητες του κατακτητή. Έτσι εξηγείται πώς μπόρεσε και λειτούργησε για δύο αιώνες η Ελληνική Σχολή Μανωλάκη και γιατί σ’ εκείνους τους χαλεπούς για όλη την Ελλάδα καιρούς, άνθισε στην Άρτα η ορθοδοξία. ανθοί της ήταν ο λόγιος Άγιος Μάξιμος ο Γραικός ο φωτιστής των Ρώσσων, ο νεομάρτυρας Άγιος Ζαχαρίας, οι «ασκητές μέσα στον κόσμο» όσιοι αδελφοί Απόστολος και Θεοχάρης, ο όσιος Ονούφριος στην Κορωνησία και ο επίσκοπος Βελεντζικού Άγιος Παρθένιος. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι ο 17ος αιώνας θεωρήθηκε ως ο χρυσός αιώνας για τη μεταβυζαντινή ναοδομία στην Άρτα, αφού αυτή την περίοδο (1600-1700) έγιναν οι σπουδαιότεροι μεταβυζαντινοί ναοί και το σύνολο σχεδόν των σωσμένων και μη σωσμένων μοναστηριών της.

Εύκολα λοιπόν καταλαβαίνει κανείς ότι η Άρτα και μετά την τουρκική κατάκτηση δεν έπαψε να ζει. Κάτω απ’ τη μύτη των Τούρκων χτυπά η καρδιά μιας σφριγηλής πόλης που αντέχει, παλεύει και ακτινοβολεί, προπαντός όμως προετοιμάζεται για το χρέος της.

 


Επανάσταση του ’21 – Απελευθέρωση της Άρτας

Από καιρό, η Άρτα το έφερνε βαριά να της κλέβουν οι τούρκοι το βιος της, γι’ αυτό και βρέθηκε πανέτοιμη τις παραμονές της επανάστασης και υπήρξε δυσανάλογα μεγάλη η προσφορά της στον απελευθερωτικό αγώνα. Η γη της έγινε μήτρα αγωνιστών και μαρτύρων, μήτρα ηρώων. Απ’ τα σπλάχνα της ξεπήδησαν και στα λημέρια της θέριεψαν τρία αρματολίκια στα προεπαναστατικά χρόνια. Πάνω στα κακοτράχαλα βουνά της παίχτηκε η τελευταία πράξη του δράματος των διωγμένων απ’ τις πατρογονικές τους εστίες Σουλιωτών, όταν το 1804 κυνηγημένοι απ’ τον Αλή πασά κατέφυγαν στο δυσπρόσιτο μοναστήρι του Σέλτσου. Εκεί, όταν οι Μποτσαραίοι, μετά από τετράμηνη σθεναρή αντίσταση, κυκλώθηκαν, πάνω από διακόσιοι άμαχοι προτίμησαν να πέσουν σε βάραθρο του Αχελώου, αναδεικνύοντας έτσι τα βράχια του Σέλτσου σε εθνικό θυσιαστήριο, ανάλογο, ίσως και μεγαλύτερο, εκείνου του Ζαλόγγου. Η γη αυτή ευδόκησε να δώσει στην Ελλάδα τον ιδρυτή και αρχηγό της Φιλικής Εταιρείας, τον εθνεγέρτη και οραματιστή της Εθνικής μας Ελευθερίας, Νικόλαο Σκουφά.

Λίγο αργότερα, στα χρόνια του μεγάλου ξεσηκωμού, η Άρτα πρόσφερε πλήθος επωνύμων και ανωνύμων αγωνιστών. Έγινε η φύτρα των Μπακολαίων, των Κουτελιδαίων και πολλών άλλων οπλαρχηγών, μα πάνω από όλους του αϊτού της λευτεριάς του Γεωργίου Καραϊσκάκη. Λίκνο του έγινε ένα κελί του μοναστηριού της Παναγίας στη Σκουληκαριά, που σώζεται σήμερα μισοερειπωμένο. Η Άρτα ευτύχησε να γίνει η δεύτερη πατρίδα του άλλου μεγάλου αγωνιστή, του ασπούδαστου δάσκαλου της πατρίδας και της ανθρωπιάς, του στρατηγού Γιάννη Μακρυγιάννη. Εδώ ήρθε παιδόπουλο απ’ το Κροκύλι της ορεινής Δωρίδος, εδώ έμαθε γράμματα, εδώ ανδρώθηκε δουλεύοντας στην αρχή ως παραγιός ενός συγγενή του άρχοντα και μετά ως έμπορος, εδώ μυήθηκε στη Φιλική, φυλακίστηκε στο κάστρο, και εδώ, στον τόπο που τόσο αγάπησε, έζωσε το σπαθί και βγήκε στον αγώνα. Στην Άρτα κυρίως αναφέρεται και της Άρτας τον αέρα(στη γλώσσα και στο ύφος) αποπνέει το λογοτεχνικό του κειμήλιο, τα «Απομνημονεύματά» του.

Για όλους αυτούς μιλούν οι κάμποι και τα καταράχια της Άρτας, τους γνωρίζει ο τόπος όπου – παντού σχεδόν άφησαν εύσημα της ανδρείας τους. Και τα εύσημα αυτά είναι: οι μάχες του Κομποτίου, η μάχη της Λαγκάδας, η μάχη του Μακρυνόρους, οι μάχες στην Πλάκα (κοντά στα Άγναντα), η πολύνεκρη για τους Τούρκους μάχη στο Σταυρό Θεοδωριάνων όπου πήρε το βάπτισμα του πυρός ο Μακρυγιάννης, η μάχη στο Μαράτι, η μάχη της Άρτας (φθινόπωρο 1821), η μάχη του Βουργαρελίου (1824), η μάχη της Σκουληκαριάς (1824), μα πάνω απ’ όλα το ηρωικό Πέτα στις ράχες του οποίου έκαναν σπονδή αίματος οι Φιλέλληνες όλης της Ευρώπης, πιασμένοι χέρι – χέρι με τους Έλληνες τακτικούς και τους άτακτους των ντόπιων καπεταναίων. Υπάρχει άλλο μέρος της Ελλάδας που να έδωσε τόσα πολλά; Για τέσσερα χρόνια σ’ αυτόν τον τόπο γίνεται χαλασμός. είναι της Άρτας τα «ματωμένα χώματα».

Κι όμως ενώ βαρύς υπήρξε ο φόρος αίματος της Άρτας για τον αγώνα, η ίδια δεν αξιώθηκε – χάρη και σε Ελλήνων λάθη – να δει τη λευτεριά, παρά μισό αιώνα αργότερα. Μόνο που η λευτεριά της δεν ήρθε ως δώρο, αλλά ως δικαίωση μιας σειράς κι άλλων αγώνων που όμοιούς τους δεν έχει να επιδείξει καμιά άλλη ελληνική πόλη στη μεταεπαναστατική περίοδο. Τρεις τοπικές επαναστάσεις στην περιοχή Ραδοβυζίου (1854, 1867 και 1877 – 1878) και νέες εκατόμβες θυσιών, εξαγόρασαν πολύ ακριβά την αξιοπρέπεια του περήφανου λαού της Άρτας. Η Άρτα απελευθερώθηκε στις 24 Ιουνίου 1881 με απόφαση της συνδυάσκεψης της Κωνσταντινούπολης που βασίστηκε στους όρους της συνθήκης του Βερολίνου του 1878. Ως σύνορο της ελεύθερης με την τουρκοκρατούμενη Ήπειρο ορίστηκε ο ποταμός Άραχθος.

 


Σύγχρονη Ιστορία

Φαίνεται ότι τα βάσανα των Αρτινών και μετά την απελευθέρωση δεν τέλειωσαν. Η πόλη ασφυκτιεί, καθώς το θρυλικό γεφύρι της δεν ενώνει πια τις δύο ελεύθερες όχθες του ποταμού, αλλά χωρίζει το Ελληνικό από το Τούρκικο, αφού στη μεσιανή καμάρα του, τη στοιχειωμένη, έβαλαν το σύνορο – σημαδιακή πράγματι σύμπτωση. «Ελεύθεροι Πολιορκημένοι» οι Αρτινοί για να επιβιώσουν «ξενοδουλεύουν» στα χωράφια του τούρκικου ακόμη κάμπου τους.

Σαν παραμεθόρια λοιπόν περιοχή που ήταν η Άρτα τότε, σ’ αυτήν έπεσε το βάρος και όλων των μετέπειτα απελευθερωτικών αγώνων. Έτσι τη βρίσκουμε να μάχεται κατά των Τούρκων στο Γρίμποβο το 1897, να έχει ένα εντυπωσιακό παρόν στον Α΄ Βαλκανικό πόλεμο, και το κυριότερο, να διεκδικεί ένα μεγάλο μερτικό απ’ τη δόξα της απελευθέρωσης των Ιωαννίνων και του βορειοηπειρωτικού αγώνα που ακολούθησε. Οι Αρτινοί με το θρυλικό 3/40 Σύνταγμα Ευζώνων διέπρεψαν κατά καιρούς σε μάχες στη Β. Ήπειρο, στη Μικρασιατική εκστρατεία και το 1940 στο Καλπάκι και στη Θεσπρωτία, όπου αιχμαλώτισαν ολόκληρο τάγμα Μελανοχιτώνων.

