Δράμα

Κάτω από τις κορυφές του Φαλακρού, τρεχούμενα νερά, πανύψηλα δέντρα να σκεπάζουν τις πηγές και τα ρυάκια, ήρεμοι ρυθμοί ζωής στις γειτονιές και στα πάρκα, φιλόξενοι και ευχάριστοι άνθρωποι συνθέτουν την εικόνα της πόλης που βρίσκεται στην καρδιά του νομού, αφετηρία για τις περισσότερες εξορμήσεις μας στην ύπαιθρο. Η Δράμα γνώρισε έντονους ρυθμούς ανάπτυξης μέσα στον 20ο αι. και οι αλλαγές στη φυσιογνωμία και στην αρχιτεκτονική της ήταν ραγδαίες, ανταποκρινόμενες στις ανάγκες των πολυάριθμων κατοίκων. Πολλές συνοικίες στο ιστορικό της κέντρο απέκτησαν νέο χρώμα, ενώ δημιουργήθηκαν άλλες στην περιφέρεια.

 

Μέσα σε αυτήν τη σύγχρονη πόλη, ο επισκέπτης θα ανακαλύψει με έκπληξη πως ορισμένα τμήματα της Δράμας αντιστέκονται στο χρόνο και στις αλλαγές, φέρνοντας μαζί τους εικόνες άλλων εποχών, σε μια κοινωνία τότε πολυφυλετική και πολυθρησκευτική, σε ένα ανθρώπινο μωσαϊκό που άφησε τα σημάδια του στα μνημεία της. Για αυτούς τους λόγους το οδοιπορικό μας στη Δράμα ξεκίνησε από το αρχαιολογικό μουσείο κοντά στο δημοτικό πάρκο, χώρο πρασίνου και τρεχούμενων νερών, καθώς αποτελεί συγχρόνως και μουσείο της πόλης. Εκεί, θα βρούμε συγκεντρωμένες πληροφορίες για την ιστορία της από τους προϊστορικούς χρόνους μέχρι την τουρκοκρατία και το μεσοπόλεμο, σχηματίζοντας μια πρώτη εικόνα για τη διάρκεια και την ποικιλία του πολιτισμού σε αυτόν τον τόπο. Αρχαιολογικό Μουσείο. Το αρχαιολογικό μουσείο της Δράμας καλύπτει χρονολογικά την ανθρώπινη παρουσία στο νομό Δράμας από τη Μέση Παλαιολιθική Εποχή (50.000 χρόνια από σήμερα), με τα ίχνη ζωής των παλαιολιθικών κυνηγών στο σπήλαιο Πηγών του Αγγίτη, μέχρι τους νεότερους χρόνους, το 1913. Ο εκθεσιακός χώρος αποτελείται από τρεις κύριες αίθουσες. Στην πρώτη τα αρχαιολογικά ευρήματα μαρτυρούν την παρουσία των νομάδων κυνηγών της Μέσης Παλαιολιθικής Εποχής στο σπήλαιο Πηγών του Αγγίτη, τη ζωή στους μόνιμους γεωργοκτηνοτροφικούς νεολιθικούς οικισμούς και το πέρασμα στη χαλκοκρατία στην πόλη της Δράμας και στη θέση Σιταγροί. Η αναπαράσταση μιας νεολιθικής κατοικίας με ευρήματα, που περιγράφουν τις δραστηριότητες του νεολιθικού ανθρώπου και την καθημερινή του ζωή αποτελεί το κέντρο του ενδιαφέροντος των επισκεπτών κάθε ηλικίας. Στην ίδια αίθουσα συνεχίζεται το ταξίδι στο χρόνο στην εποχή του Σιδήρου και στους μετέπειτα χρόνους, όπου είναι κυρίαρχη η λατρεία του θεού Διόνυσου μέσα στην πόλη της Δράμας, στην Καλή Βρύση και σε άλλες περιοχές του νομού. Στη δεύτερη αίθουσα αρχιτεκτονικά γλυπτά, κεραμική και νομίσματα βεβαιώνουν τη συνέχεια της ζωής στη Δράμα και σ’ ολόκληρο το νομό κατά τους παλαιοχριστιανικούς, βυζαντινούς και μεταβυζαντινούς χρόνους. Ο επισκέπτης ταξιδεύει στα νεότερα χρόνια με φωτογραφική έκθεση που αναφέρεται στην πόλη της Δράμας, στα εκτός Δράμας αστικά κέντρα και στους ορεινούς οικισμούς, από την αρχή της τουρκοκρατίας μέχρι τα μέσα του 19ου αι., στη Δράμα και στην περιοχή της. Στην τρίτη αίθουσα του εκθεσιακού χώρου, που είναι στεγασμένο αίθριο, ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει γλυπτά οργανωμένα σε τρεις ενότητες.

Η πρώτη περιλαμβάνει αρχιτεκτονικά γλυπτά από τους αρχαίους χρόνους μέχρι την τουρκοκρατία.

Η δεύτερη περιέχει αναθηματικά μνημεία που συνδέονται με τη λατρεία διαφόρων θεών του ελληνορωμαϊκού πάνθεου και των τοπικών θεοτήτων, με ιδιαίτερη αναφορά στο Διόνυσο. Στην τρίτη ενότητα ανήκουν επιτύμβια μνημεία ελληνιστικών και ρωμαϊκών χρόνων. Θα συνεχίσουμε την ξενάγησή μας στο πάρκο της Αγίας Βαρβάρας των 60 περίπου στρεμμάτων, που σφράγισε διαχρονικά την ταυτότητα της πόλης και αποτελεί τουριστικό πόλο έλξης. Εδώ αποτυπώνονται τόσο ο πλούτος της περιοχής μας σε νερά, όσο και η νεότερη ιστορία της Δράμας.

Ο φυσικός πλούτος της πόλης σε άφθονα τρεχούμενα νερά δεν άφησε ασυγκίνητο κανέναν στο πέρασμά του από αυτήν την περιοχή. Τόσο ο προϊστορικός άνθρωπος όσο και εκείνος των ιστορικών χρόνων οργάνωσαν τη ζωή τους κοντά στο υγρό στοιχείο, καθιστώντας την περιοχή των νερών συνδετικό παράγοντα της μακραίωνης παρουσίας του ανθρώπου στη σημερινή πόλη. Η αρχαιότερη μόνιμη ανθρώπινη εγκατάσταση στη θέση της σημερινής πόλης της Δράμας εντοπίστηκε έπειτα από συστηματική ανασκαφική έρευνα στον προϊστορικό οικισμό του “Αρκαδικού“, νότια του πάρκου της Αγίας Βαρβάρας. Ο νεολιθικός αυτός οικισμός αποτελεί τον πρώτο οικιστικό πυρήνα της σημερινής πόλης από τα μέσα της 6ης χιλιετίας π.Χ.

