Λυγκηστίς ή Λύγκος είναι η πανάρχαια ονομασία της περιοχής της Φλώρινας. Αρχαιότερες πόλεις ήταν η Ηράκλεια, (στην περιοχή Φλώρινας), η Κέλλα (σημερινή Κέλλη) και η Βεύη. Η Λυγκηστίς ήταν αυτόνομο Κράτος με δυναστικό οίκο συγγενή προς τους Βακχιάδες της Κορίνθου, ώσπου την υπέταξε ο Φίλιππος ο Β’, πατέρας του Μεγ. Αλεξάνδρου, και την προσάρτησε στο βασίλειο της Μακεδονίας («των γαρ Μακεδόνων εισίν και Λυγκησταί» Θουκ. Β, 99).

Πριν την κάθοδο των Δωριέων, οι Βρύγες κατοικούσαν στις Πρέσπες. Ο Βρομερός, πατέρας του Αρραβαίου και γιος του μυθικού Αερόπου, ήταν ο ιδρυτής της λυγκηστικής δυναστείας. Κόρη του Αρραβαίου ήταν η Ευρυδίκη, η οποία «Φιλίππου μήτης ην» (Στραβ. VII, 326) και επομένως γιαγιά του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

391 π.Χ. Ο λυγκηστής βασιλιάς Αργαίος εκθρονίζει τον βασιλιά Αμύντα Γ’ και παίρνει το θρόνο όλης της Μακεδονίας για λίγα χρόνια.

352 π.Χ. Ο Φίλιππος ο Β’ χτίζει την Ηράκλεια.

336 π.Χ. Οι λυγκηστές  πρίγκηπες Αρράβαιος και Ηρομένης συμμετέχουν στη δολοφονία του Φιλίππου του Β’. Ο Μεγ. Αλέξανδρος τους θανατώνει ως διεκδικητές του Μακεδονικού θρόνου.

334 π.Χ. Ο λυγκηστής στρατηγός Αμύντας διακρίνεται στη μάχη του Γρανικού. Ο Μ. Αλέξανδρος του απονέμει το βασίλειο της Βακτριανής (άλλοι λυγκηστές αξιωματούχοι της ίδιας εποχής: Λεοννάτος, Πελαγών, Αέροπος, Κρατερός).

148 π.Χ. Η Μακεδονία γίνεται provinciaromana (Ρωμαϊκή Επαρχία) και η περιοχή της Φλώρινας υπάγεται στην 4η Τοπαρχία της «Άνω Μακεδονίας».

48 π.Χ. Η Ηράκλεια πυρπολείται στη διάρκεια του ρωμαϊκού εμφυλίου πολέμου.

 

Στα χρόνια του αυτοκράτορα Ιουστινιανού του Α’, η Λυγκηστίς υπάγεται στην 7η επαρχία του «Ιλλυρικού» και αναφέρεται ως «Ηράκλεια Λάκκου». Οι επισκοπές Μογλενών (Φλώρινας) και Πρεσπών υπάγονται (535 μ.Χ.) στην Αρχιεπισκοπή της Αχρίδας.

Στην Ε’ Οικουμενική Σύνοδο υπογράφει και ο επίσκοπος «Ηρακλείας Πελαγονίας» (553 μ.Χ.)

715-730 μ.Χ. Σύμφωνα με την παράδοση, ο έκπτωτος Πατριάρχης της Κωνσταντινουπόλεως Γερμανός ζει και πεθαίνει στον ομώνυμο του σήμερα Δήμο Πρεσπών, Άγιος Γερμάνος.

799 μ.Χ. Χτίζεται ο Άγ. Νικόλαος στο Πλατύ Πρεσπών

10ος αι. μ.Χ. Σφοδρές συγκρούσεις των βυζαντινών με τους βουλγάρους στην περιοχή Φλώρινας και Πρεσπών. Ο βούλγαρος Τσάρος Σαμουήλ μεταφέρει το λείψανο του επισκόπου Λάρισας Αχιλλείου στην ομώνυμη νησίδα της μικρής Πρέσπας.

1017 μ.Χ. Μάχη του Βασιλείου του Βουλγαροκτόνου με τον Βούλγαρο Τσάρο Σαμουήλ τον νεότερο στην περιοχή της σημερινής Κοινότητας Σκοπού.

1096 μ.Χ. Οι Νορμανδοί του Βοημούνδου κυριεύουν την Φλώρινα και τις Πρέσπες.

12ος αι. μ.Χ. Τάγμα «μογλενιτών» στο στρατό του αυτοκράτορα Αλεξίου Κομνηνού.

13ος αι. μ.Χ. Η Φλώρινα υπάγεται στο Δεσποτάτο της Ηπείρου.

1259 μ.Χ. Μάχη των βυζαντινών με τους Φράγκους στην περιοχή «Βορίλα Λόγγου» (όπου τα σημερινά χωριά Τριπόταμος, Παπαγιάννης, Ιτιά και Μαρίνα).

14ος αι. μ.Χ. Οι εξισλαμισμένοι αλβανόφωνοι της Ιλλυρίας μαρτυρούν την ονομασία «Χλέρινα, Φιλουρίνα». Ο ιστοριογράφος Καντακουζηνός μαρτυρεί «Φλερηνόν ή Χλερηνόν».

Ο σουλτάνος Μουράτ Α’, κυριεύει την περιοχή της Φλώρινας.

 

1591 μ.Χ. Ο γραμματέας της Ενετικής Δημοκρατίας  G. CAVAZZA, ερχόμενος από την Αχρίδα, περνά από το Fluri-belli (Φλώρινα).

1700 μ.Χ. Στην περιοχή δρα ο αρματολός Τσολάκης με στρατιωτικό σώμα Χριστιανών.

1750 μ.Χ. Εμφανίζεται σε εκκλησιαστικά έγγραφα η ονομασία «Χλερηνός» ή «Φιλορίνα»

1822 μ.Χ. Μικρά ένοπλα σώματα δρουν στην περιοχή του Καϊμάκ Τσαλάν και του Οστρόβου.