Στο έπος της Αλβανίας, η Άρτα βρέθηκε στην πρώτη γραμμή, και η προσφορά των παλικαριών της βρήκε άξιο υμνωδό τον Οδυσσέα Ελύτη στο ποιητικό του αριστούργημα «Άξιον Εστί». Η κατοχή υπήρξε άλλος ένας Γολγοθάς για την Άρτα με τα καμένα χωριά και τα ρημαγμένα σπίτια, τις ομαδικές εκτελέσεις και τα υπόγεια των ανελέητων βασανισμών. Το Νεοχωράκι γίνεται στάχτη, το Βουργαρέλι βομβαρδίζεται ανηλεώς. Αχνίζει ακόμα το αίμα των 317 αδικοχαμένων αμάχων στη σφαγή του μαρτυρικού Κομμένου τον Αύγουστο του 1943 – μια φρικιαστική θυσία που ακόμα καρτερεί την πρέπουσα αναγνώρισή της απ’ την επίσημη ιστορία. Παρ’ όλα αυτά η Άρτα βρήκε το κουράγιο να στηρίξει τον Αντιστασιακό αγώνα και δικαιούται σημαντικό μέρος απ’ τις δάφνες του, αφού στα χώματά της παίχτηκαν μερικές απ’ τις «πράξεις» του εθνικού εκείνου έργου, με Αρτινό τον κύριο πρωταγωνιστή του, το στρατηγό Ναπολέοντα Ζέρβα, ιδρυτή του Ε.Δ.Ε.Σ. Κι αφού δοκιμάστηκε σκληρά στη δίνη του Εμφυλίου που ακολούθησε, μπόρεσε γρήγορα να επουλώσει τις πληγές της, και χάρη στην εργατικότητα του φιλοπρόοδου λαού της, έγινε η σημερινή Άρτα.

Γραμμενίτσα: Βρίσκεται μέσα σε ελαιώνες και εσπεριδοειδή. Πολύ κοντά θα επισκεφθείτε τη Βλαχέρνα, όπου υπάρχει η εκκλησία της Παναγίας από τον 12ο αιώνα. Κοντά έχει δημιουργηθεί η τεχνητή λίμνη «Άραχθος», στη νότια πλευρά της οποία βρίσκεται ο υδροηλεκτρικός σταθμός Πουρναρίου.

 


Πέτα: Το χωριό είναι χτισμένο σε λόφο, από όπου φαίνεται η πόλη της Άρτας. Είναι αξιόλογο να επισκεφθείτε τη εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, που είχε φτιαχτεί τον 18ο αιώνα. Αυτή η εκκλησία βρίσκεται στην πλατεία του χωριού, όπου γύρω απ’ τα πλατάνια θα ξεκουραστείτε σε κάποιο απ’ τα παραδοσιακά καφενεία. Πολύ κοντά στην Πέτα βρίσκεται το Μοναστήρι της Παναγιάς, όπου θα δείτε ένα μικρό χρυσοκέντητο επιτάφιο, φτιαγμένο από το 1643, όπως και δύο επίχρυσες λειψανοθήκες και ένα ευαγγέλιο του 1833.

 


Ανέζα: Είναι μία κωμόπολη κοντά στην πόλη της Άρτας, σε κοιλάδα με πληθώρα υδρόβιων πουλιών. Σε πολύ κοντινή απόσταση έχουν βρεθεί ερείπια κάποιου οχυρωματικού κτίσματος της αρχαίας Αμβρακίας.

 


Κομπότι: Είναι μία κωμόπολη, σε περιοχή με πολλά ελαιόδεντρα. Υπάρχουν πολλά παραδοσιακά κτήρια, όπως και η αξιόλογη εκκλησία Αγίου Γεωργίου, φτιαγμένη από το 1741. Ο Νικόλαος Σκουφάς, συνιδρυτής της Φιλικής Εταιρείας, κατάγεται αυτήν την κωμόπολη.

 


Κομμένο: Είναι ένα απλό, όμορφο, γεωργικό χωριό, κοντά στη λιμνοθάλασσα του Αμβρακικού κόλπου.

 


Αμμότοπος: Χωριό σε περιοχή, στην οποία γινόταν εξόρυξη της αρτινής πλάκας. Στην περιοχή υπάρχουν ερείπια του αρχαίου οικισμού Ορράον.

Γεφύρι της  Άρτας Το θρυλικό γεφύρι της Άρτας, ορόσημο της πόλης πήρε την τελική του μορφή το 1612. Ωστόσο τα θεμέλια του γεφυριού δείχνουν ότι στη θέση αυτή υπήρχε γέφυρα ήδη από τους κλασσικούς ή ελληνιστικούς χρόνους. Η τελευταία προσθήκη έγινε στους χρόνους της Τουρκοκρατίας, όταν ανυψώθηκε το οδόστρωμα, οπότε το γεφύρι πήρε τη σημερινή του όψη. Γνωστή για την θυσία της όμορφης γυναίκας του πρωτομάστορα για να στεριώσει το γιοφύρι.

 

Το Κάστρο της Άρτας Χτισμένο από τον Μιχαήλ Β, Δεσπότης της Ηπείρου, στα μέσα του 13ου αιώνα, το κάστρο της Άρτας που διατηρείται σε άριστη κατάσταση, αποτελεί αντιπροσωπευτικό δείγμα της κοσμικής αρχιτεκτονικής των βυζαντινών χρόνων και ένα από τα σημαντικότερα αξιοθέατα της περιοχής.

 

Το Γεφύρι της Πλάκας Στα βόρεια του Νομού της Άρτας και στα σύνορα με τον Νομό των Ιωαννίνων βρίσκεται το μοναδικό σε αρχιτεκτονική Ηπειρώτικο γεφύρι της Πλάκας. Είναι το μεγαλύτερο πέτρινο μονότοξο γεφύρι στην Ελλάδα (ίσως και στα Βαλκάνια), με τόξο ανοίγματος 40 μέτρων και ύψος περίπου 20 μέτρα. Το γεφύρι χτίστηκε και έπεσε δυο φορές, το 1860 και το 1863 (το 1863 έπεσε την ημέρα των εγκαινίων του). Τελικά ξαναχτίστηκε το 1866 και στέκεται μέχρι και σήμερα. Κατά την διάρκεια του 2ου παγκοσμίου πολέμου το γεφύρι βομβαρδίστηκε σχεδόν στο κέντρο του από τους Γερμανούς, αλλά άντεξε και επισκευάστηκε. Μεταξύ 1881-1912 όταν ποταμός Άραχθος υπήρξε σύνορο μεταξύ Ελλάδας – Τουρκίας υπήρχε σε μικρή απόσταση από το γεφύρι, φυλάκιο του Ελληνικού στρατού, χάνι και υποτελωνείο το οποίο σώζεται ακόμη και σήμερα. Στις 4 Φλεβάρη 1944, στο τελωνείο δίπλα στο γεφύρι, υπογράφεται η περίφημη συνθήκη ανακωχής ανάμεσα στις αντιπροσωπείες του ΕΔΕΣ και του ΕΑΜ, του Ζέρβα και του Βελουχιώτη.

 

Ο Φάρος στην Κόπραινα Ο φάρος αυτός κατασκευάστηκε το 1893 και βρίσκεται στην Κόπραινα του νομού Άρτας. Η Κόπραινα (Αλυκή) ήταν λιμάνι με σημαντική εμπορική κίνηση από τη Βυζαντινή εποχή και καθ’ όλη τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας μέχρι και τις αρχές του 20ου αιώνα. Σήμερα έχουν γίνει αναστηλώσεις στα παλιά κτίρια και το μέρος παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον για τον επισκέπτη. Το κτίριο του φάρου σήμερα λειτουργεί σαν Μουσείο το οποίο εγκαινιάστηκε τον Οκτώβριο του 2000. Το μουσείο βασικά στεγάζεται στο σπίτι του φαροφύλακα το οποίο βρίσκεται δίπλα στον Πετρόκτιστο φάρο με ύψος πύργου 9 μέτρων και εστιακού ύψους 12 μέτρων. Τα εκθέματα περιλαμβάνουν: εργαλεία και όργανα παλιών φάρων. Στο μουσείο παρουσιάζονται: Ο μηχανισμός λειτουργίας των φάρων η χρησιμότητά τους στην πλοήγηση, η ζωή του φαροφύλακα, ορισμένα στοιχεία της τοπικής ιστορία της Κόπραινας. Από την ταράτσα του μουσείου έχετε πανοραμική θέα του υγρότοπου, της εκβολής του Βωβού ποταμού και του Δέλτα του Αράχθου.