 

Η ζωή στον οικισμό συνεχιζόταν στην πρώιμη εποχή του Χαλκού και σποραδικά στους ιστορικούς χρόνους. Ο πυρήνας όμως του αρχαίου οικισμού από τους υστεροκλασικούς χρόνους, σύμφωνα με τα ανασκαφικά δεδομένα, βρισκόταν εσωτερικά του βυζαντινού περιβόλου των τειχών της Δράμας, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η έκταση του αρχαίου οικισμού ταυτιζόταν με αυτήν του βυζαντινού φρουρίου.

 

Η έκταση του αρχαίου οικισμού, με την πιθανή ονομασία “Δραβήσκος“, θα μπορούσε να οριστεί στα ανατολικά από την περιοχή των δικαστηρίων, στα δυτικά από το συνοικισμό της Νέας Κρώμνης, στα βόρεια από την περιοχή “Αμπέλια” και στα νότια από τις πηγές της Αγίας Βαρβάρας. Πολύτιμες πληροφορίες για την τοπογραφία της περιοχής αντλούνται από τα κινητά αρχαιολογικά ευρήματα που εντοπίσθηκαν σε τάφους, σπίτια και κτίρια στην πόλη της Δράμας. Η συνεχής κατοίκηση στην περιοχή αυτή κατά τους βυζαντινούς, μεταβυζαντινούς χρόνους και το πέρασμα διαφόρων κατακτητών κατέστρεψαν αξιόλογα στοιχεία της προηγούμενης ζωής του τόπου.

 

Η σημερινή πόλη, κατά τους ρωμαϊκούς χρόνους, υπήρξε σημαντικός σταθμός οδικού δικτύου μέσα στην εκτεταμένη αποικία των Φιλίππων με το όνομα “Daravescos”. Από το πλήθος των θεών του ελληνορωμαϊκού πανθέου και των τοπικών θεών που λατρεύονταν στην περιοχή ξεχωρίζει ο Διόνυσος. Η λατρεία του θεού της αμπέλου και του κρασιού συνεχίστηκε μέχρι τους ύστερους ρωμαϊκούς χρόνους και ταυτίστηκε με την λατρεία του ρωμαϊκού θεού “Liber Pater”. Σε αναθηματικές επιγραφές που εντοπίσθηκαν στην ευρύτερη περιοχή της Δράμας, αναφέρεται η ύπαρξη ιερού του Διονύσου ήδη από τους ελληνιστικούς χρόνους, χωρίς όμως να έχει βρεθεί η θέση του.

 

Στην παλαιοχριστιανική εποχή (4ος-7ος μ.Χ. αι.) η Δράμα είναι ένας μικρός οχυρωμένος οικισμός, που καταλαμβάνει την ίδια περιοχή με εκείνον από τα τέλη της κλασικής περιόδου. Αποτελώντας τον πιο σημαντικό οικισμό απ’ όλους του εύφορου κάμπου των Φιλίππων, ανήκει διοικητικά στην εδαφική επικράτεια (“territorium”) της ρωμαϊκής αποικίας των Φιλίππων, της λεγόμενης “Αυγούστας Ιουλίας Φιλιππικής”

Η τελευταία ιδρύεται μετά την κοσμοϊστορική για την εξέλιξη του ρωμαϊκού κράτους μάχη των Φιλίππων, το έτος 42 μ.Χ., και εκτείνεται σε ολόκληρο το σημερινό νομό Καβάλας, μαζί με μεγάλα τμήματα των νομών Σερρών και Δράμας.

Η αποικία έγινε οικουμενικά γνωστή με το πέρασμα του αποστόλου Παύλου και της συνοδείας του από τους Φιλίππους, το χειμώνα του έτους 49 μ.Χ., και την ίδρυση της πρώτης χριστιανικής εκκλησίας. Η χριστιανική κοινότητα των Φιλίππων εξελίσσεται βαθμιαία σε λαμπρή μητρόπολη της νέας θρησκείας με πολλές επισκοπές. Στη μητρόπολη αυτήν υπάγεται το οχυρωμένο “άστυ” της Δράμας, του οποίου η έκταση προσεγγίζει την προστατευόμενη περιοχή με το σωζόμενο βυζαντινό τείχος.

 

Στη μεσοβυζαντινή εποχή (9ος – αρχές 13ου μ.Χ. αι.) η Δράμα αναπτύσσεται σε ισχυρό Κάστρο με στρατηγική σημασία και ζωηρό εμπορικό ενδιαφέρον, ενώ εξακολουθεί να υπάγεται στους Φιλίππους από διοικητική και εκκλησιαστική άποψη. Είναι περιτειχισμένη περιοχή σ’ οχυρό υψίπεδο, με έκταση γύρω στα σαράντα στρέμματα και πληθυσμό 1500-2000 κατοίκους, όπου εδρεύει στρατιωτικός διοικητής για τον έλεγχο της γύρω περιοχής. Από το τέλος της περιόδου σώζονται σε γραπτές πηγές οι ονομασίες “Darma” (1172) και “Dramme” (1206) για το Κάστρο, που συνδέονται με την πιθανή αρχαία ονομασία αλλά και τη σημερινή. Σε όλη την υστεροβυζαντινή περίοδο (αρχές 13ου μ.Χ. αι. – 1453) η Δράμα αλλάζει συνεχώς κυρίαρχους, όπως όλες οι βυζαντινές επαρχίες.

 

Το 1204 περνά στα χέρια των Λατίνων, το 1223-1224 κατακτιέται από τον Θεόδωρο Α΄ Κομνηνό Δούκα, αυτοκράτορα της Θεσσαλονίκης, το 1230 καταλαμβάνεται από τον τσάρο της Βουλγαρίας Ιωάννη Ασέν Β΄, ενώ τα έτη 1242-1243 και το 1246 επανήλθε στους Βυζαντινούς, όταν ο Ιωάννης Βατάτζης ανακατέλαβε την ανατολική Μακεδονία.