1835 μ.Χ. Ανεγείρεται ο ναός του Αγ. Γεωργίου στην πόλη της Φλώρινας.

1865 μ.Χ. «Νέα Φιλική Εταιρία» ιδρύεται στη Φλώρινα.

1881 μ.Χ. Ο Καπετάν Ναούμης απαγάγει τον Καϊμακάμη της Φλώρινας.

1897 μ.Χ. Ο Καπετάν Κώττας συγκροτεί αντάρτικο σώμα.

1904 μ.Χ. Άφιξη του Π. Μελά στην περιοχή Φλώρινας-Καστοριάς και έναρξη του ένοπλου Μακεδονικού αγώνα.

1908 μ.Χ. Ιδρύεται η «Ελληνική Λέσχη Φλώρινας», η «Αδελφότης Κυριών», το διτάξιο Σχολαρχείον Φλωρίνης» και ο μουσικός «Ορφεύς». Πριν από την απελευθέρωση λειτουργούν σ’ όλη την περιοχή Φλώρινας ελληνικά σχολεία.

7 Νοεμ., 1912 μ.Χ. Απελευθέρωση της Φλώρινας από τους Τούρκους.

1 Νοεμ., 1944 μ.Χ. Ο ΕΛΑΣ απελευθερώνει τη Φλώρινα.

 

1913 μ.Χ. Η Φλώρινα πρωτεύουσα του ομώνυμου Νομού. Επανιδρύεται ο ¨Μουσικός Σύλλογος Ορφεύς» και ιδρύονται «Αρρεναγωγείον», «Παρθεναγωγείον» και «Νηπιαγωγείον».

1914 μ.Χ. Η πρώτη φλωρινιώτικη εφημερίδα «ΝΕΑ ΦΛΩΡΙΝΑ», εκδότης ο Δ. Τσώγκος.

1922-1930 μ.Χ. Ιδρύθηκαν: «Σύλλογος Φιλελευθέρων», «Σύλλογος Μοναστηριωτών και πέριξ η ΕΛΠΙΣ». «Θρακικός Σύλλογος», «Μικρασιατικός Σύλλογος Φλωρίνης και πέριξ», «Ένωσις Μοναστηριωτών», «Ένωσις προσφύγων Βορειοηπειρωτών Φλωρίνης», «Γεωπονικός Σταθμός», «Εσπεραντικός Σύλλογος Φλωρίνης».

1931-1932 μ.Χ. «Πρώτη Χορωδία Φλωρίνης», «Τεκτονικός Όμιλος»

1938 μ.Χ. Ίδρυση του ΕΒΕ της Φλώρινας.

1940 μ.Χ. Η Καστοριά αποσχίζεται από το Νομό Φλώρινας και γίνεται χωριστός Νομός.

10 Απριλίου, 1941 μ.Χ. Αρχίζει η Γερμανική κατοχή. Στις 10 Ιουνίου ιδρύεται ο «Φιλεκπαιδευτικός Σύλλογος Φλωρίνης» Ο «ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ». Στις 5 Νοεμ. Ιδρύεται η Παιδαγωγική Ακαδημία.

1942 μ.Χ. Κυκλοφορεί η εφημερίδα «ΑΓΩΝΑΣ» της Ν.Ε. Φλώρινας του Κ.Κ.Ε.

1943 μ.Χ. Τετρακόσιοι και πλέον ισραηλίτες της Φλώρινας μεταφέρονται στην Πολωνία, επέζησαν 64. Δύο πατριώτες τουφεκίζονται για αντίποινα της δράσης του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ.

1944 μ.Χ. Οι αντάρτες σκοτώνουν 7 γερμανούς σε σύγκρουση στο Κλειδί 21 πατριώτες τουφεκίζονται για αντίποινα. Αγγλικά αεροπλάνα βομβαρδίζουν την πόλη της Φλώρινας, 48 νεκροί.

1 Νοεμ., 1944 μ.Χ. Ο ΕΛΑΣ απελευθερώνει τη Φλώρινα.

1947-1949 μ.Χ. Εμφύλιος Πόλεμος. Η «Μάχη της Φλωρίνης» στις 12-02-49.

1960 μ.Χ. Με τη συμφωνία Αβέρωφ – Πόποβιτς γίνεται ελεύθερη επικοινωνία Μοναστηριωτών με συνοριακά δελτία (1960-62).

1961 μ.Χ. Γίνονται τα αποκαλυπτήρια του ανδριάντα του Μακεδονομάχου καπετάν Κώττα.

1974 μ.Χ. Οι Πρέσπες ανακηρύσσονται με Προεδρικό Διάταγμα «Εθνικός Δρυμός».

Οι σημαντικότερες πόλεις/χωριά του νομού Φλώρινας,

Φλώρινα

Η πόλη της Φλώρινας είναι μια μικρή (ο πληθυσμός της είναι λίγο πάνω από 15.000 κατοίκους) επαρχιακή πρωτεύουσα ενός από τους πιο απομακρυσμένους, ορεινούς και φτωχούς νομούς της χώρας. Αυτό όμως δεν της στερεί το ενδιαφέρον, καθώς είναι μία πόλη με ζωηρή πολιτιστική κίνηση και ομορφιά, τόσο φυσική όσο και οικιστική. Η Φλώρινα είναι χτισμένη σε υψόμετρο 650 μ. και περιβάλλεται από τους μεγάλους ορεινούς όγκους του Βόρα, του Βαρνούντα και του Βέρνου.

Η ευρύτερη περιοχή κατοικείται από τα προϊστορικά χρόνια, αλλά η πόλη στην σημερινή της θέση δημιουργήθηκε μάλλον στα μεσαιωνικά χρόνια. Η πόλη έχει να επιδείξει χαρακτηριστικά δείγματα της αρχιτεκτονικής των περασμένων αιώνων, που της δίνουν έναν γραφικό χαρακτήρα. Τα νεοκλασικά αρχοντικά της Φλώρινας στις όχθες του ποταμού Σακουλέβα, που διασχίζει την πόλη, εντυπωσιάζουν τους επισκέπτες της. Χαρακτηριστικό τοπίο της πόλης είναι ο λόφος του Αγίου Παντελεήμονα με την πλούσια βλάστηση και τις μαγευτικές διαδρομές μέσα στο δάσος. Στον λόφο υπάρχουν εστιατόρια και αναψυκτήρια, καθώς επίσης και ο αρχαιολογικός χώρος της ελληνιστικής πόλης (40ος αι. π.Χ.)