 

Λιμνοθάλασσες Η λιμνοθάλασσες της Τσοκαλού, είναι η πιο αξιόλογη από τις 4 λιμνοθάλασσες του Αμβρακικού, καθώς η λουρονησίδα της αποτελείται από λείψανα και σπασμένα κελύφη οστρέων. Σε μια μικρή νησίδα του φιλοξενεί μια από τις ελάχιστες αμιγείς αποικίες αργυροπελεκάνων, που έχουν απομείνει στην Ευρώπη. Λιμνοθάλασσες Ροδιάς, Λογαρού και Αγρίλου. Πρόκειται για τις άλλες τρεις λιμνοθάλασσες του Αμβρακικού που δημιουργούνται με την συνεχή εναλλαγή χερσαίας και θαλάσσιας έκτασης. Το νερό τους είναι υφάλμυρο, με μικρά βάθη, αλλά πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά για πουλιά και ψάρια. Οι λιμνοθάλασσες του Αμβρακικού είναι διάσημες για τα εκτροφεία χελιών, που ήταν περίφημα ήδη στην βυζαντινή εποχή.

Αρχαιολογικό Μουσείο Άρτας: Το Αρχαιολογικό Μουσείο Άρτας κατασκευάστηκε στη θέση “Τρίγωνο”, κοντά στο ιστορικό γεφύρι της Άρτας και άνοιξε για το κοινό το φθινόπωρο του 2009. Η μόνιμη έκθεση αναφέρεται κατά κύριο λόγο στην Αμβρακία, την αρχαία πόλη που βρίσκεται θαμμένη κάτω από την Άρτα, και περιλαμβάνει τρεις μεγάλες ενότητες: το δημόσιο βίο, τα νεκροταφεία και τον ιδιωτικό βίο των Αμβρακιωτών, ενώ στην αρχή και το τέλος της βρίσκονται οι μικρότερες ενότητες της εισαγωγής και του “τέλους της Αμβρακίας” αντίστοιχα.

Διεύθυνση: Περιοχή Τρίγωνο, Τ.Κ. 47 100, Άρτα
Τηλέφωνο: 26810 71 700
FAX: 26810 71 700

 


Μουσείο Κλασσικών Αρχαιοτήτων: Στην Αρχαιολογική Συλλογή, η οποία στεγάζεται στην τράπεζα (εστιατόριο) της άλλοτε μονής της Παρηγορήτισσας, παρουσιάζονται ευρήματα που προέρχονται κυρίως από τρεις ανασκαφές της Άρτας καθώς και από την ευρύτερη περιοχή του νομού. Στις επτά προθήκες που περιλαμβάνει η έκθεση παρουσιάζονται πήλινα και χάλκινα αγγεία, ειδώλια , κοσμήματα και διάφορα άλλα μικροαντικείμενα.

Διεύθυνση: Περιοχή Τρίγωνο, Τ.Κ. 47 100, Άρτα
Τηλέφωνο: 26810 71 700
FAX: 26810 71 700

 


Δημοτική Πινακοθήκη Άρτας “Γ. Μόραλης”: Η Δημοτική Πινακοθήκη Άρτας “Γ. Μόραλης” εγκαινιάστηκε το Δεκέμβριο του 2010 και στεγάζεται στο ανακαινισμένο κτήριο της πρώην Πυροσβεστικής. Διαθέτει δυο κεντρικές αίθουσες, εκ των οποίων η μια φιλοξενεί τη μόνιμη συλλογή και η άλλη τις κατά καιρούς περιοδικές εκθέσεις. Η συνεχής διοργάνωση περιοδικών εκθέσεων, ο εμπλουτισμός της ήδη υπάρχουσας μόνιμης συλλογής, οι ξεναγήσεις, τα εκπαιδευτικά προγράμματα αποτελούν μερικούς μόνο από τους στόχους της Πινακοθήκης με απώτερο σκοπό την ανάπτυξη της εικαστικής παιδείας και τη διαρκή και ενεργή παρουσία της στην πολιτιστική δραστηριότητα της πόλης.

Διεύθυνση: Νικ. Πλαστήρα 13, Άρτα, Τ.Κ. 47 100
Τηλέφωνο: 26810 24 946

 


Λαογραφικό Μουσείο Συλλόγου “Σκουφά”: Το κτήριο που στεγάζει το μουσείο είναι ένα διώροφο νεοκλασικό  οίκημα πλάι στο Γεφύρι της Άρτας. Έχει σκοπό να παρουσιάσει την τοπική λαϊκή παράδοση στην πνευματική και οικονομικοτεχνική διάστασή της. Είναι φορτισμένο με τη δική του ιστορία και παράδοση, που την επετείνει το γεγονός της γειτνίασής του με το θρυλικό γεφύρι. Χτισμένο το 1864 από αυστριακό αρχιτέκτονα, χρησιμοποιήθηκε αρχικά ως φυλάκιο της γέφυρας και αργότερα ως μεθοριακός σταθμός των Τούρκων, όταν μετά τη συνθήκη του 1881 τα σύνορα της Ελλάδας και της Τουρκίας ήταν στη μέση του Γεφυριού της Άρτας. Τα αντικείμενα του μουσείου αφορούν τον υλικό βίο (λαϊκά επαγγέλματα, αγροτικές ασχολίες), οικιακά σκεύη και όργανα χειροτεχνίας, εξαρτήματα από αποκριάτικες μεταμφιέσεις, ενδυμασίες καθώς και υλικό (έντυπο και εικαστικό) σχετικό με το γεφύρι και τον θρύλο του.

Διεύθυνση: Παλαιά Γέφυρα Άρτας, Άρτα
Τηλέφωνο: 26810 22 192

 


Ιστορικό Μουσείο Συλλόγου “Σκουφά”: Το Ιστορικό Μουσείο του συλλόγου Σκουφά έχει θέμα του την ιστορία της Άρτας από την αρχαιότητα έως την σύγχρονη εποχή και έχει οργανωθεί με βάση τις σύγχρονες αντιλήψεις της επιστήμης της μουσειολογίας, σύμφωνα με τις οποίες τα μουσεία είναι ζωντανοί χώροι παιδείας. Έτσι μέσα στο χώρο του μουσείου δημιουργήθηκαν σκηνογραφικές συνθέσεις, με την βοήθεια των οποίων ο επισκέπτης, περνώντας απο την μια αίθουσα στην άλλη, παρακολουθεί κατά χρονολογική σειρά και μαθαίνει την ιστορία της Άρτας, με τρόπο ευχάριστο και κατανοητό.

Διεύθυνση: Πλατεία Σκουφά, Άρτα
Τηλέφωνο: 26810 22 795

 


Μουσείο φυσικής ιστορίας – ΚΠΕ Αράχθου: Στεγάζεται στο οίκιμα του παλιού τελωνείου της Κόπραινας όπου ανακαινίστηκε το 1994. Περιλαμβάνει 4 αίθουσες. Η πρώτη αίθουσα έχει μακέτα, διάφορους χάρτες του Αμβρακικού κόλπου και χάρτη της Ελλάδας όπου επισημαίνονταθι οι Εθνικοί Δρυμοί, οι υγρότοποι και τα θαλάσσια πάρκα. Στη δεύτερη αίθουσα υπάρχουν φωτογραφίες που απεικονίζουν τα αξιοθέατα της περιοχής. Στην Τρίτη αίθουσα γίνεται περιήγηση στους βιότοπους, θάλασσες, λιμνοθάλασσες, γλυκούς – αρμυρούς βάλτους, ποτάμια, λόφους της περιοχής και  στην τέταρτη αίθουσα υπάρχουν πληροφορίες για τα δελφίνα, τις θαλάσσιες χελώνες και τα πουλιά.

Διεύθυνση: Παλαιό Τελωνείο Κόπραινας, Κόπραινα
Τηλέφωνο: 26 810 69 683

 


Μουσείο Αλιείας – ΚΠΕ Αράχθου: Κατασκευάστηκε επειδή ο Αμβρακικός κόλπος είναι μια απο τις πιο παραγωγικές πηγές αλιείας για την Περιφέρεια Ηπείρου. Οι αφανείς ήρωες, οι ψαράδες, αιώνες τώρα ψαρεύουν και επινοούν τρόπους για να πιάσουν ψάρια. Χρησιμοποιούν τη συρτή, τον πεζόβολο, το νταλιάνι, τα δίχτυα, το πυροφάνι, παγίδες στα περάσματα και στα διβάρια. Στο μουσείο υπάρχουν ξύλινες  κατασκευές πλοίων όπως Γατζάο, μαούνες, τρεχαντήρια, καραβόσκαρα, πεζότρατες και πριάρια.

Διεύθυνση: Παλαιό Τελωνείο Κόπραινας, Κόπραινα
Τηλέφωνο: 26 810 69 683

Τείχος Αμβρακίας

Την Αμβρακία περιέβαλε ισχυρός οχυρωματικός περίβολος εξαιρετικά επιμελημένης κατασκευής. Τμήματά του είναι σήμερα ορατά στο Β/Α άκρο του λόφου της Μητρόπολης και του βυζαντινού κάστρου, κοντά στην εκκλησία του Αγίου Μάρκου, στους Αγίους Θεοδώρους και στην Μονή Φανερωμένης.

 


Όρραον

Στο λόφο Καστρί μεταξύ Αμμότοπου και Γυμνότοπου βρίσκεται περιτειχισμένος οικισμός που ταυτίστηκε με το αρχαίο Όρραον. Εντυπωσιακή και σπάνια είναι η διατήρηση των σπιτιών του Ορράου, που ενίοτε σώζονται και οι τοίχοι του άνω ορόφου.