 

Στο πρώτο μισό του 14ου αι. υφίσταται τις ταραχές και τις συγκρούσεις των βυζαντινών εμφυλίων πολέμων, μεταξύ των δύο Ανδρονίκων Β΄ και Γ΄ των Παλαιολόγων (1321-1328) και κατόπιν μεταξύ του Ιωάννη Καντακουζηνού με μέλη της δυναστείας των Παλαιολόγων (1341-1347). Στα χρόνια αυτά η Δράμα υπήρξε τόπος παραμονής και αναψυχής της αυτοκράτειρας Ειρήνης Μομφερρατικής, συζύγου του Ανδρόνικου Β, η οποία πέθανε και ενταφιάστηκε στο Κάστρο την πρώτη εικοσαετία του 14ου αι. Ως αρχιεπισκοπή, εξαρτημένη από τη μητρόπολη των Φιλίππων, η Δράμα εμφανίζεται για πρώτη φορά στη βασιλεία του Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγου (1258-1282). Αυτήν την εποχή ακριβώς θεωρείται ότι αναπτύχθηκε σε σημαντικό εκκλησιαστικό και στρατιωτικό κέντρο.

 

Κατά τα έτη 1344-1345 κατακτήθηκε από τον Σέρβο κράλη Στέφανο Δουσάν. Ανακαταλαμβάνεται το έτος 1371 από τον Μανουήλ Παλαιολόγο και παραμένει στη βυζαντινή αυτοκρατορία μέχρι την οθωμανική κατάκτηση το 1383. Μετά την κατάληψη της Δράμας από τους Οθωμανούς το 1383, η πόλη εξακολουθεί να αποτελεί ένα μικρό κάστρο στην επικράτεια του σουλτάνου, αποκομμένο τόσο από την Πόλη, μέχρι την Άλωση του 1453, όσο και από τη Θεσσαλονίκη, μέχρι την κατάληψή της το 1430. Σταδιακά, το χριστιανικό στοιχείο, που αποτελούσε το 80% του πληθυσμού της πόλης ακόμη και στα μέσα του 15ου αι., συρρικνώνεται εξαιτίας της φυγής στα ορεινά και ανέρχεται μόλις στο 40% στα μέσα του 16ου αι., ενώ αυξάνεται συνεχώς το μουσουλμανικό στοιχείο που καταλαμβάνει μεγάλη περιοχή μέσα στο άλλοτε χριστιανικό κάστρο. Η βαριά φορολογία, η κακοδιοίκηση των αγάδων και τα συχνά κρούσματα ληστείας προκαλούν αίσθημα ανασφάλειας στους κατοίκους και καθυστέρηση στην ανάπτυξη της αγροτικής οικονομίας, μέχρι τις αρχές του 18ου αι. Ωστόσο, τα όρια της πόλης επεκτείνονται και έξω από τα παλαιά βυζαντινά τείχη, στο “Βαρόσι”, για να δημιουργηθούν νέες μουσουλμανικές συνοικίες, όπως μαρτυρεί και ο οθωμανός περιηγητής Τσελεμπή. Ανάμεσα στη χριστιανική και στη μουσουλμανική περιοχή, ήδη στα μέσα του 17ου αι., έχει διαμορφωθεί η αγορά γύρω από το χείμαρρο που διέσχιζε άλλοτε το κέντρο της. Μέσα στο 18ο αι., όμως, η ενίσχυση της αγροτικής παραγωγής συνοδεύεται από τη λειτουργία μικρών βιοτεχνιών στην πόλη, δίνοντας νέα πνοή στην εμπορική κίνηση. Σύμφωνα με τα στοιχεία άλλων περιοχών της Μακεδονίας, μπορούμε να υποθέσουμε πως αυξάνεται ο πληθυσμός και στη Δράμα, κυρίως ανάμεσα στους μουσουλμάνους, ενώ μεγαλώνουν και οι μουσουλμανικές συνοικίες έξω από τα τείχη. Ωστόσο, η κακοδιοίκηση και η φορολόγηση των κατοίκων από τους ισχυρούς γαιοκτήμονες δεν επιτρέπουν την οικονομική εξέλιξη της πόλης.

 

Αν και η Δράμα αποτελεί, στα μέσα του 19ου αι., την πρωτεύουσα μεγάλης περιφέρειας στην οποία έχουν την έδρα τους οι διοικητικές αρχές, ο στρατός και τα δικαστήρια, δεν μπορεί να ανταγωνιστεί το λιμάνι της Καβάλας ως διαμετακομιστικό κέντρο της ευρύτερης περιοχής. Σοβαρή αλλαγή σημειώνεται στην πόλη μετά το 1870, όταν η παραγωγή και το εμπόριο καπνού προκαλούν την αύξηση του πληθυσμού και την ενίσχυση της εμπορικής κίνησης. Η λειτουργία του σιδηρόδρομου από το 1895 και η βελτίωση του οδικού δικτύου προς το λιμάνι της Καβάλας συνδέουν τη Δράμα με τα μεγάλα κέντρα της αυτοκρατορίας και τους θαλάσσιους δρόμους του εμπορίου. Μεγάλοι καπνεμπορικοί οίκοι ιδρύουν παραρτήματα στη Δράμα, κτίζονται καπναποθήκες, λειτουργούν τραπεζικά γραφεία και η Αγγλία ανοίγει υποπροξενείο στην πόλη. Σύντομα δημιουργούνται νέες συνοικίες γύρω από τα νερά της Αγίας Βαρβάρας και δυτικά της τειχισμένης περιοχής, για να καλύψουν τις ανάγκες των 6.000-7.000 κατοίκων. Οι νέοι κάτοικοι, μουσουλμάνοι, χριστιανοί και Εβραίοι, συγκροτούν ξεχωριστούς οικιστικούς πυρήνες σύμφωνα με τα πρότυπα της οθωμανικής περιόδου. Οι χριστιανοί, που ενισχύονται συνεχώς με οικογένειες από τη Δυτική Μακεδονία και ιδιαίτερα την Ήπειρο, αριθμούν τουλάχιστον 200 οικογένειες το 1880 και βρίσκονται μέσα στα παλαιά τείχη και νότια αυτής της περιοχής στην Αγία Βαρβάρα. Οι μουσουλμάνοι είναι συγκεντρωμένοι δυτικά της αγοράς και οι Εβραίοι εγκαθίστανται στην περιοχή των νερών της Αγίας Βαρβάρας. Στα νέα δημόσια κτίρια της πόλης και στις ιδιωτικές κατοικίες αποτυπώνονται η οικονομική ευρωστία και οι επιδράσεις των ευρωπαϊκών προτύπων. Η ελληνική κοινότητα διακρίνεται, από το 1870 μέχρι την απελευθέρωση, για την οικονομική της ανάπτυξη, τη συγκρότηση φιλεκπαιδευτικών συλλόγων, την ανοικοδόμηση εκπαιδευτηρίων και τα φιλανθρωπικά της σωματεία. Στις αρχές του 20ού αι., όταν ο πληθυσμός ανέρχεται ήδη σε 14.000 ανθρώπους και συνεχίζεται η οικονομική πρόοδος, σημειώνονται στην πόλη σποραδικά βίαια επεισόδια ενός ακήρυχτου πολέμου, του Μακεδονικού Αγώνα.