Στην Φλώρινα λειτουργούν τέσσερα μουσεία και μία πινακοθήκη. Ιδιαίτερη αναφορά πρέπει να γίνει στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Φλώρινας, ένα από τα σημαντικότερα εικαστικά κέντρα της χώρας μας.

 

---

Νυμφαίο

Το Νυμφαίο είναι αναμφίβολα ένα από τα ομορφότερα ορεινά χωριά της πατρίδας μας και ένα από τα καλύτερα διατηρημένα και σωστότερα αναπτυγμένα. Το όνομα του είναι γνωστό και περίφημο και πέρα από τα σύνορα της Ελλάδας.

Είναι χτισμένο στα 1350 μ. (ένα από τα ορεινότερα χωριά στην Ελλάδα) και βρίσκεται 26 χλμ. Ν της Φλώρινας, μέσα στο δάσος της οξιάς. Κηρυγμένος σαν διατηρητέος παραδοσιακός οικισμός, διαθέτει εξαιρετικές τουριστικές υποδομές, καθώς είναι ένας από τους σημαντικότερους και ελκυστικότερους ορεινούς προορισμούς της χώρας μας.

Στην περιοχή δραστηριοποιείται η οργάνωση Αρκτούρος, στις εγκαταστάσεις τις οποίας φιλοξενούνται αρκούδες, που έχουν διασωθεί από την αιχμαλωσία και αρκετοί λύκοι. Το κέντρο ενημέρωσης της οργάνωσης είναι ανοιχτό για το κοινό τους περισσότερους μήνες του έτους.

 

---

Πισοδέρι

Το Πισοδέρι είναι ένα από τα πιο ορεινά χωριά του τόπου μας, χτισμένο σε υψόμετρο 1450 μ., πάνω στο στενό πέρασμα του δρόμου που οδηγεί από τη Φλώρινα (22χλμ.) στις Πρέσπες, στον αυχένα που χωρίζει το όρος Βαρνούντας από το όρος Βίτσι. Το 80% της έκτασης του (18.000 στρ.) καλύπτεται από πυκνά δάση οξιάς, ενώ το υπόλοιπο είναι αλπικά λιβάδια.

Ήταν οικισμός κλεισουροφυλάκων από τα χρόνια των αρχαίων Μακεδόνων και διατηρήθηκε τέτοιος μέχρι και την Τουρκοκρατία.  Οι κάτοικοι του ορεινού αυτού χωριού –βλαχόφωνοι από τα ρωμαϊκά χρόνια— ζούσαν απομονωμένοι στα βουνά και δεν είχαν ανάμειξη με τις επιδρομές των βαρβάρων και κατακτητών. Το Πισοδέρι γνώρισε χρόνια ακμής γιατί δε γνώρισε άμεσα την απειλή των Τούρκων κατά την Τουρκοκρατία, μια και είχε οργανωμένο αρματολίκι, πρώτο στην ιστορία του αρματολισμού της Μακεδονίας. Όπως είναι πρώτο και σε ύψος, γιατί κατέχει την πιο ψηλή αυχενοδιάβαση (1580 μ.) και σε μάκρος γιατί η κλεισούρα του έχει σχεδόν 70χλμ. μήκος. Τα δύο αυτά προσόντα του είναι εκείνα που βασικά συντέλεσαν στην τόσο μακραίωνη διατήρησή του.

Σημείο αναφοράς του Πισοδερίου είναι η Μοδέστειος Σχολή, κτίσμα του 1903. Υπήρξε φάρος του Ελληνισμού, ανώτερο εθνικό και μορφωτικό ίδρυμα που γαλούχησε γενεές ολόκληρες Πισοδεριτών. Σήμερα, αναπαλαιωμένη και κατάλληλα διαρρυθμισμένη λειτουργεί ως ξενώνας.

Στα ΒΔ του χωριού (4χλμ.) βρίσκεται το βυζαντινό (11ος αι.) μοναστήρι της Αγ. Τριάδας, στο οποίο κάθε χρόνο του Αγ. Πνεύματος πανηγυρίζει το χωριό. Είναι περιτοιχισμένο από ένα πυκνό δάσος από οξιές και είναι συνδεδεμένο με όλα τα γεγονότα που κατά καιρούς διαδραματίστηκαν στο Πισοδέρι και ιδιαίτερα με τον Μακεδονικό Αγώνα, όπου υπήρξε ορμητήριο των Ελλήνων.  Στην ρεματιά που βρίσκεται κάτω από το χωριό μπορούμε να επισκεφθούμε τον μεταβυζαντινό (1730) ναό της Αγ. Παρασκευής και το παρεκκλήσι του Αγ. Χαραλάμπους όπου κάτω από την Αγία του Τράπεζα ετάφη, για τρία χρόνια, το κεφάλι του Παύλου Μελά το 1904.

 

---

Άγιος Γερμανός

Στα 1040μ. υψόμετρο, πάνω από την Μεγάλη Πρέσπα (27χλμ. από το Πισοδέρι), στέκεται το μεσαιωνικό κεφαλοχώρι του Αγίου Γερμανού. Είναι το μοναδικό χωριό των Πρεσπών που έχει διατηρήσει την παραδοσιακή αρχιτεκτονική του και αποτελεί βασικό σημείο των τουριστικών εκδρομών στον Εθνικό Δρυμό των Πρεσπών, καθώς εδώ λειτουργεί Κέντρο Πληροφόρησης του Εθνικού Δρυμού.