 


Ναός του Απόλλωνα

Στην οδό Βασιλέως Πύρρου σώζονται τα λείψανα του ναού του Απόλλωνα, προστάτη θεού της Αμβρακίας. Πρόκειται για μνημειώδη περίπτερο-ναό με πρόναο και επιμήκη σηκό, που χρονολογείται γύρω στο 500 π. Χ. Δυστυχώς σώζεται μόνο το κατώτερο μέρος του, αφού ήδη από τους πρώιμους χριστιανικούς χρόνους χρησίμευε ως λατομείο.

 


Μικρό Θέατρο Αμβρακίας

Το μικρό θέατρο της Αμβρακίας, όπως το μνημονεύει ο Διονύσιος ο Αλικαρνασσεύς, ήρθε στο φως με τις ανασκαφικές έρευνες στην οδό Αγ. Κωνσταντίνου. Σώζεται κατά το μεγαλύτερο μέρος του και χρονολογείται στα τέλη του 4ου με αρχές του 3ου αι. π. Χ. Τμήμα του μεγάλου θεάτρου της πόλης, που δεν σώζεται σε τόσο καλή κατάσταση, αποκαλύφθηκε στην οδό Τσακάλωφ.

 


Νότιο/Δυτικό Νεκροταφείο Αμβρακίας

Κατά μήκος της οδού Κομμένου εκτείνεται το νότιο/δυτικό νεκροταφείο της Αμβρακίας, το οποίο διέσχιζε μνημειώδης λεωφόρος με επιμελημένους ταφικούς περιβόλους εκατέρωθέν της. Ο σημαντικότερος από αυτούς έφερε στο ανώτερο τμήμα του επιγραφή και αποτελούσε δημόσιο κενοτάφιο.

Βυζαντινά Μνημεία

 

Το Κάστρο Χτισμένο από τον Μιχαήλ Β, Δεσπότης της Ηπείρου, στα μέσα του 13ου αιώνα, το κάστρο της Άρτας που διατηρείται σε άριστη κατάσταση, αποτελεί αντιπροσωπευτικό δείγμα της κοσμικής αρχιτεκτονικής των βυζαντινών χρόνων και ένα από τα σημαντικότερα αξιοθέατα της περιοχής.

Η Παρηγορήτρια Κτίστηκε το 1285-89 από το Νικηφόρο Α΄ Κομνηνό Δούκα και τη γυναίκα του Άννα Παλαιολογίνα Κατακουζηνή. Από την μεγάλη σταυροπηγιακή μονή σώζονται σήμερα ο ναός, η Τράπεζα και 16 κελιά. Ο ναός εντυπωσιάζει με τις εξωτερικές και εσωτερικές αρχιτεκτονικές καινοτομίες του, ενώ μοναδικός στην εκκλησιαστική αρχιτεκτονική είναι ο τρόπος στήριξης του κεντρικού τρούλου.

Αγία Θεοδώρα Ο ναός της πολιούχου της Άρτας και ένας πυλώνας είναι τα μόνα σωσμένα τμήματα μονής που ιδρύθηκε το 13ο αιώνα από τη βασίλισσα του Δεσποτάτου Θεοδώρα προς τιμήν του Αγίου Γεωργίου και λειτούργησε ως γυναικείο μοναστήρι. Μετά το θάνατο του συζύγου της η Θεοδώρα εμόνασε στη μονή, τάφηκε εκεί και ο ναός τιμάται στο όνομά της.

Άγιος Βασίλειος Ναός του 13ου αιώνα με πλουσιότατο κεραμοπλαστικό διάκοσμο και δύο πήλινες εφυαλωμένες εικόνες εντοιχισμένες στην ανατολική του πλευρά. Στον περίβολο του ναού λειτούργησε από το 1662 έως το 1821 ανώτερη ελληνική σχολή με την ονομασία Σχολή Μανωλάκη, από τον ιδρυτή της Φίλιππο Μανωλάκη.

Μονή Κάτω Παναγιάς Στο δρόμο προς το Γλυκόριζο, η μονή κτίστηκε το 13ο αιώνα (1250-1260) από το Δεσπότη της Ηπείρου Μιχαήλ Β΄ Δούκα. Σήμερα το μοναστήρι κρατιέται ζωντανό χάρη στη συνεχή φροντίδα των γυναικών μοναχών που μένουν εκεί.

Άγιος Βασίλειος της Γέφυρας Χρονολογείται στο 900 περίπου και βρίσκεται ένα χιλιόμετρο ΒΔ της γέφυρας, στην περιοχή που παλιά λέγονταν Τοπ Αλτί.

Παναγία η Βλαχέρνα Ιδρύθηκε στο τέλος του 11ου αιώνα ως τρίκλιτη θολωτή βασιλική και μετασκευάστηκε σε τρουλλαίο στα μέσα του 13ου αιώνα από τον Μιχαήλ Β΄ Δούκα Κομνηνό. Πήρε το όνομά της από την Παναγία των Βλαχερνών στην Κωνσταντινούπολη.

Παναγιά Μπρυώνη Βρίσκεται στο Νεοχωράκι Άρτας. Ο ναός ιδρύθηκε το 1238, πυρπολήθηκε το 1821 και ανακαινίστηκε το 1870. Τιμάται στην μνήμη της Κοιμήσεως της Θεοτόκου.

Άγιος Δημήτριος Κατσούρη Βρίσκεται στους Πλησιούς Άρτας. Το αρχαιότερο μνημείο της βυζαντινής Άρτας, χτίστηκε στο β΄ μισό του 9ου ή στο 10ο αιώνα.

Άγιος Νικόλαος της Ροδιάς Βρίσκεται στις Κιρκιζάτες Άρτας. Χτίστηκε στο τέλος του 13ου αιώνα και σήμερα σώζεται σχεδόν άθικτος.

Η κόκκινη εκκλησιά Βρίσκεται κοντά στο Βουργαρέλι Άρτας Δεν υπάρχουν ίχνη του παλαιού μοναστηριού αλλά παραμένει άθικτος ο ναός. Χτίστηκε το 1281, επί Νικηφόρου Α, και ονομάζεται έτσι εξαιτίας της πληθώρας των πλίνθων που χρησιμοποιήθηκαν στην κατασκευή του.

Η παναγία της Κορωνησίας Βρίσκεται στη Κορωνησία Άρτας Πρόκειται για έναν από τους παλαιότερους ναούς της βυζαντινής Άρτας και χρονολογείται γύρω στο 10ο αιώνα . Κατά καιρούς γνώρισε πολλές μετασκευές.

Παντάνασσα Τα ερείπιά της βρίσκονται στο βόρειο άκρο του νομού κοντά στην Φιλιππιάδα. Ιδρύθηκε στα μέσα του 13ου αιώνα από τον Μιχαήλ Β΄.

 


Μεταβυζαντινά Μνημεία

 

Το γεφύρι της Άρτας Το θρυλικό γεφύρι της Άρτας, ορόσημο της πόλης πήρε την τελική του μορφή το 1612. Ωστόσο τα θεμέλια του γεφυριού δείχνουν ότι στη θέση αυτή υπήρχε γέφυρα ήδη από τους κλασσικούς ή ελληνιστικούς χρόνους. Η τελευταία προσθήκη έγινε στους χρόνους της Τουρκοκρατίας, όταν ανυψώθηκε το οδόστρωμα, οπότε το γεφύρι πήρε τη σημερινή του όψη. Γνωστή για την θυσία της όμορφης γυναίκας του πρωτομάστορα για να στεριώσει το γιοφύρι.

Η Χρυσοσπηλιώτισσα Ο ναός πήρε τη σημερινή του μορφή το 1663. Οι τοιχογραφίες και το ξυλόγλυπτο τέμπλο του χρονολογούνται το 1801. Βρίσκεται κοντά στο χωριό Γουριανά των Τζουμέρκων και είναι μετόχι της μονής Θεοτοκιού. Τιμάται στη μνήμη της Γέννησης της Θεοτόκου.

Η Μεγαλόχαρη Χρονολογείται στα μέσα του 17ου αιώνα, στη θέση άλλου παλαιότερου ναού. Από το ναό πήρε το όνομά του και το ομώνυμο χωριό. Βρίσκεται στο χωριό Μεγαλόχαρη στα Ραδοβύζια Άρτας. Απ’ το μοναστήρι που υπήρχε εκεί παλιά σώθηκε μόνο ο ναός, ο οποίος σήμερα λειτουργεί ως ενοριακός.

Η Μονή Σέλτσου Σώζετε ακέραιος μόνο ο ναός και γύρω του ερειπωμένα κελιά. Ιδρύθηκε το 1697, οπότε έγιναν και οι τοιχογραφίες και το τέμπλο, και είναι αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Μεγάλη είναι και η ιστορική σημασία της Μονής, καθώς το 1804 κλείστηκαν εκεί πάνω από χίλιοι Σουλιώτες για να γλιτώσουν από τους τουρκαλβανούς του Αλή Πασά. Μετά από τετράμηνη πολιορκία κυριεύτηκε το μοναστήρι, σώθηκαν μόνο πενήντα Σουλιώτες, τα δε γυναικόπαιδα, για να μη πέσουν στα χέρια των Τούρκων, γκρεμίστηκαν σε βάραθρο 300 μέτρων.