 

Ο Μητροπολίτης Δράμας Χρυσόστομος, οι δημογέροντες και ο λαός οργανώνουν την άμυνα της ελληνικής κοινότητας.

 

Μετά την ταραχώδη εποχή του Μακεδονικού Αγώνα και της πρώτης βουλγαρικής κατοχής, η πόλη απελευθερώνεται από τον ελληνικό στρατό την 1η Ιουλίου 1913, ύστερα από 540 χρόνια ξένης κατοχής. Αφού μεσολάβησε η οδυνηρή εμπειρία της δεύτερης βουλγαρικής κατοχής, οι τρεις θρησκευτικές ομάδες της πόλης σταδιακά συγκροτούν πολυθρησκευτικές συνοικίες, κυρίως στο σημερινό εμπορικό κέντρο. Τελικά, η Δράμα αποκτά οριστικά ελληνικό χαρακτήρα με την ανταλλαγή των πληθυσμών σύμφωνα με τη συνθήκη της Λωζάννης του 1923. Οι πρόσφυγες του Πόντου, των δυτικών παραλίων της Μικράς Ασίας και της Θράκης θα αλλάξουν ριζικά την εικόνα της μετά την εγκατάστασή τους, δημιουργώντας πολλές προσφυγικές συνοικίες περιμετρικά του παλαιότερου πυρήνα της πόλης και τονώνοντας την κίνηση στην αγορά. Η Δράμα έχει 32.000 κατοίκους το 1928, έχοντας επιτύχει το διπλασιασμό του αριθμού τους μόλις σε μια δεκαετία με σημαντική αρμενική και εβραϊκή κοινότητα.Το εμπορικό κέντρο μετατοπίζεται οριστικά δυτικότερα και βόρεια του παλαιού, ενώ σύμβολο της σύγχρονης ιστορίας της πόλης γίνονται οι καπναποθήκες στην περιοχή της Αγίας Βαρβάρας, θυμίζοντας περιόδους ευημερίας των κατοίκων χάρη στο εμπόριο καπνού του μεσοπολέμου.

 

Η πόλη θα γνωρίσει για μια ακόμη φορά, το 1941, την εμπειρία της ξένης κατοχής, που σημαδεύεται από την έξοδο πολλών κατοίκων προς τη Θεσσαλονίκη και τη μαζική σφαγή εκατοντάδων πολιτών στις 29 Σεπτεμβρίου 1941, ύστερα από εξέγερση στην περιοχή. Την ίδια περίοδο, το Μάρτιο του 1943, όλοι οι Εβραίοι της Δράμας συγκεντρώνονται από τις αρχές κατοχής σε καπναποθήκη της πόλης και οδηγούνται στο ναζιστικό στρατόπεδο της Τρεμπλίνκα στην Πολωνία για μαζική εξόντωση. Μεταπολεμικά, η Δράμα αποτελεί το διοικητικό, οικονομικό και πολιτιστικό κέντρο του νομού. Η συγκέντρωση των δραστηριοτήτων στην πόλη ευνοεί την ανάπτυξή της, καθώς ο πληθυσμός αυξάνεται από νέους ανθρώπους της περιφέρειας, Έλληνες της διασποράς και οικονομικούς μετανάστες. Εξάλλου, η σύνδεσή της με δίκτυα πόλεων στην Ελλάδα και στην Ευρώπη και η επικείμενη διάνοιξη των συνόρων με τη Βουλγαρία θα δώσουν νέες προοπτικές στον τόπο.

Τα πιο σημαντικά σε ενδιαφέρον χωριά και κωμοπόλεις,

 

Κεφαλάρι:  Βρίσκεται σε ειδυλλιακή τοποθεσία και είναι ένα από τα ωραιότερα χωριά του νομού. Απέχει 18χλμ από την πόλη της Δράμας και είναι στα σύνορα με το νομό Καβάλας.  Ένας υδροβιότοπος με κρυστάλλινα νερά δροσερά πλατάνια και ένα ποτάμι που το διασχίζει συνθέτουν ένα ανεπανάληπτο σκηνικό! Στα αξιόλογα ταβερνάκια του χωριού θα γευτείτε ντόπια κρέατα και νοστιμότατους μεζέδες.

 


Η κωμόπολη Δοξάτο: Βρίσκεται στον κάμπο της Δράμας μόλις 10χλμ από την όμορφη πόλη με τις μεσοπολεμικές κατοικίες και τα υπέροχα νεοκλασικά έχει πληθυσμό 2.880 κατοίκους.Το Δοξάτο, αξίζει να το επισκεφτεί κανείς γιατί είναι ένας τόπος με μαρτυρική ιστορία μια «ηρωική» και «μαρτυρική»πόλη όπως έχει χαρακτηριστεί εξαιτίας  των σφαγών που υπέστη σε δύσκολες περιόδους.

 


Καλή Βρύση: Είναι ένα όμορφο και γραφικό χωριό με παραδοσιακά αγροτόσπιτα από τα τέλη του 19ου αιώνα και γραφικά σοκάκια, βρίσκεται  σε μια πλαγιά του όρους Μενοικίου, με μοναδική θέα στον κάμπο. Το χωριό είναι γνωστό και για τα Μπαμπούγερα, το καρναβάλι που διοργανώνεται τα Φώτα και προσελκύει πολλούς επισκέπτες από την γύρω περιοχή.

 


Καλλιθέα: Καλοκαιρινό θέρετρο  για την εκπληκτική θέα στον κάμπο και στο Φαλακρό,βρίσκεται στις πλαγιές του Μενοίκιου όρους, Ιδανικός προορισμός τους καλοκαιρινούς μήνες  για να απολαύσετε νόστιμα ψητά κρέατα κάτω από τα δροσερά πλατάνια του.