Το 1912 ήταν ένας μικτός οικισμός, 1450 χριστιανών Μακεδόνων (στην πλειοψηφία τους σλαβόφωνοι) και 130 μουσουλμάνων Αλβανών. Το χωριό γνώρισε την περίοδο 1903-1908 τα αντίποινα τόσο του οθωμανικού στρατού, όσο και των ελληνικών ένοπλων σωμάτων, λόγω των αυτονομιστικών φρονημάτων των μακεδόνων κατοίκων του. Το 1949, με το τέλος του εμφυλίου, οι κάτοικοι εγκατέλειψαν το χωριό τους και κατέφυγαν στη Γιουγκοσλαβία και σε χώρες της Ανατολικής Ευρώπης. Η ελληνική διοίκηση εποίκησε το έρημο χωριό με Πόντιους και Βλάχους από την Ήπειρο.

Στο χωριό ξεχωρίζει η ομώνυμη βυζαντινή (11ος αι.) εκκλησία με τις νωπογραφίες του 11ου και 13ου αι.

 

---

Αντάρτικο

Μόλις 7χλμ. από το Πισοδέρι και σε υψόμετρο 1050μ. βρίσκεται το χωριό Αντάρτικο. Είναι ένα ιδιαίτερο χωριό, εξ ολοκλήρου πλινθόκτιστο. Μέχρι τον Εμφύλιο ήταν ένα μεγάλο χωριό 2500 κατοίκων, που ο Εμφύλιος το ερήμωσε. Σαν παλιό κεφαλοχώρι, διαθέτει αρχοντικά σπίτια, που διακρίνονται για την αξιόλογη μακεδονική αρχιτεκτονική τους. Στο νερόμυλο του χωριού λειτουργεί ταβέρνα, η οποία έχει κατασκευαστεί πριν 110 χρόνια και έχει μόνιμη έκθεση φωτογραφιών παλαιών δραστηριοτήτων.

 

---

Άγιος Παντελεήμονας

Η προνομιακή θέση του χωριού στη νοτιοδυτική όχθη της Βεγορίτιδας, η χαρακτηριστική μεσαιωνική ρυμοτομία και η πλούσια πολιτιστική παράδοση καθιστούν τον Άγιο Παντελεήμονα ένα από τα ομορφότερα χωριά της περιοχής. Η ιδιαίτερη φυσιογνωμία και η μακραίωνη πολιτιστική κληρονομιά του χωριού αποτυπώνονται στα μνημεία και τους αρχαιολογικούς που υπάρχουν στα όρια του οικισμού. Οι προϊστορικοί οικισμοί και το νεκροταφείο της Εποχής του Σιδήρου στον κάμπο ανάμεσα στις δυο λίμνες αποτελούν τα αρχαιότερα δείγματα κατοίκησης στην περιοχή.

Βασική παραγωγική δραστηριότητα για τους σύγχρονους κατοίκους του Αγίου Παντελεήμονα, εκτός φυσικά από την αλιεία που σχετίζεται άμεσα με τη λίμνη, αποτελεί η αμπελοκαλλιέργεια. Η παραδοσιακή αυτή οικονομική δραστηριότητα των κατοίκων, με την καλλιέργεια κυρίως της ποικιλίας ξινόμαυρο, έχει τα τελευταία χρόνια εξελιχθεί σε δυναμικό αναπτυξιακό παράγοντα, αφού τα τοπικά οινοποιεία παράγουν σημαντικές ποσότητες οίνου ονομασίας προελεύσεως.

Στο χωριό λειτουργεί Κέντρο Ενημέρωσης των λιμνών Πετρών-Βεγορίτιδας. Το πληροφοριακό υλικό που σχετίζεται με τις λίμνες Βεγορίτιδα και Πετρών (ενημερωτικές πινακίδες, πολυμεσική εφαρμογή, παιχνίδι, ταινία) στο οποίο ο επισκέπτης έχει άμεση πρόσβαση καθιστούν το Κέντρο μία από τις σημαντικότερες δράσεις ενημέρωσης των επισκεπτών της περιοχής.

Βουνά

Ο Βαρνούντας (ή Περιστέρι) αποτελεί το φυσικό όριο μεταξύ της λεκάνης της Φλώρινας και των Πρεσπών και εκτείνεται από την περιοχή της πόλης της Φλώρινας μέχρι και πέρα από τα σύνορα με την Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας. Ψηλότερη κορυφή του στο ελληνικό έδαφος είναι το Κρατερό ή Δεσποτικό (2334 μ.), που προσεγγίζεται από τον Άγιο Γερμανό ή από το Πισοδέρι.

Το Βέρνο (ή Βίτσι) αποτελεί κατά κάποιο τρόπο συνέχεια του Βαρνούντα και φυσικό σύνορο των νομών Φλώρινας και Καστοριάς, με ψηλότερη κορυφή το Βίτσι (2128 μ.) Συγκαταλέγεται στο ευρωπαϊκό δίκτυο προστατευόμενων περιοχών NATURA 2000. Νότια το Βέρνο καταλήγει σε δύο κλάδους, ο ένας συνεχίζει το διαχωρισμό των δύο νομών μέχρι τον αυχένα της Κλεισούρας, ενώ ο δεύτερος κατευθύνεται νοτιοανατολικά, με χαμηλές παρυφές, που σχηματίζουν τη διάβαση του Κλειδιού, σημείο όπου καταλήγουν και οι νοτιοδυτικές απολήξεις του Βόρα.  Περιοχές με ιδιαίτερο φυσικό κάλλος αποτελούν αυτή με τα απόλυτα αλπικά ορεσίβια χαρακτηριστικά του Νυμφαίου, η οποία βρίσκεται στα νότια όρια της περιοχής NATURA 2000 του Βέρνου, η κοιλάδα Αετού–Σκλήθρου-Ασπρογείων–Λεχόβου καθώς και το μικρό κλειστό αγροτικό τοπίο του Βαρικού.