Ο Άγιος Γεώργιος (Βουργαρέλι) Το μοναστήρι ιδρύθηκε στις αρχές του 18ου Αιώνα και σώζεται σε άριστη κατάσταση, ο ναός έχει τοιχογραφίες του 1714. Εδώ ύψωσαν τη σημαία της επανάστασης του 1821 οι οπλαρχηγοί των Τζουμέρκων και των Ραδοβυζίων. Είναι η κορώνα του Βουργαρελίου στο βόρειο άκρο του και ένα απ’ τα σημαντικότερα αξιοθέατα των Τζουμέρκων. Ναός και κελιά σώζονται σε άριστη κατάσταση.

Η Παναγία της Ροδιάς Βρίσκεται στις όχθες της λιμνοθάλασσας της Ροδιάς, κοντά στο χωριό Βίγλα. Ο αρχικός ναός κατεδαφίστηκε το 1860 και χτίστηκε ο σημερινός. Τιμάται στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Έχει εντυπωσιακές τοιχογραφίες.

Το μοναστήρι της κοιμήσεως της Θεοτόκου Ερειπωμένο μοναστήρι του οποίου όμως ο ναός σώζεται ακέραιος. Το αρχικό μοναστήρι καταστράφηκε το 1854 από τους Τούρκους και οικοδομήθηκε ξανά το 1867. Εκείνο που έκανε ξακουστό το μοναστήρι είναι ότι σ΄ αυτό γεννήθηκε ο ήρωας της επανάστασης του 1821, Γεώργιος Καραϊσκάκης.

Γέφυρα Πλάκας Στα βόρεια του Νομού της Άρτας και στα σύνορα με τον Νομό των Ιωαννίνων βρίσκεται το μοναδικό σε αρχιτεκτονική Ηπειρώτικο γεφύρι της Πλάκας. Είναι το μεγαλύτερο πέτρινο μονότοξο γεφύρι στην Ελλάδα (ίσως και στα Βαλκάνια), με τόξο ανοίγματος 40 μέτρων και ύψος περίπου 20 μέτρα. Το γεφύρι χτίστηκε και έπεσε δυο φορές, το 1860 και το 1863 (το 1863 έπεσε την ημέρα των εγκαινίων του). Τελικά ξαναχτίστηκε το 1866 και στέκεται μέχρι και σήμερα. Κατά την διάρκεια του 2ου παγκοσμίου πολέμου το γεφύρι βομβαρδίστηκε σχεδόν στο κέντρο του από τους Γερμανούς, αλλά άντεξε και επισκευάστηκε. Μεταξύ 1881-1912 όταν ποταμός Άραχθος υπήρξε σύνορο μεταξύ Ελλάδας – Τουρκίας υπήρχε σε μικρή απόσταση από το γεφύρι, φυλάκιο του Ελληνικού στρατού, χάνι και υποτελωνείο το οποίο σώζεται ακόμη και σήμερα. Στις 4 Φλεβάρη 1944, στο τελωνείο δίπλα στο γεφύρι, υπογράφεται η περίφημη συνθήκη ανακωχής ανάμεσα στις αντιπροσωπείες του ΕΔΕΣ και του ΕΑΜ, του Ζέρβα και του Βελουχιώτη.

Το Οθωμανικό ρολόι της Άρτας Το παλιό πέτρινο ρολόι, σύμβολο της πόλης μαζί με το γεφύρι της Άρτας, χτίστηκε το 1775. Ο ψηλός πύργος του ρολογιού, έχει ζωή τουλάχιστον 350 χρόνων. Ο τούρκος περιηγητής Τσελεπή το αναφέρει στο έργο του: “..με καμπάνα που έχει μεγάλο μέγεθος, ο ήχος του ακούγεται καθαρά από απόσταση μιας ώρας. Τέτοιο τεχνικά κατασκευασμένο ρολόι, σε κανέναν τόπο δεν υπάρχει”. Το ρολόι είχε αρχικά αραβικούς αριθμούς και ήταν διακοσμημένο με σμάλτο. Το Τζαμί του Φαΐκ Πασά στο Ιμαρέτ. Το τζαμί του Φαΐκ Πασά μαζί με το Φεϋζούλ τζαμί είναι ένα από τα δύο σωζόμενα τζαμιά της Άρτας. Κτίστηκε στο δεύτερο μισό του 15ου αιώνα από τον Φαΐκ Πασά, πρώτο Οθωμανό κατακτητή της Άρτας. Το τζαμί κατασκευάστηκε με υλικά τα οποία μεταφέρθηκαν από τον παλαιό βυζαντινό ναό της Παρηγορήτισσας, από την αρχαία Νικόπολη αλλά και από διάφορα αρχαία κτίσματα της Αμβρακίας. Ορισμένα από τα αρχιτεκτονικά μέλη του προστώου προέρχονται από το βυζαντινό ναό της Παναγιάς της Παντάνασσας, ο οποίος ιδρύθηκε στα μέσα του 13ου αιώνα από τον Μιχαήλ Β΄ Κομνηνό Δούκα. Σύμφωνα με αρχαιολογικά ευρήματα, το τζαμί πιθανόν να είχε χτιστεί πάνω στα ερείπια βυζαντινού ναού αφιερωμένου στον Άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο.

Η Οικία Ζορμπά Βορειοδυτικά του Κάστρου (κοντά στο εκθεσιακό κέντρο του Δήμου και αφού διασχίσει κανείς την εθνική οδό) συναντάμε την οικία Ζορμπά, ένα από τα λίγα παλιά σπίτια της Άρτας, που έχουν απομείνει. Το σπίτι έχει απαλλοτριωθεί από το Υπουργείο Πολιτισμού και σήμερα στεγάζει τα γραφεία της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας στην Άρτα. Η οικία Ζορμπά, που ονομάστηκε έτσι από το όνομα του παλιού ιδιοκτήτη της, αποτελείται από το ισόγειο, δηλαδή το “κατώγι” και τον όροφο “ανώγι”. Το κάτω τμήμα του σπιτιού είναι κατασκευασμένο με πέτρα, ενώ ο όροφος είναι με μπαγδατί δηλαδή ξυλοπήχης και επίχρισμα.

Το Θεοτοκιό Θεοτόκιο ονομάζουν οι Αρτινοί το μοναστήρι της Παναγίας που βρίσκεται στη θέση Ζερμή απέναντι απ’ την πόλη, στους πρόποδες του λόφου του Πέτα και αριστερά του εθνικού δρόμου Άρτας-Τρικάλων. Κατά τον Σεραφείμ τον Βυζάντιο, ο ναός – αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου- ιδρύθηκε απ’ τον αρματολό Κωνσταντίνο Πουλή το 1793 πάνω στα θεμέλια παλιότερου ναού, πιθανότατα βυζαντινού. Επειδή απ’ τις συχνές τουρκικές επιδρομές ο ναός κατάντησε ετοιμόρροπος, ανακατασκευάστηκε εκ θεμελίων το 1875, οπότε πήρε τη σημερινή του μορφή. Τα παλιά κελιά πυρπολήθηκαν απ’ τους Τούρκους δυο φορές (1821 και 1854) τα δε υπάρχοντα κτίσματα είναι νεότερες κατασκευές. – Σήμερα είναι ενεργό γυναικείο μοναστήρι.

Το μνημείο στο Πέτα Στην κορυφή του Πέτα, 4 χλμ από την πόλη της Άρτας, υψώνεται το Μνημείο στην μνήμη των Φιλελλήνων, από επτά (7) διαφορετικές εθνότητες, που έπεσαν στην μάχη του Πέτα στις 4 Ιουλίου 1822. Στο χώρο, που προσφέρει μοναδική θέα, τελείται κάθε χρόνο στις εκδηλώσεις εορτασμού των «Φιλελληνίων», τρισάγιο και κατάθεση στεφάνων στη μνήμη των αγωνισθέντων και ηρωικώς πεσόντων Ελλήνων και Φιλελλήνων.

Το άγαλμα του Ν. Σκουφά Στην Κεντρική Πλατεία του Κομποτίου Άρτας υψώνεται μεγαλόπρεπος και μνημειακός ανδριάντας του ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΣΚΟΥΦΑ, Ιδρυτή και Πρωτεργάτη της Φιλικής Εταιρείας, που γεννήθηκε σ’ αυτόν τον τόπο. Το έργο είναι τοποθετημένο σε μαρμάρινο βάθρο 2 περίπου μέτρων με εκτεταμένη διακόσμηση και ανάγλυφη απεικόνιση σε κύκλο των μορφών των τριών Ιδρυτών της εταιρείας, Νικολάου Σκουφά, Αθανασίου Τσακάλωφ και Εμμανουήλ Ξάνθου, και είναι έργο του διακεκριμένου γλύπτη, Ακαδημαϊκού Βασιλείου Φαληρέα, μεταξύ των ετών 1925-1930.