 


Μικρόπολη: Από το συγκεκριμένο χωριό ξεκινούν πεζοπορίες στο Μενοίκιο όρος, και απέχει 9 χλμ. από το σπήλαιο των πηγών Αγγίτη. Στην άνω συνοικία του σώζονται παραδοσιακά μακεδονίτικα σπίτια.

 


Κάτω Νευροκόπι: Μια κωμόπολη, που βρίσκεται κοντά στα σύνορα με τη Βουλγαρία, με πληθυσμό, περίπου 2.000 κατοίκους, και είναι γνωστό στο πανελλήνιο, κυρίως για δύο λόγους: τις πολικές θερμοκρασίες που επικρατούν εκεί κατά τη διάρκεια του χειμώνα και φυσικά τις πεντανόστιμες πατάτες του.

 


Παγονέρι:  Ένα παραδοσιακό ακριτικό χωριό με τα πετρόχτιστα μακεδονίτικα σπίτια με χαγιάτι, σε μια κατάφυτη πλαγιά με ανοιχτό ορίζοντα προς τα ελληνοβουλγαρικά σύνορα. Στο κέντρο ορθώνεται τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική του 19ου αιώνα με πέτρινο καμπαναριό, αφιερωμένη στα εισόδια της Θεοτόκου.

 


Παρανέστι: Βρίσκεται στο βορειοανατολικό τμήμα του νομού Δράμας, και είναι αφετηρία  για φυσιολατρικές διαδρομές στον ποταμό Νέστο, στους καταρράκτες της παραποτάμιας ενδοχώρας (Αγίας Βαρβάρας,  Λειβαδίτη), στο δάσος Φρακτού και στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Παρανεστίου.

Αρχαιολογικό Μουσείο

Το αρχαιολογικό μουσείο της Δράμας καλύπτει χρονολογικά την ανθρώπινη παρουσία στο νομό Δράμας από τη Μέση Παλαιολιθική Εποχή (50.000 χρόνια από σήμερα), με τα ίχνη ζωής των παλαιολιθικών κυνηγών στο σπήλαιο Πηγών του Αγγίτη, μέχρι τους νεότερους χρόνους (1913). Ο εκθεσιακός χώρος αποτελείται από τρεις κύριες αίθουσες. Στην πρώτη τα αρχαιολογικά ευρήματα μαρτυρούν την παρουσία των νομάδων κυνηγών της Μέσης Παλαιολιθικής Εποχής στο σπήλαιο Πηγών του Αγγίτη, τη ζωή στους μόνιμους γεωργοκτηνοτροφικούς νεολιθικούς οικισμούς και το πέρασμα στη χαλκοκρατία στην πόλη της Δράμας και στη θέση Σιταγροί. Η αναπαράσταση μιας νεολιθικής κατοικίας με ευρήματα, που περιγράφουν τις δραστηριότητες του νεολιθικού ανθρώπου και την καθημερινή του ζωή, αποτελεί το κέντρο του ενδιαφέροντος των επισκεπτών κάθε ηλικίας.

Ξεπερνώντας από την παρουσία του ανθρώπου στη Γη της Μακεδονίας, φτάνουμε στην εποχή όπου η λατρεία του θεού Διόνυσου είναι κυρίαρχη μέσα στην πόλη της Δράμας, στην Καλή Βρύση και σε άλλες περιοχές του Νομού Δράμας, όπως ήταν διαμορφωμένες την εποχή τους. Λυχνάρι με μορφή αιχμάλωτου δούλου από το Κεφαλάρι.

Στη δεύτερη αίθουσα αρχιτεκτονικά γλυπτά, κεραμική και νομίσματα βεβαιώνουν τη συνέχεια της ζωής στη Δράμα και σε ολόκληρο το νομό κατά τους παλαιοχριστιανικούς, βυζαντινούς και μεταβυζαντινούς χρόνους.

Ο επισκέπτης ταξιδεύει στα νεότερα χρόνια με φωτογραφική έκθεση που αναφέρεται στην πόλη της Δράμας, στα εκτός Δράμας αστικά κέντρα και στους ορεινούς οικισμούς, από την αρχή της τουρκοκρατίας μέχρι τα μέσα του 19ου αι. Στην τρίτη αίθουσα του εκθεσιακού χώρου, που είναι στεγασμένο αίθριο, ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει γλυπτά οργανωμένα σε τρεις ενότητες. Η πρώτη περιλαμβάνει αρχιτεκτονικά γλυπτά από τους αρχαίους χρόνους μέχρι την τουρκοκρατία. Η δεύτερη περιέχει αναθηματικά μνημεία που συνδέονται με τη λατρεία διαφόρων θεών του ελληνορωμαϊκού πάνθεου και των τοπικών θεοτήτων, με ιδιαίτερη αναφορά στο Διόνυσο. Στην τρίτη ενότητα ανήκουν επιτύμβια μνημεία ελληνιστικών και ρωμαϊκών χρόνων.

 


Εκκλησιαστικό Μουσείο

Η ιστορία της χριστιανικής εκκλησίας στη Δράμα ξεκινά στη βυζαντινή εποχή και γνωρίζει περιόδους σκληρών δοκιμασιών στην πολυτάραχη περιοχή.

Από το 14ο αι., όταν σημειώνεται η οθωμανική κατάκτηση, μέχρι και τον 20ο αι. με τις αλλεπάλληλες ξένες κατοχές, η ελληνική ορθόδοξη εκκλησία στη Δράμα έδωσε ασίγαστο αγώνα, ποτισμένο με το αίμα πολλών ποιμένων, νεομαρτύρων της πίστης και του ελληνισμού, και στήριξε το κλονισμένο από τις εξωτερικές απειλές φρόνημα του πολύπαθου λαού.

Το μουσείο της Ιεράς Μητρόπολης Δράμας, το οποίο ιδρύθηκε κατά τη διακονία του σεβασμιότατου Μητροπολίτη Διονυσίου Α΄, στεγάζεται σε πρόσφατα ανακαινισμένη πενταώροφη πτέρυγα του Επισκοπικού Μεγάρου Δράμας στην οδό Βενιζέλου. Στις ευρύχωρες και εξαιρετικά φροντισμένες αίθουσες εκτίθενται εκκλησιαστικοί θησαυροί ανεκτίμητης πνευματικής και καλλιτεχνικής αξίας.