Ο Βόρας είναι το τρίτο ψηλότερο βουνό της Ελλάδας, με την κορυφή του (Καϊμάκτσαλαν) να φθάνει τα 2524μ. Ο Βόρας είναι βουνό με ομαλό ανάγλυφο. Η πρόσβαση σε αυτό είναι εύκολη μέχρι την αλπική ζώνη και την κορυφή του από τον ασφαλτοστρωμένο δρόμο που οδηγεί στο χιονοδρομικό του κέντρο. Ο Βόρας είναι το φυσικό σύνορο των νομών Φλώρινας και Πέλλας και συγκαταλέγεται στο ευρωπαϊκό δίκτυο προστατευόμενων περιοχών NATURA 2000.

 

---

Νερά

Ο Βαρνούντας στα δυτικά τροφοδοτεί το χείμαρρο του Αγίου Γερμανού, ο οποίος εκβάλλει στις Πρέσπες. Nότιο-δυτικά φιλοξενεί τις πηγές του Λαδοπόταμου, ο οποίος ξεκινά από τις ρεματιές της περιοχής Πισοδερίου και διασχίζοντας τα Κορέστια σχηματίζει έναν από τους σημαντικότερους παραποτάμους του Αλιάκμονα. Νότια τροφοδοτεί τις πηγές του ποταμού της πόλης της Φλώρινας, του Σακουλέβα. Στις ανατολικές πλαγιές πηγάζει ο χείμαρρος του Ακρίτα, ο οποίος ενώνεται χαμηλότερα με τον Εριγώνα ποταμό. Στις δασωμένες με πυκνά δάση οξιάς βόρειες πλαγιές του Βέρνου, στον Πολυπόταμο, στη Δροσοπηγή, στην Υδρούσα, στο Φλάμπουρο συναντά κανείς τις γάργαρες πηγές του Εριγώνα ποταμού, εμώ το νότιο Βέρνο τροφοδοτεί τις λίμνες του Αμυνταίου.

Κυρίαρχη, για την εικόνα, το κλίμα και την βιοποικιλότητα της περιοχής, είναι η παρουσία των Πρεσπών. Με την ονομασία Πρέσπες αναφέρεται το βορειοδυτικότερο υψίπεδο της ελληνικής επικράτειας. Σαν οικοσύστημα περιλαμβάνει και περιοχές που ανήκουν στις γειτονικές χώρες. Η Μικρή Πρέσπα απομονώθηκε από την ενιαία κάποτε Πρέσπα, με τη σταδιακή απόθεση φερτών υλικών από τον χείμαρρο του Αγίου Γερμανού και τη δημιουργία μίας στενής λωρίδας γης μεταξύ των δύο Πρεσπών. Μετά την εκτροπή του, κατά την περίοδο 1936-1945, ο χείμαρρος αυτός εκβάλλει πλέον στη Μεγάλη Πρέσπα. Η Μικρή Πρέσπα βρίσκεται σε υψόμετρο 853μ., κατά 10 περίπου μέτρα ψηλότερα από τη Μεγάλη Πρέσπα, όπου και τα νερά της χύνονται. Είναι μία μακρόστενη, μεσοτροφική λίμνη, με το μέγιστο μήκος της να φθάνει τα 13,6χλμ. και το νοτιότερο άκρο της να καταλήγει στην Αλβανία. Η επιφάνεια της είναι 47,35 τετ. χλμ., από τα οποία τα 43,5 είναι στην Ελλάδα και τα υπόλοιπα στην Αλβανία. Το βαθύτερο σημείο της είναι 8μ., ενώ το μέσο βάθος της είναι 4μ. Η Μεγάλη Πρέσπα είναι ολιγοτροφική λίμνη, έχει συνολική επιφάνεια 272 τετ. χλμ., από τα οποία τα 37-39 είναι στην Ελλάδα. Το μέγιστο μήκος της είναι 27χλμ. και το μέγιστο βάθος της 50μ. Τα νερά της επικοινωνούν υπόγεια με τη λίμνη Αχρίδα, η οποία βρίσκεται 160μ. χαμηλότερα και από εκεί καταλήγουν στην Αδριατική θάλασσα μέσω του ποταμού Δρίνου. Η στάθμη της έχει πέσει σημαντικά τα τελευταία χρόνια. Η πτώση αυτή έχει αποτυπωθεί χαρακτηριστικά με μία ανοιχτόχρωμη ζώνη στα απότομα βράχια της λίμνης.

Στα όρια των νοτιοδυτικών απολήξεων του Βόρα με τα χαμηλότερα βορειοανατολικά σημεία της λεκάνης του Αμυνταίου έχουν σχηματισθεί οι λίμνες Πετρών και Βεγορίτιδας. Η λίμνη Πετρών είναι πολύ μικρότερη, δέχεται τα νερά από την λίμνη Χειμαδίτιδα και τροφοδοτεί με τη σειρά της την Βεγορίτιδα. Η μέση στάθμη της βρίσκεται σε υψόμετρο 572μ. και το μέγιστο βάθος της είναι 3,5μ. Η λίμνη Βεγορίτιδα είναι από τις βαθύτερες λίμνες της Ελλάδας. Η περιγραφή της είναι ιδιαίτερα δύσκολη, καθώς το μέγεθός της μεταβάλλεται συνέχεια, με τα νερά της να υποχωρούν γοργά τα τελευταία χρόνια, κυρίως λόγω της υπερβολικής άντλησης. Θεωρώντας την μέση στάθμη της σε υψόμετρο 510μ., το μέγιστο βάθος της υπολογίζεται στα 40μ. Οι δύο λίμνες συγκαταλέγονται στο ευρωπαϊκό δίκτυο προστατευόμενων περιοχών NATURA 2000.