Το μνημείο στο Κομμένο Αφιερωμένο στη μνήμη αυτών που σφαγιάστηκαν στο ολοκαύτωμα του Κομμένου. Κατά τη διάρκεια της Γερμανική κατοχής το 1943 και ειδικότερα το πρωί της επομένης της εορτής της Παναγίας, στις 16 Αυγούστου, το χωριό αυτό υπέστη μια ολοκληρωτική καταστροφή από τις γερμανικές κατοχικές δυνάμεις κατά την οποία σφαγιάσθηκε σχεδόν ο μισός πληθυσμός, 317 κάτοικοι, εκ των οποίων οι 97 ήταν μικρά παιδιά. Στη συνέχεια ακολούθησε πυρπόληση όλων των οικιών από την οποία σώθηκαν μόνο δύο. Στη προσπάθεια να διαφύγουν τον όλεθρο οι υπόλοιποι κάτοικοι, 17 ακόμη εξ εκείνων πνίγηκαν στον ποταμό Άραχθο από ανατροπή υπερφορτωμένης λέμβου. – Το γεγονός αυτό προστέθηκε στις θηριωδίες του πολέμου και φέρεται στην νεότερη ελληνική ιστορία ως η Σφαγή του Κομμένου.

Κούλια Κορωνησίας Καλοδιατηρημένο μικρό κάστρο που βρίσκεται στο νησί της Κορωνησίας στον Αμβρακικό κόλπο. Είναι πανομοιότυπο και «δίδυμο» οχυρωματικό έργο με το κάστρο της Λασκάρας. – Φιλοξενεί κατά καιρούς διάφορες πολιτιστικές εκδηλώσεις.

Κάθε χρόνο, σε διάφορα σημεία του νομού Άρτας πραγματοποιούνται οι πιο κάτω πολιτιστικές εκδηλώσεις:

  • Εορτασμός της Πολιούχου της Άρτας: Στις 11 Μαρτίου γιορτάζει η Αγία Θεοδώρα πολιούχος της πόλης. Την ημέρα αυτή γίνεται περιφορά της εικόνας και των λειψάνων της Αγίας, στην οποία συμμετέχουν όλα τα σχολεία της Άρτας, ο στρατός, οι πολιτιστικοί σύλλογοι κ.α. Η πόλη μυρίζει Βυζάντιο.
  • Ο εορτασμός των Θεοφανείων: Γίνεται κάθε χρόνο απο τον Μητροπολίτη Άρτας απο την ψηλή καμάρα του θρυλικού γεφυριού της Άρτας, στο σημείο όπου σύμφωνα με τον μύθο ο πρωτομάστορας κατέβασε, δεμένη με τον άλυσο, τη γυναίκα του για να τη στοιχειώσει.
  • Μάχη Γριμπόβου: Εορτάζεται το πρώτο δεκαήμερο του Μαΐου.
  • Εορτασμοί για την απελευθέρωση της Άρτας: Το 3ο δεκαήμερο του Ιουνίου κορυφώνονται οι εκδηλώσεις για την επέτειο της απελευθέρωσης της Άρτας. Πραγματοποιούνται διάφορες πνευματικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις με τον γενικό τίτλο «Άπειρος Γη».
  • Εμποροπανήγυρη: Στις 27 Σεπτεμβρίου και για μια εβδομάδα οργανώνεται στην Άρτα μεγάλη εμποροπανήγυρη, γνωστή και ως “μχουστ”, μια παράδοση που διατηρείται πάρα πολλά χρόνια, από την εποχή της τουρκοκρατίας. Η εκδήλωση γίνεται στο εκθεσιακό κέντρο Άρτας «Κώστας Βάγιας». Απο το 2013 παράλληλα λειτουργεί και η Πανελλήνια Γενική Έκθεση Άρτας.
  • Ο Πανάρατος τις αποκριές: Θεατρικό δρώμενο στο κέντρο της πόλης με αστείες μεταμφιέσεις, απίθανους αυτοσχέδιους αστεϊσμούς και προπαντός με πικάντικα και γαργαλιστικά σχόλια.
  • Το γυναικείο Καρναβάλι: Την Τετάρτη μεταξύ των δύο Κυριακών των Αποκρεών οι γυναίκες της Άρτας, πραγματοποιούν καρναβαλική παρέλαση, παράδοση που επιβιώνει από την εποχή της βενετικής κατοχής της πόλης.
  • Το καρναβάλι στη Φιλοθέη: οι καρναβαλικές εκδηλώσεις αρχίζουν την πρώτη αποκριά με αποκριάτικα τραγούδια με πειρακτικό περιεχόμενο απο μασκαράδες με μουτζουρωμένα τα πρόσωπά τους και με λαϊκούς οργανοπαίχτες. Το αποκορύφωμα είναι το γατανάκι τη δεύτερη αποκριά.
  • Οι εκδηλώσεις μνήμης στο μαρτυρικό Κομμένο: Στο διάστημα από 10 έως 16 Αυγούστου, λαμβάνουν χώρα στο Κομμένο Άρτας καλλιτεχνικά και πολιτιστικά δρώμενα για να τιμηθεί η μνήμη των θυμάτων που βρήκαν τραγικό θάνατο από τα ναζιστικά στρατεύματα. Η Σφαγή του Κομμένου ήταν μια από τις μεγαλύτερες σφαγές αμάχων στην ιστορία της Γερμανικής κατοχής στην Ελλάδα και διαπράχθηκε κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου, στις 16 Αυγούστου 1943.
  • Εκδηλώσεις Μνήμης Μονής Σέλτσου: Επταήμερες εκδηλώσεις, στις Πηγές Άρτας, οι οποίες κορυφώνονται στις 23 Αυγούστου, για να τιμηθεί η μνήμη των 500 γυναικοπαίδων που το 1804 έπεσαν από το μοναστήρι στον Αχελώο ποταμό για να γλιτώσουν από τους Τουρκαλβανούς.
  • Σκουφαϊκά: Eκδηλώσεις οι οποίες λαμβάνουν χώρα την τελευταία εβδομάδα του Ιουλίου στο Κομπότι και οι οποίες διεξάγονται προς τιμήν του πρωτεργάτη της Φιλικής Εταιρείας Νικολάου Σκουφά.
  • Φιλελλήνια: Εκδηλώσεις στο Πέτα, αφιερωμένες στη μνήμη των αγωνισθέντων και ηρωικώς πεσόντων Ελλήνων και Φιλελλήνων στη μάχη του Πέτα της 4ης Ιουλίου 1822.
  • Αράχθεια: Στο Νεοχώρι διοργανώνονται κάθε χρόνο οι πολιτιστικές εκδηλώσεις «Αράχθεια», συνήθως τέλη Ιουλίου με αρχές Αυγούστου. Οι εκδηλώσεις γίνονται στο Παραποτάμιο Πάρκο του Νεοχωρίου, υπό την αιγίδα του Δήμου και του Πνευματικού Κέντρου Νεοχωρίου και περιλαμβάνουν παραδοσιακούς χορούς, λαϊκές βραδιές, θεατρικές παραστάσεις και συναυλίες.
  • Καραϊσκάκεια: Kάθε χρόνο το τελευταίο Σαββατοκύριακο του Ιουλίου γιορτάζονται στη Σκουληκαριά της Άρτας, τα Καραϊσκάκεια προς τιμήν του ήρωα Γεωργίου Καραϊσκάκη.
  • Εκδηλώσεις στο Βουργαρέλι: Λαμβάνουν χώρα στις 5 Μαΐου και είναι αφιερωμένες στον Στρατηγό Ζέρβα αλλά και στο βομβαρδισμό από τους Γερμανούς στις 5 Μαΐου του 1943.
  • Φεστιβάλ Αραχθείου Θεάτρου Τζουμέρκων: Πολιτιστικές εκδηλώσεις, οι οποίες λαμβάνουν χώρα απο το 2006 στο Παλαιοχώρι Σκούπας Άρτας. Οι εκδηλώσεις πραγματοποιούνται στις αρχές Αυγούστου στο τοπικό θέατρο της περιοχής.
  • Γιορτή Κάστανου και Τσίπουρου: Εκδηλώσεις στη Ροδαυγή και Καστανιά Άρτας, οι οποίες λαμβάνουν χώρα στα μέσα Οκτωβρίου. Οι επισκέπτες απολαμβάνουν ψημένα κάστανα, τσίπουρο και άλλα τοπικά εδέσματα.
  • Φωτεινιώτικα: Τα “ΦΩΤΕΙΝΙΩΤΙΚΑ” κάθε Αύγουστο, είναι από τις σημαντικότερες πολιτιστικές εκδηλώσεις της περιοχής του Φωτεινού,  περιλαμβάνουν παραδοσιακά δρώμενα (παραδοσιακό αλώνισμα με άλογα σε πέτρινο αλώνι), θεατρικές βραδιές, μουσικές βραδιές νέων, ομιλίες, αθλητικούς αγώνες κλπ, τα οποία κορυφώνονται στις 16 Αυγούστου με μεγάλη μουσική βραδιά.
  • Θρησκευτικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις στα διάφορα χωριά της Άρτας.