Οι εικόνες της Θεοτόκου Οδηγήτριας και του Κυρίου Ευλογούντος του 13ου αι., εικόνες του 17ου και ιδιαίτερα του 19ου αι. κοσμούν και καθαγιάζουν το χώρο. Ακόμη, αρχιερατικά άμφια, ιερά σκεύη και καλύμματά τους, πολλά του 19ου αι., ενθύμιο του Χρυσοστόμου Δράμας και Σμύρνης αποτελούν τα σημαντικά εκθέματα του μουσείου. Πολλά από τα εκθέματα είναι κειμήλια που μετέφεραν πρόσφυγες της Μικράς Ασίας και του Πόντου, το 1922, από τις εκκλησίες των πανάρχαιων εστιών στη νέα πατρίδα, σαν το πιο πολύτιμο φορτίο τον καιρό του ξεριζωμού. Για τους οργανωμένους προσκυνητές και τους επισκέπτες της πόλης προτείνεται να επικοινωνούν με το γραφείο της Μητρόπολης Δράμας πριν από την επίσκεψή τους στο μουσείο.

 


Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Παρανεστίου

Πρόκειται γι ένα χώρο διαμορφωμένο με γνώση και μεράκι, όπου ο επισκέπτης μπορεί παρατηρώντας τις προθήκες και τα σχετικά διοράματα να σχηματίσει μια συνολική εικόνα για τoυς Βιότοπους τnς περιοχής του ποταμού Νέστου και τnς οροσειράς της Ροδόπης.

Είτε με εξοπλισμό πεζοπορίας ή ποδηλασίας είτε με μοτοσικλέτα ή αυτοκίνητο, τα μονοπάτια και οι δρόμοι της Ροδόπης μας προσκαλούν. Αλλά οι ευκαιρίες μας για περιπέτεια και ανακάλυψη δεν περιορίζονται μόνο σε κλασικές διαδρομές. Εδώ έχει κανείς τη δυνατότητα να δοκιμάσει τις φυσικές του αντοχές κάνοντας ράφτινγκ ή καγιάκ στις υδάτινες δίνες του Νέστου ή δίνοντας… τη μάχη του με τις επιβλητικές μερίδες που σερβίρονται στις πολυσύχναστες ταβέρνες του Παρανεστίου!

Τα πρώτα ίχνη ανθρώπινης παρουσίας από την περιοχή του Παρανεστίου προέρχονται από το Αρκουδόρεμα και ανάγονται στην Παλαιολιθική Εποχή. Έκτοτε η κατοίκηση της περιοχής υπήρξε συνεχής. Η θρακική φάση της ιστορίας της τελειώνει με την έλευση των Ελλήνων και την ενσωμάτωση της στο Βασίλειο της Μακεδονίας. Τους Μακεδόνες διαδέχτηκαν οι Ρωμαίοι και αυτούς οι Βυζαντινοί. Από τα βυζαντινά, τουλάχιστον, χρόνια σώζονται τα ερείπια οχυρώσεων στις κορυφές υψωμάτων που διαφεντεύουν τα περάσματα του Νέστου. Μετά την οθωμανική κατάκτηση η περιοχή κατακλύστηκε από μουσουλμάνους εποίκους, οι οποίοι εγκαταστάθηκαν και έζησαν σε ορεινές κοινότητες, όπου και άφησαν τα ίχνη τους, π.χ κοιμητήρια τους, στα οποία το πλήθος των μνημάτων μαρτυρεί κατοίκηση επί γενεές γενεών.

Κύρια ασχολία των πληθυσμών αυτών ήταν η γεωργία και η κτηνοτροφία. Σ’ αυτά τα ορεινά χωριά, μετά το 1922, τους μουσουλμάνους κατοίκους, που αναχώρησαν με την ανταλλαγή των πληθυσμών, τους αντικατέστησαν πρόσφυγες της Μικρασιατικής Καταστροφής. Αυτοί μαζί με τους Σαρακατσάνους νομάδες, που δημιούργησαν μόνιμες εγκαταστάσεις στην περιοχή, αποτέλεσαν σε δύσκολους καιρούς θεματοφύλακες και προμάχους του Ελληνισμού.

 


Οχυρά Λίσσε

Τα οχυρά Λίσσε βρίσκονται σε μικρή απόσταση από το χωριό Οχυρό και περίπου 2 χλμ. από τη πόλη του Νευροκοπίου. Στα οχυρά αυτά ο Ελληνικός Στρατός πολέμησε γενναία εναντίον των Γερμανικών και Βουλγαρικών μεραρχιών στις 6 και 7 Απριλίου του 1941. Παρά τις λυσσαλέες προσπάθειες και επιθέσεις των εισβολέων, τα οχυρά δεν καταλήθφηκαν και παραδόθηκαν μετά την συνθηκολόγηση της Ελλάδος. Οι Γερμανοί απέδωσαν τιμές στους ήρωες των οχυρών κατά την παράδοσή τους.

Σε ανάμνηση αυτής της μάχης και για να τιμηθούν οι νεκροί έχει ανεγερθεί ένα μικρό Μουσείο. Το Μουσείο έχει ανακαινισθεί το 2002 και είναι ανοιχτό για το κοινό.

Τα εκθέματα του Μουσείου περιλαμβάνουν οπλισμό, (πιστόλια, πολυβόλα, όλμους, χειροβομβίδες κ.λπ.) που ανήκουν στον Ελληνικό και Γερμανικό στρατό, στολές, μετάλλια και προσωπικά αντικείμενα στρατιωτών και αξιωματικών. Επίσης υπάρχει Στο προαύλιο υπάρχουν κανόνια του Ελληνικού στρατού τα οποία χρησιμοποιήθηκαν για την υπεράσπιση των οχυρών.

Διεύθυνση: Οχυρό, 66 033 Κ. Νευροκόπι

Ώρες λειτουργίας: Απαιτείται συνεννόηση με τη Στρατιωτική μονάδα της περιοχής.

Oρειβατικά Καταφύγια:

Στο Φαλακρό, όπου υπάρχουν τέσσερα καταφύγια.

Στη θέση Άγιο Πνεύμα, το καταφύγιο “Άγιο Πνεύμα”, βρίσκεται σε υψόμετρο 1.750μ., έχει χωρητικότητα 80 ατόμων, καλοριφέρ και τζάκι, κεντρικό δίκτυο υδροδότησης, κουζίνα.

Πληροφορίες:

Καταφύγιο: 25220 41 822

Ελληνικός Ορειβατικός Σύλλογος (ΕΟΣ) Δράμας: 25210.33.049.