 

---

Χλωρίδα & Πανίδα

Η γειτνίασή του Βαρνούντα με τις λίμνες των Πρεσπών, στα νερά των οποίων καθρεπτίζονται οι δυτικές κορυφές του, καθορίζει εν πολλοίς το κλίμα και την χλωρίδα του. Η Οφιολιθική η σύσταση των πετρωμάτων του με κυρίαρχους τους γρανίτες, ευνοεί μια ιδιαίτερη χλωρίδα για την οποία κυρίως, ένα τμήμα του εντάσσεται στο δίκτυο Natura 2000. Χαρακτηρίζεται από διάφορους τύπους ενδιαιτημάτων με πάρα πολλά σπάνια και σημαντικά είδη χλωρίδας, από τις χαμηλές περιοχές με δάση βελανιδιάς μέχρι την ανωδασική ζώνη με τα υποαλπικά και αλπικά λιβάδια. Στις ανατολικές πλαγιές υπάρχουν πυκνά δάση οξιάς και καστανιάς σε ορισμένα σημεία, ενώ δυτικά στις πλαγιές της περιοχής Πρεσπών η ελάτη δημιουργεί μεικτά δάση με την οξιά. Η σημύδα εδώ εμφανίζει αμυδρά ένα από τα λίγα σημεία της νοτιότερης εξάπλωσής της.

 

O Βαρνούντας πραγματικά αποτελεί ένα από τα τελευταία καταφύγια της άγριας ζωής στην Ελλάδα. Μάλιστα, εκτός από τους τυπικούς αντιπροσώπους της πανίδας του, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η παρουσία του αγριόγιδου, αλλά και η νοτιότερη παρουσία στην Ευρώπη δύο ειδών ερπετών, του αστρίτη ή οχιάς των βουνών και της αμμόσαυρας.

Όσο για το Βέρνο, από τους πρόποδες του βουνού μέχρι και τα χίλια μέτρα κυριαρχούν οι διαπλάσεις δρυός, ενώ από το σημείο αυτό και μέχρι τα ανώτερα δασοόρια με τα αλπικά λιβάδια, κυριαρχεί η οξιά με πολύ πυκνά και αδιαπέραστα δάση. Η περιοχή, κυρίως πάνω από το όριο βελανιδιάς-οξιάς χαρακτηρίζεται από την παρουσία περισσότερων από 40 σημαντικών φυτικών ομάδων αλλά και πλούσιας πανίδας με κυριότερα ζώα την αρκούδα και το λύκο, είδη παρόντα σε όλους τους ορεινούς όγκους της Φλώρινας. Το νότιο Βέρνο αποτελεί βιότοπο για σπάνια πουλιά και κυρίως αρπακτικά. Είναι αξιοσημείωτο πως σε μια μικρή ζώνη λίγων χιλιομέτρων φωλιάζουν ο χρυσαετός, ο κραυγαετός, ο πετρίτης, το κιρκινέζι, το βραχοκιρκίνεζο, το ξεφτέρι, αετογερακίνες και κοινές γερακίνες.

Ο Βόρας καλύπτεται από μεγάλα δάση οξιάς, δρυός και δασικής πεύκης. Στο βουνό έχουν εντοπισθεί περί τα 143 είδη σπάνιας χλωρίδας και 137 είδη σημαντικών πτηνών, γεγονός που οδήγησε την Ευρωπαϊκή Ένωση να εντάξει το βουνό στο πρόγραμμα περιβαλλοντικής προστασίας NATURA 2000. Χαρακτηριστικό της περιοχής είναι τα απομεινάρια δάσους του πεύκου Pinus peuce, όπως και της βελανιδιάς Quercus trojana. Την βελανιδιά αυτή την συναντούμε κυρίως στις δυτικές πλαγιές του, όπου σχηματίζει εκτεταμένα δάση.

Όσον αφορά την πανίδα του Βόρα, υπάρχουν είδη που δεν συναντάμε στους γειτονικούς ορεινούς όγκους, όπως η χερσαία χελώνα και αρκετά είδη πουλιών, όπως ο Βασιλαετός, ο γυπαετός και ο χιονόστρουθος. Ιδιαίτερη σημασία παρουσιάζει η περιοχή για τα αρπακτικά, καθώς έχουν παρατηρηθεί 23 είδη, αλλά και για τους δρυοκολάπτες που αντιπροσωπεύονται εδώ με 9 είδη.

Παρόλο που οι λίμνες Πετρών και Βεγορίτιδα είναι σημαντικά υποβαθμισμένες, παρουσιάζουν σημαντική ποικιλία οργανισμών και ιδιαίτερα πουλιών. Στη λίμνη Πετρών έχουν παρατηρηθεί περισσότερα από 90 είδη πουλιών και στο σύμπλεγμα των δύο λιμνών, περισσότερα από 130, πολλά από τα οποία είναι απειλούμενα, όπως η λαγγόνα, ο Αργυροπελεκάνος και η βαλτόπαπια. Τον χειμώνα, όταν οι υπόλοιπες λίμνες της περιοχής παγώνουν, η Βεγορίτιδα λόγω του μεγέθους της, προσφέρει καταφύγιο σε χιλιάδες υδρόβια. Από τα θηλαστικά σημαντική είναι η παρουσία της βίδρας, γιατί θεωρείται πολύ καλός δείκτης καθαρότητας των νερών στα οποία ζει, άρα οι ελπίδες για διατήρηση των υγροβιότοπων αυτών σε ικανοποιητικό επίπεδο συνεχίζουν να υπάρχουν. Στη Λίμνη Bεγορίτιδα έχουν καταγραφεί 11 είδη ψαριών από τα οποία ο κορήγονος είναι μοναδικός στον κόσμο.

Παραδοσιακός Οικισμός “Nυμφαίο”

Το όμορφο Νυμφαίο της Περιφερειακής Ενότητας Φλώρινας βρίσκεται πάνω στις κορυφογραμμές του Βίτσι, σε υψόμετρο 1.350 μ.  Πρόκειται για έναν από τους σημαντικότερους διατηρητέους παραδοσιακούς οικισμούς της Ελλάδας και ένα από τα δέκα ομορφότερα χωριά της Ευρώπης.