Εσπεριδοειδή – Φημισμένη είναι η Άρτα για τα εσπεριδοειδή της. Πορτοκάλια, Μανταρίνια αλλά και Λεμόνια παράγονται στην περιοχή σε εξαιρετική ποιότητα. Η περίοδος Νοεμβρίου-Φεβρουαρίου είναι ιδανική για να αγοράσετε πορτοκάλια Άρτας και η περίοδος Νοεμβρίου-Δεκεμβρίου για μανταρίνια.

 

Ακτινίδια – H καλλιέργεια ακτινιδίου καλύπτει συνολική έκταση περίπου 9.000 στρεμμάτων με παραγωγή που φθάνει τους 25.000 τόνους. Η ποικιλία που καλλιεργούν οι αγρότες είναι η Hayward. Από τα συσκευαστήρια της Π.Ε. Άρτας τα ακτινίδια εξάγονται προς τις παρακάτω χώρες: ΠΓΔΜ, Αλβανία, Βουλγαρία, Πολωνία, Τσεχία, Σερβία, Ουκρανία, Αίγυπτος, Λίβανος, Ουγγαρία, Ιορδανία και Ρωσία και οι συνολικές εξαγωγές αντιστοιχούν σε 4.550 τόνους.

 

Τυροκομικά προϊόντα- Φέτα Άρτας, Κεφαλογραβιέρα Άρτας, Γαλοτύρι Άρτας είναι προιόντα ΠΟΠ της περιοχής.

 

Ελαιοκομία – Η ελαιοκαλλιέργεια κατέχει σημαντική θέση στη γεωργική δραστηριότητα της περιοχής. Σήμερα στην Περιφερειακή Ενότητα Άρτας καλλιεργούνται σχεδόν 1.250.000 δένδρα βρώσιμης ποικιλίας ελίας. Η κυρίαρχη ποικιλία για παραγωγή ελαιολάδου είναι η Λιανολιά. Η παραγωγή βρώσιμης ελιάς είναι ιδιαίτερα σημαντική στην Π.Ε. Άρτας όπου καλλιεργούνται 51.900 στρέμματα. Οι περιοχές καλλιέργειας βρίσκονται στη λοφώδη περιοχή της Άρτας (Παντάνασσα, Αμμότοπος, Γραμμενίτσα, Γρίμποβο, Βλαχέρνα, Πέτα, Μεγάρχη, Φωτεινό, Σελλάδες και Δημαριό) και συνολικά καλύπτει το 70% των ελαιώνων. Το 15% βρίσκεται κοντά στις εκβολές του Αράχθου (Νεοχώρι, Κομμένο, Λουτρότοπος, Συκιές, Περάνθη) ενώ το υπόλοιπο 15% βρίσκεται στο ορεινό τμήμα της Π.Ε Άρτας. Η ελιά της Άρτας εμπορεύεται σαν πράσινη, ξανθή αλλά και σαν μαύρη και έχει αναγνωρισθεί ως Προιόν Γεωγραφικής Ένδειξης (ΠΓE) από το 1994.

 

Αλιευτικά προϊόντα – Χέλια, σαρδέλες, γαρίδες, κέφαλοι κ.α είναι μερικά από τα ψάρια του Αμβρακικού που κάποιος μπορεί να προμηθευτεί από την αγορά της πόλης. Συχνά οι κάτοικοι της περιοχής που διαμένουν κοντά στον Αμβρακικό, πηγαίνουν τις πολύ πρωινές ώρες στα διβάρια, για να προμηθευτούν φρέσκα ψάρια που μόλις έχουν αλιευθεί.

 

Αυγοτάραχο Αμβρακικού – Το αυγοτάραχο Αμβρακικού είναι ένα από τα ακριβότερα εδέσματα Ελληνικής παραγωγής. Κατά τους μήνες παραγωγής του, εφόσον κάποιος έχει τη δυνατότητα να φθάσει έως τα διβάρια, στις λιμνοθάλασσες του Αμβρακικού, μπορεί να προμηθευτεί απευθείας από τους παραγωγούς το συγκεκριμένο έδεσμα σε χαμηλή τιμή αλλά υπάρχει και η δυνατότητα αγοράς του σε διάφορα καταστήματα στην πόλη της Άρτας.

 

Τσίπουρο – Στην περιοχή του κάμπου αλλά και στα Τζουμέρκα, ευδοκιμεί μια ποικιλία σταφυλιού με την ονομασία «ιζαμπέλα» ή ζαμπέλα. Η ζαμπέλα είναι ένα υβριδικό σταφύλι ιδιαίτερα ανθεκτικό και γευστικό και είναι ιδανικό για την παραγωγή τσίπουρου αλλά αντίθετα δεν ενδείκνυται για παραγωγή κρασιού. Έχει χρώμα σκούρο κόκκινο ή μαύρο και θεωρείται αγριόκλημα.

 

Μέλι – Η περιοχή της Άρτας διακρίνεται για την άφθονη και συνεχή ανθοφορία σχεδόν καθόλη την διάρκεια του χρόνου και σε συνδιασμό με τις κλιματολογικές συνθήκες της περιοχής παράγεται μέλι που χαρακτηρίζεται απο υψηλή ποιότητα και υψηλή διατροφική αξία. Τα προϊόντα που παράγονται στο Νομό είναι μέλι εσπεριδοειδών, μέλι ελάτου, μέλι πεύκου, μέλι καστανιάς, μέλι ερείκης, μέλι κουμαριάς αλλά και διάφορα παράγωγα απο την μελισσοκομική δραστηριότητα όπως γύρη, βασιλικό πολτό, πρόπολη, κερί και δηλητήριο.

Διαδρομή 01

__Χιλιομετρικές αποστάσεις: Οδική διαδρομή, με αφετηρία τις Μελάτες και προορισμό τα Άγναντα (660μ. υψόμ.) συνολικής απόστασης από 70χλμ. έως 90χλμ. ανάλογα με τη διάθεση για περιήγηση στους νερόμυλους. Από την Άρτα απαιτούνται επιπλέον 26χλμ. για Μελάτες. Δύο μέρες είναι ο ελάχιστος προτεινόμενος χρόνος της διαδρομής με μια διανυκτέρευση στα ορεινά.

__Κομβικά σημεία: Μελάτες, Κάτω Αθαμάνιο, Παλιοκάτουνο, Βουργαρέλι, Κυψέλη, Ράμια, Λεπιανά, Μικροσπηλιά, Καταρράκτης (6χλμ. από τον κεντρικό δρόμο), Σγάρα, Άγναντα.

__Επιστροφή: Για την επιστροφή στην Άρτα, υπάρχουν δύο επιλογές:

H πρώτη είναι διαδρομή αυθεντικής φυσικής ομορφιάς, παραπόταμα στον Άραχθο, μέσο Ραμιάς – Κρυονερίου (περιλαμβάνει 4χλμ. Χωματόδρομο) και Δίστρατου, για την οποία απαιτούνται 76χλμ. για την Άρτα. Κομβικά σημεία: Άγναντα, Ραμιά, Κρυονέρι, Βαθύκαμπος, Φτέρη, Τραπεζάκι, Δίστρατο, Γέφυρα Γωνιάς, Μελάτες, Άρτα.

Η δεύτερη, είναι η διαδρομή μέσω Ροδαυγής, με αμείωτο το ενδιαφέρον επίσκεψης και σε άλλα μνημεία, για την οποία απαιτούνται 57χλμ. για την Άρτα. Κομβικά σημεία: Άγναντα, Δφνωτή, Σκούπα (Καρυδέα), Ροδαυγή, Έλατος, Γραμμενίτσα, Άρτα.

 


Διαδρομή 02

__Χιλιομετρικές αποστάσεις: Οδική διαδρομή, με αφετηρία το Πέτα και προορισμό τον Μεσόπυργο (400μ. υψόμ.) και τον Αχελώο, συνολικής απόστασης 60χλμ. (από την Άρτα απαιτούνται 7χλμ. επιπλέον για το Πέτα). Μία ημέρα είναι ο ελάχιστος προτεινόμενος χρόνος της διαδρομής.

__Κομβικά σημεία: Πέτα: Άνω Καλεντίνη, Ξηρόκαμπος, Αστροχώρι, Μεγαλόχαρη, Μεσόπυργος

__Επιστροφή: Για την επιστροφή στην Άρτα, υπάρχει και μια δεύτερη επιλογή,της περιπέτειας(συνιστάται κυρίως τους καλοκαιρινούς μήνες) και περιλαμβάνει αρκετό χωματόδρομο (12χλμ. περίπου), καθώς διασχίζει τα  Όρη Βάλτου, από τα ανατολικά προς τα δυτικά. Από Μεγαλόχαρη, ακολουθώντας τον δασικό δρόμο για τα Κανάλια και τη Σκουληκαριά, έχεις την ευκαιρία να απολαύσεις σπάνιες εικόνες και εμπειρίες από την αρμονική σχέση της φύσης και του ανθρώπου, να συναντήσεις έναν πρωτόγνωρο (καλοκαιρινό) κτηνοτροφικό οικισμό στα οροπέδια στα Κανάλια, να ξαφνιαστείς από κοπάδι με ελεύθερα άλογα, να δροσιστείς με το γάργαρο νερό παλιάς πέτρινης βρύσης και να ιδείς τον “κόσμο” από ψηλά. Από Σκουληκαριά απαιτούνται 44χλμ. για την Άρτα. Κομβικά σημεία: Μεσόπυργος, Μεγαλόχαρη, Σκουληκαριά, Γιαννιώτη, Πέτρα (χελώνα), Αγία Παρασκευή, Περδικορράχη, Κλειδί, Διάσελλο (Μακρύκαμπος), Πέτα, Άρτα.