 

Στη θέση Κούρι, το καταφύγιο “Κουρί”, βρίσκεται σε υψόμετρο 1.400μ, έχει χωρητικότητα 16 ατόμων, σόμπα για ξύλα, κουζίνα, τουαλέτες εκτός.

 

Στη θέση Mπαρτίσεβα, το καταφύγιο “Mπαρτίσεβα”, βρίσκεται σε υψόμετρο 1.140μ, έχει χωρητικότητα 18 ατόμων, σόμπα για ξύλα, νερό πηγής, τουαλέτες εκτός.

 

Στη θέση Χόρος, το καταφύγιο “Χόρος”, βρίσκεται σε υψόμετρο 1.700μ, έχει χωρητικότητα 16 ατόμων, σόμπα για ξύλα.

Πληροφορίες:

Ελληνικός Ορειβατικός Σύλλογος (ΕΟΣ) Δράμας: 25210.33.049

Ορειβατικός Σύλλογος Προσοτσάνης: 25220.41.822

 


Xιονοδρομικό Κέντρο:

Στο Φαλακρό, στη θέση “Άγιο Πνεύμα”, υψόμετρο 1.720.

Διαθέτει 16 πίστες (συνολικού μήκους 20 χλμ), 9 αναβατήρες, σαλέ (εστιατόριο, καφέ), σχολές σκι, καταστήματα ενοικίασης εξοπλισμού σκι, πάρκινγκ.

Πληροφορίες:

Χιονοδρομικό κέντρο: 25220 41 822

Εθνικός Ορειβατικός Σύλογος (EOΣ) Δράμας: 25210 33 049

Oρειβασία

Τα βουνά της Δράμας, εκτός από υπαίθρια αναψυχή και περιήγηση που προσφέρουν στο φυσιολάτρη και οδοιπόρο, παρουσιάζουν μεγάλο ενδιαφέρον και για το φανατικό ορειβάτη. Πολύωρες αναβάσεις μπορούμε να κάνουμε στο Φαλακρό, και ιδιαίτερα στο Ανατολικό και Νότιο Τμήμα του.

 


Αναρρίχηση

Για τους λάτρες της περιπέτειας και του υψηλού κινδύνου το Φαλακρό αποτελεί ένα από τα συναρπαστικότερα αναρριχητικά πεδία του ελλαδικού χώρου. Τα πεδία αυτά σχηματίζονται από τις ορθοπλαγιές που περικλείονται στις κορυφές (από δυτικά προς ανατολικά) “Καρτάλκα”, κορυφή του “Φαραγγιού”, “Χιονότρυπα”, “Προφήτης Ηλίας”, “Ψευτοδόντι”, “Βάρδενα” και “Σίτνα”, δημιουργώντας ένα πέταλο τριών χιλιομέτρων. Προσφέρουν πολλές δυνατότητες για μεγάλες και δύσκολες μικτές διαδρομές ή ατελείωτα λούκια. Για να επισκεφθούμε τα αναρριχητικά πεδία θα ξεκινήσουμε από το χωριό Πύργοι ή από το χιονοδρομικό κέντρο του Φαλακρού. Οι ορειβατικοί σύλλογοι Προσοτσάνης και Δράμας θα μας βοηθήσουν με ειδικές πληροφορίες.

 


Αεραθλητισμός

Η περιοχή της Δράμας προσφέρει σημαντικές φυσικές πίστες, όπως αυτές του Φαλακρού, του Μενοικίου και των βουνών της Λεκάνης, για την άσκηση του αλεξίπτωτου πλαγιάς και του αιωροπτέρου. Ο αθλητής μπορεί να χρησιμοποιήσει την πίστα απογείωσης στην περιοχή Πύργων – Πετρούσας σε υψόμετρο 1200 μ. με προσανατολισμό νοτιοανατολικό, νότιο, νοτιοδυτικό. Η διαδρομή των 3 χλμ. από τον οικισμό των Πύργων μέχρι την πίστα απογείωσης είναι βατός χωματόδρομος. Μπορεί επίσης να χρησιμοποιήσει την πίστα απογείωσης του Κορύλοβου σε υψόμετρο 650 μ. με προσανατολισμό νοτιοανατολικό, νότιο, νοτιοδυτικό. Εδώ θα φθάσει από το κέντρο της πόλης μετά από μία πεντάλεπτη διαδρομή. Η πεδιάδα της Δράμας αποτελεί ιδανικό τόπο για προσγειώσεις.

 


Θρησκευτικός Τουρισμός

Στην πόλη και στους οικισμούς του βόρειου κυρίως τμήματος του νομού, σε δασώδεις εκτάσεις αλλά και σε πλαγιές και απόκρημνες κορυφές των ορεινών όγκων της περιοχής, μοναστήρια και εκκλησιές μαρτυρούν το βαθύτατο θρησκευτικό σεβασμό των κατοίκων. Μνημεία του βυζαντινού κόσμου και άλλα, τα περισσότερα, των οθωμανικών χρόνων μεταφέρουν μνήμες της διαδρομής του ελληνισμού και της ορθοδοξίας στην ταραγμένη αυτήν περιοχή. Με αφετηρία τους πρώτους βυζαντινούς αιώνες, η χριστιανική εκκλησία στη Δράμα αποτελούσε τμήμα της ιστορικής επισκοπής των Φιλίππων που δημιουργήθηκε μετά το κήρυγμα του Απόστολου Παύλου τον 1ο μ.Χ. αι. Ως αρχιεπισκοπή, εξαρτημένη από τη μητρόπολη των Φιλίππων, η Δράμα εμφανίζεται, για πρώτη φορά, στη βασιλεία του Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγου (1258-1282). Αυτήν την εποχή ακριβώς θεωρείται ότι αναπτύχθηκε σε σημαντικό εκκλησιαστικό κέντρο…

 


Σπηλαιολογικός Τουρισμός

Για τους λάτρεις των σπηλαίων στο Νομό Δράμας, προτείνεται το σπήλαιο του Αγγίτη (Μααρά), σε απόσταση μόλις 25 χλμ., Β.Δ. της Δράμας, στις πηγές του Ποταμού Αγγίτη.

Με τις τεχνικές διανοίξεις που έχουν γίνει μέχρι σήμερα, είναι βατό μέχρι τα 2.650μ. Με συνολικό μήκος τουλάχιστον 12 χλμ και αξιοποιημένο τμήμα 500μ., το σπήλαιο φέρνει τον επισκέπτη κοντά σε ένα υπέροχο θέαμα της φύσης.