Το χωριό ονομαζόταν Νιβεάστα, βλάχικη ονομασία που κατά πάσα πιθανότητα προέρχεται από τη φράση Ni vista, που σημαίνει αόρατο, λόγω της τοποθεσίας του. Το 1928 μετονομάστηκε σε Νυμφαίο. Πρωτοκατοικήθηκε το 1385 και από τότε κατέχει μία πλούσια και σημαντική θέση στην ιστορία του τόπου, με κορύφωση τη μεγάλη του οικονομική άνθηση, από τον 18ο αιώνα μέχρι τις αρχές του 20ού, όταν οι Νεβεσκιώτες έμποροι εξαπλώθηκαν σε Δύση και Ανατολή.

Τα χρόνια μετά τον πόλεμο, το Νυμφαίο δεν γλίτωσε από τη «νόσο» της εγκατάλειψης των ορεινών και απομακρυσμένων χωριών της Ελληνικής περιφέρειας. Και σήμερα, θα ήταν πιθανότατα ένας ακόμα ερειπωμένος οικισμός, εάν ορισμένοι κάτοικοί της δεν αποφάσιζαν να κάνουν μια προσπάθεια αναδημιουργίας του χωριού.

Βρήκαν χρηματοδότες, ευαισθητοποίησαν και άλλους συντοπίτες τους και κατάφεραν να ξαναχτίσουν πολλά από τα ερειπωμένα σπίτια, να ανακαινίσουν τα παλιά αρχοντικά, να διαμορφώσουν τα περίτεχνα καλντερίμια και να δημιουργήσουν μερικούς σπουδαίους ξενώνες, αφού για να έχει ζωή ο τόπος θα έπρεπε οι άνθρωποι να έχουν κίνητρο για να μείνουν, θα έπρεπε να έχουν, δηλαδή επαγγελματική προοπτική. Έτσι από το 1990 κι έπειτα το χωριό έχει αναγεννηθεί και αναπτύσσεται με γρήγορους ρυθμούς, αλλά και απόλυτο σεβασμό στην παράδοση και στο περιβάλλον. Ο ήπιος τουρισμός δημιούργησε νέες θέσεις εργασίας και αύξησε το οικογενειακό εισόδημα.

Στο Νυμφαίο θα συναντήσετε πολλούς παραδοσιακούς ξενώνες, κάποιοι μεγάλοι και επιβλητικοί σαν πύργοι και κάποιοι μικρότεροι και γραφικοί. Η ηρεμία της περιοχής και η ατμόσφαιρα που μυρίζει χειμώνα θα χαλαρώσει και τον πιο ανήσυχο επισκέπτη.

Στο χωριό λειτουργούν επίσης:

• Συνεδριακό κέντρο
• Ιππικός όμιλος
• Ο αστικός συνεταιρισμός γυναικών “Η Νύμφη” (που παράγει και πουλά παραδοσιακά προϊόντα)
• Το ευρωπαϊκό κέντρο προστασίας της καφέ αρκούδας “Ο Αρκτούρος”
• Πέντε παραδοσιακοί ξενώνες
• Εστιατόρια
• Κοινοτική επιχείρηση τουριστικής ανάπτυξης

 

---

Αρχιαολογικοί Χώροι

Στην Περιφερειακή Ενότητα Φλώρινας η αρχαιολογική έρευνα έχει αποκαλύψει ανθρώπινες δραστηριότητες που καλύπτουν μια μακρά χρονική περίοδο, από τους νεολιθικούς χρόνους μέχρι και τη μεταβυζαντινή εποχή. Το πλούσιο γεωγραφικό ανάγλυφο, τα άφθονα νερά και η επάρκεια των πόρων στην περιοχή συνετέλεσαν σε αυτή την έντονη ανθρωπογενή δραστηριότητα.

Στις λεκάνες της Φλώρινας και του Αμυνταίου εντοπίστηκε πληθώρα προϊστορικών εγκαταστάσεων, που αντιπροσωπεύουν και τις τρεις μεγάλες χρονολογικές ενότητες της προϊστορία: τη Νεολιθική, την Εποχή του Χαλκού και την Εποχή του Σιδήρου. Η προϊστορική περίοδος αντιπροσωπεύεται από τους προϊστορικούς οικισμούς του Αρμενοχωρίου, του Αγίου Παντελεήμονα, της Βεγόρας (στις θέσεις Νησί και Τσαΐρια), του Βαρικού, των Πετρών, του Λιμνοχωρίου κ.ά.

Πλήθος αρχαιολογικών ευρημάτων, ελληνιστικών και ρωμαϊκών χρόνων, έχει εντοπιστεί στην ευρύτερη αγροτική περιοχή του οικισμού της Βεγόρας, όπου πιθανότατα υπήρχε η αρχαία πόλη Βοκερία. Η έρευνα έχει, μέχρι στιγμής, αποκαλύψει οργανωμένο και τειχισμένο αστικό κέντρο των ελληνιστικών χρόνων, το οποίο εξακολουθούσε να κατοικείται και στη ρωμαϊκή εποχή εξελισσόμενο σε μια καλά οργανωμένη αγροτική εγκατάσταση. Από την περιοχή προέρχεται το σπάνιο εύρημα της χάλκινης μακεδονικής ασπίδας του στρατιωτικού σώματος των χαλκάσπιδων με επιγραφή ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΑΝΤΙΓΟΝΟΥ, η οποία πιθανότατα αποτελεί κατάλοιπο και μαρτυρία της γνωστής μάχης του 294 π.Χ. που, σύμφωνα με τις γραπτές πηγές, διεξήχθη στην περιοχή μεταξύ του βασιλιά της Ιλλυρίας Πύρρου και του μακεδονικού στρατού του βασιλιά Αντιγόνου.

Παλαιότερες ανασκαφές στο νησάκι του Αγίου Αχιλλείου εντόπισαν την πόλη Λύκα με δύο οικοδομικές φάσεις των ελληνιστικών χρόνων, ενώ το μεγαλύτερο τμήμα της αρχαίας πόλης ήταν βυθισμένο στα νερά της λίμνης. Η ζωή της ελληνιστικής πόλης συνεχίζεται και στα ρωμαϊκά χρόνια, οπότε ο οικισμός επεκτείνεται σχεδόν μέχρι τα όρια του σημερινού μικρού οικισμού.