 


Ποδηλασία:

__Διαδρομή: Διαδρομή με ποδήλατο, από το Βουργαρέλι (760μ. υψομ.) μέχρι τη Μεσούντα συνολικής απόστασης 21χλμ. και άλλα τόσα για την επιστροφή. Από την Άρτα απαιτούνται 60χλμ. επιπλέον για το Βουργαρέλι. Μία ημέρα είναι ο ελάχιστος προτεινόμενος χρόνος της διαδρομής.

__Κομβικά σημεία: Βουργαρέλι, Αθαμάνιο, Μεσούντα.

 


Πεζοπορεία

Οι Μελισσουργοί (μέσω Ροδαυγής) απέχουν 72χλμ. από την Άρτα.

Η ορειβατική διαδρομή με αφετηρία τους Μελισσουργούς και προορισμό τα Θεοδώριανα διαρκεί περίπου 5 ώρες. Ο δρόμος ή το μονοπάτι – που αρχικά κινείται ή χάνεται στον χωματόδρομο – ξεκινά πριν από την είσοδο στους Μελισσουργούς, περνάει στο επάνω μέρος του χωριού, φτάνει στον Κάμπο Μέγα και μέσα από έλατα και ρεματιές κατευθύνεται στην πηγή “Αγκάθι”. Συνεχίζει μέσα σε έλατα και τρεχούμενα νερά για αρκετά χιλιόμετρα και βγαίνει στην τοποθεσία “κόκκινο” (κόκκινα χώματα) ενώ το τοπίο αλλάζει σταδιακά, προετοιμάζοντας σε να ανηφορίσεις στην αλπική ζώνη στην θέση “Αυτί”.

Προσαρμόζεις το βήμα σου στα χνάρια του (ασαφούς) μονοπατιού που ανεβαίνει στο διάσελο (όπου υπάρχουν απομεινάρια απ΄ τα πέτρινα φυλάκια του ΕΛΑΣ) και στη συνέχεια κατεβαίνει κακοτράχαλη πλαγιά και οδηγεί στην θέση “Χούνη”, όπου βρίσκονται δύο στάνες και νερό (Βρύση Κατή).

Κατηφορίζεις ομαλά μέσα από λιβάδια, στάνες, εγκαταλελειμμένα χωράφια και στη συνέχεια μέσα από ελατόδασος ανηφορίζεις για την Άσπρη Γκούρα. Στο σημείο αυτό, άφθονο νερό ξεπηδάει σε απότομη πλαγιά, μέσα σε έλατα, σχηματίζει χείμαρρο και καταλήγει πιο κάτω στον φυσικό καταρράκτη Σούδα. Το καλογραμμένο μονοπάτι ελίσσεται αρχικά στις όχθες ρηχής ρεματιάς με ιτιές και έλατα και αμέσως μετά μπαίνει σε χωράφια με καρυδιές και μηλιές. Φτάνοντας σε χαρακτηριστικό σημείο με εικονοστάσι αγναντεύεις τις άγριες κορφές των Τζουμέρκων και όλα τα βουνά της Νότιας Πίνδου, ενώ μπροστά σου ξεπηδάνε τα πρώτα σπίτια του μαγευτικού καταπράσινου χωριού, τα Θεοδώριανα.

 


Kayak και Raffting

Η υδάτινη διαδρομή με εκκίνηση την γέφυρα της Πλάκας και έξοδο στη θέση Κάρδαμος, περιοχής Σκούπα, είναι περίπου 13χλμ. Το ποτάμι σε υποδέχεται πλατύ και συνεχίζει έτσι ως το τέλος της διαδρομής του. Πενήντα μέτρα κάτω από τη γέφυρα της Πλάκας, βρίσκεται ο μεσσαίος βράχος ο οποίος αποτελεί και το σημείο αναγνώρισης για τη στάθμη του νερού (όταν είναι καλυμμένος, υψηλή στάθμη). Διακόσια μέτρα πιο κάτω βρίσκεται δεξιά στροφή με υψηλό βράχο. Στα πρώτα 3-4 χλμ. Είναι έντονα τα χαρακτηριστικά που δημιουργούν τα βράχια αλλά μετά γίνονται αραιά συνεχίζοντας όμως ψηλά κύματα και στροφές. Κάθε διακόσια με τριακόσια μέτρα, μια σκάλα ή μια στροφή, σε έχει σε συνεχή εγρήγορση. Τα τελευταία περίπου 3χλμ. Σε προετοιμάζουν για την έξοδο σου από το ποτάμι αφού δεν παρουσιάζουν καμία τεχνική δυσκολία.

 


Ιαματικά Λουτρά “Χανοπούλου

Σύμφωνα με το Υπουργείο Βιομηχανίας, Διεύθυνση Γεωχημικών Ερευνών, από την χημική ανάλυση φαίνεται ότι η πηγή Χανοπούλου είναι Υδροθειοχλωρονατριούχος – γυψοπηγή. Η κατηγορία αυτή των μεταλλικών πηγών ως προς την σύνθεσή της είναι μοναδική στην Ελλάδα και όμοιά της βρίσκονται στο εξωτερικό και συγκεκριμένα στο: NENNDORF (Γερμανία) & HAUTE SAVOIE (Γαλλία). Οι θεραπευτικές ενδείξεις αυτών των λουτρών αναφέρονται στις αρθρώσεις και τα οστά, στους ρευματισμούς, στο νευρικό σύστημα, στο κινητικό σύστημα , στο κυκλοφοριακό, στα γυναικολογικά, στο πεπτικό σύστημα, στο ουροποιητικό σύστημα , στο ήπαρ και στη χολή.

Διεύθυνση: Χανόπουλο Άρτας, Άρτα, Τ.Κ.: 47 100
Τηλέφωνο: 26810 85 197

 


Θρησκευτικός Τουρισμός

Επισκεφθείτε στην ιστοσελίδα της Νομαρχίας, (http://www.peartas.gov.gr/), τα πλούσια βυζαντινά και μεταβυζαντινά μνημεία του Νομού Άρτας, διαβάστε αναλυτικά για το κάθε μνημείο και προγραμματίστε την εκδρομή σας στο Νομό όπου είναι κατάσπαρτος από μνήμες προϊστορικές, ιστορικές, μνημεία, αγάλματα, ιερά, ναούς, θέατρα, μύθους και παραδόσεις. Σημείο αναφοράς της πόλης της Άρτας για τον Θρησκευτικό τουρισμό αποτελεί ο εορτασμός της πολιούχου της πόλης, Αγίας Θεοδώρας, στις 11 Μαρτίου. Επ’ ευκαιρία της μεγάλης αυτής θρησκευτικής γιορτής, γίνεται περιφορά της εικόνας και των λειψάνων της Αγίας. Την περιφορά αυτή συνοδεύει παρέλαση στην οποία συμμετέχουν όλα τα σχολεία της Άρτας, ο στρατός, οι πολιτιστικοί σύλλογοι κ.ά.

Άμεση Δράση: 100
Τμήμα Ασφάλειας (Άρτα): 26810 21 466
Τμήμα Τροχαίας (Άρτα): 26810 80 163
Πυροσβεστική: 199 26810 27 333
Νοσοκομείο Άρτας: 26813 61 444
Πρώτες Βοήθειες: 166 26810 21 406
Ραδιοταξί: 26810 78 333
ΚΤΕΛ Αστικό: 26810 28 314
ΚΤΕΛ Υπεραστικό: 26810 27 348
ΚΤΕΛ Σταθμός Κηφισσού (Αθήνα): 210 51 33 139

Οδικώς

Οι άξονες οδικής πρόσβασης στην Άρτα, όπως και οι χιλιομετρικές αποστάσεις αυτών, είναι:

Αθήνα – Άρτα (μέσω Πατρών) 363 χλμ
Αθήνα – Άρτα (μέσω Λαμίας) 516 χλμ
Θεσσαλονίκη – Άρτα (μέσω Τρικάλων) 395 χλμ
Θεσσαλονίκη – Άρτα (μέσω Ιωαννίνων) 332 χλμ
Ηγουμενίτσα – Άρτα 129 χλμ

 


Αεροπορικώς

Από το Αεροδρόμιο Πρεβέζης (Άκτιον), Τηλ.: 26820 26 113. Η απόσταση από την πόλη της Άρτας είναι 60 χλμ.

Από τον Αεροδρόμιο Ιωαννίνων, Τηλ.: 26510 27 058, Η απόσταση από την πόλη της Άρτας είναι 80 χλμ.