Σταλακτίτες διαφόρων μορφών και μεγέθους, κοσμούν το σπήλαιο. Ποικιλόμορφοι σταλακτίτες και σταλαγμίτες, συνυπάρχουν αρμονικά με τα υπόγεια νερά του ποταμού, στολίζουν και συνθέτουν σπάνιες παραστάσεις πρωτόγνωρης ομορφιάς στο εσωτερικό του σπηλαίου. Ένας παλιός γραφικός ανυψωτικός τροχός νερού στολίζει το Α΄ τμήμα του σπηλαίου.Η θερμοκρασία του νερού είναι 13 βαθμούς κελσίου και του σπηλαίου 17 βαθμούς κελσίου. Η προσφορά του σπηλαίου είναι πολλαπλή, γιατί αποτελεί οργανωμένο στέκι για τους εκδρομείς.

Η εξερεύνηση του, αποτελεί συναρπαστική εμπειρία για τους λάτρεις αυτού του είδους εναλλακτικού τουρισμού.

Πολιτιστικές Εκδηλώσεις

 

6-8 Ιανουαρίου  Τα τοπικά δρώμενα-μεταμφιέσεις του Δωδεκαημέρου (“Αράπηδες”, “Μπαμπούγερα”) στο Μοναστηράκι, στον Ξηροπόταμο, στην Πετρούσα, στους Πύργους, στο Βώλακα, στην Καλή Βρύση

 

18 Ιανουαρίου  Το “Κουρμπάνι” στο Καλαμπάκι

 

Καθαρά Δευτέρα  Το καρναβάλι στη Χωριστή

 

6 Απριλίου  Η επέτειος της μάχης Οχυρών Λίσσε, στο Οχυρό

 

2 Μαΐου  Οι ιπποδρομίες στο Δοξάτο

 

21 Μαΐου  Τα “Αναστενάρια”» – πυροβασίες στη Μαυρολεύκη

 

17-21 Ιουνίου  Γιορτή της Μουσικής του Κόσμου, Δράμα

 

Τέλη Ιουνίου  Τα Ελευθέρια στο Δήμο Δράμας

 

20 Ιουλίου  Το αντάμωμα των Σαρακατσάνων στο δασικό χωριό Ελατιάς

 

25-27 Ιουλίου Τα “Ακρίτεια” στο Κάτω Νευροκόπι

 

Αρχές Αυγούστου  Dramaica Youth Festival, Δράμα

 

Μέσα Σεπτεμβρίου  Το Φεστιβάλ ταινιών μικρού μήκους στη Δράμα

 

Μέσα Φθινοπώρου  Οι ημέρες πατάτας στο Κάτω Νευροκόπι

 

Αρχές Οκτωβρίου  Γιορτή κάστανου στη Μικρόπολη

 

Δεκέμβριος  Ονειρούπολη Δράμας – Χωριό του Αϊ-Βασίλη

 

4 Δεκεμβρίου  Συνάντηση Βυζαντινών Χορωδιών, Δράμα

 


Αθλητικές Δραστηριότητες

 

Οκτώβριος  Υπερμαραθώνιος Παρθένου Δάσους Φρακτού (VFUT), Παρανέστι

Τηλέφωνο: 25240-22.540

E-mail: [email protected]

Website: www.paranestivft.gr

 


Μάιος  Ποδηλατικός Αγώνας Μενοικίου “Στις διαδρομές του Διόνυσου”, Μενοίκιο Όρος

Τηλέφωνο: 25220 23 620

 


Ιούνιος  “ΑΙΟΛΕΙΑ”, Διεθνείς αγώνες αλεξίπτωτου πλαγιάς, Πετρούσα

Τηλέφωνο: 25210 55 045,  694 44 60 404

Πυροσβεστική υπηρεσία: 25210 33 199
Δασαρχείο Δράμας: 25210 34 093
Αστυνομία Δράμας: 25210 23 341
Τροχαία Δράμας: 25210 23 333
Νοσοκομείο Δράμας: 25210 23 351
ΚΤΕΛ Δράμας: 25210 32 421
ΤΡΑΙΝΟΣΕ Δράμας: 25210 32 444
Ολυμπιακή Αεροπορία: 25210 32 537
ΤΑΞΙ Δράμας: 25210 22 022
Γραφείο Τουρισμού Ν.Α. Δράμας: 25210 62 307
Χιονοδρομικό Κέντρο: 25210 23 691
Αρχαιολογικό Μουσείο: 25210 31 365
Εκκλησιαστικό Μουσείο: 25210 32 362

Με λεωφορείο

 

Αθήνα – Δράμα: 644 χλμ.

Πληροφορίες: ΚΤΕΛ Δράμας (Αθήνα),  210 51 30 220

 

Θεσσαλονίκη–Δράμα: 146 χλμ.

Πληροφορίες: ΚΤΕΛ Δράμας (Θεσσαλονίκη),  2310 595 420

Επίσης, η Δράμα συνδέεται  με  τακτικά δρομολόγια με τις πόλεις Καβάλα, Σέρρες και Ξάνθη και με τα χωριά του νομού.

 


Με τρένο

 

Εκτελούνται δρομολόγια από Πειραιά / Αθήνα

Πληροφορίες: ΟΣΕ Αθήνας: 210 51 31 779 & 210 51 31 601

Επίσης, η Δράμα συνδέεται σιδηροδρομικώς με τη Θεσσαλονίκη, πόλεις της Θράκης της Μακεδονίας, της Θεσσαλίας, της Στερεάς Ελλάδας, της Αττικής και -μέσω Δίκαιων και Προμαχώνα- με πόλεις του εξωτερικού.

Πληροφορίες:
ΟΣΕ Δράμας: 25210 32 444
ΟΣΕ Θεσσαλονίκης: 2310 517 515

 


Με αεροπλάνο

 

Η Δράμα εξυπηρετείται από το αεροδρόμιο Καβάλας (Χρυσούπολη), το οποίο απέχει 68χλμ., με πτήσεις για προορισμούς εσωτερικού (Αθήνα) και εξωτερικού.

Πληροφορίες:
Ολυμπιακή Αεροπορία (Αθήνα): 210 96 66 666
Aegean Airlines (Αθήνα): 210 62 61 700
Αεροδρόμιο Καβάλας: 25910 53 273
Αεροδρόμιο Θεσσαλονίκης: 2310 985 000