Τέλος, αντιπροσωπευτικά ευρήματα από τη ρωμαϊκή περίοδο έχουμε στις Κάτω Κλεινές (στη θέση Κρούσα), καθώς και στις εντοπισμένες οικιστικές εγκαταστάσεις στα χωριά Βατοχώρι, Πύλη, Μελίτη, Παρώρειο, Παλαίστρα, Σιταριά, Κάτω Υδρούσα, Αγία Παρασκευή, Αντίγονο και Λιμνοχώρι. Οι περισσότεροι από αυτούς τους οικισμούς εξακολουθούν να υπάρχουν και στους επόμενους αιώνες, μεταλλαγμένοι σε νέες μικρότερες οικιστικές φόρμες, τειχισμένοι με κάστρα και με μια χαρακτηριστική εσωστρέφεια, εξαρτημένοι από τη διοίκηση και την προστασία δυναμικών τοπικών ηγεμόνων. Με αυτό τον τρόπο διαπιστώνεται η αδιάκοπη παρουσία ορισμένων πολισμάτων από τη ρωμαϊκή σε όλη τη βυζαντινή περίοδο.

Για επικοινωνία:
Διεύθυνση:	Πτολεμαίων 1, Φλώρινα, Τ.Κ.: 53 100
Τηλέφωνο:	23853 50 00
FAX:	23853 50 401
Email:	info@florina.pdm.gov.gr

 

---

Μνημεία Βυζαντινά και μετα-Βυζαντινά

Εκτός από τη βασιλική του Αγίου Αχιλλείου στη νότια πλευρά του ομώνυμου νησιού σώζονται τα ερείπια του ναού των Αγίων Αποστόλων (11ος – 12ος αι.), μιας μικρής τρίκλιτης βασιλικής με νάρθηκα. Τα λείψανα οχύρωσης γύρω από το ναό, καθώς και ένα ελληνιστικό κτίσμα, μια ρωμαϊκή επιγραφή και δύο παλαιοχριστιανικοί κίονες φανερώνουν τη συνεχή χρήση του χώρου από την ελληνιστική αρχαιότητα (στο σημείο αυτό τοποθετείται η αρχαία πόλη Λύκα) μέχρι τα βυζαντινά χρόνια. Ακόμα, ο κοιμητηριακός ναός του Αγίου Γεωργίου (15ος αι.) ξεχωρίζει για τις τοιχογραφίες του που συνιστούν χαρακτηριστικό δείγμα λαϊκότροπης εκκλησιαστικής ζωγραφικής της περιοχής.

Ένα από τα παλαιότερα (αρχές του 11ου αι.) και σημαντικότερα μνημεία εκκλησιαστικής αρχιτεκτονικής της περιοχής βρίσκεται στον Άγιο Γερμανό. Πρόκειται για έναν μικρό σταυροειδή εγγεγραμμένο ναό με τρούλο και νάρθηκα, ο οποίος ήταν αφιερωμένος στον πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Γερμανό. Εκτός από το αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον, ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να παρακολουθήσει ένα συνοπτικό πανόραμα βυζαντινής και μεταβυζαντινής αγιογραφίας, αφού στο εσωτερικού του ναού σώζονται αλλεπάλληλα στρώματα τοιχογραφιών, τα οποία καλύπτουν χρονολογικά επτά αιώνες (11ος – 18ος). Θα μπορούσε κανείς να συνεχίσει επί μακρόν την περιήγηση στα μνημεία της Πρέσπας παρατηρώντας την ιδιαίτερη αρχιτεκτονική μορφή και τον πλούσιο κεραμοπλαστικό διάκοσμο του τρίκογχου ναού του Αγίου Νικολάου στην Πύλη (14ος αι.) ή θαυμάζοντας την πολυχρωμία και τη δραματικότητα των σκηνών στις τοιχογραφίες του Αγίου Νικολάου στο Πλατύ (1591).

Παρ’ όλα αυτά, ένα από τα πλέον ενδιαφέροντα και μοναδικά στοιχεία της περιοχής είναι οι βραχογραφίες και τα ασκηταριά στις απότομες όχθες της Μεγάλης Πρέσπας, σημάδια της έντονης παρουσίας μικρών μοναστικών κοινοτήτων και αναχωρητών. Η Παναγία η Ελεούσα (1373) και η Παναγία η Βλαχερνίτισσα (1455/6) αποτελούν τα πιο χαρακτηριστικά δείγματα βραχογραφιών, τις οποίες μπορεί κανείς να δει μέσα από τη βάρκα στον μικρό κόλπο των Ψαράδων.

 

---

Μικρή και Μεγάλη Πρέσπα

Η μεγάλη Πρέσπα είναι αισθητά βαθύτερη από τη Μικρή Πρέσπα και επικοινωνεί υπόγεια με τη λίμνη Αχρίδα που βρίσκεται σε χαμηλότερο υψόμετρο. Στις όχθες της έχει υδροφυτική  βλάστηση καλαμιών. Πλούσια είναι και η πανίδα γύρο από τη λίμνη. Η ενδείκνυται για αλιεία, κυνήγι, αναψυχή και τουρισμό. Από τις πιο γνωστές περιοχές τις λίμνης για κολύμπι, κανό – καγιάκ και κωπηλασία είναι η παραλία της Κούλας.

Η μικρή αποτελεί υγρότοπο διεθνούς σημασίας σύμφωνα με την συνθήκη Ραμσάρ. Τόπος ιδιαίτερης σπουδαιότητας για τις αποικίες αργυροπελεκάνων, καθώς και τόπος αναπαραγωγής τους όπως και των ερωδιών και των κορμοράνων. Εδώ διαβιούν η βίδρα, από τα πιο σπάνια θηλαστικά στην Ευρώπη, η αρκούδα, ο λύκος, το ζαρκάδι, η αλεπού και πολλές φορές φθάνει από την Αλβανία και κανένας λύγκας (σπάνιο είδος που μοιάζει με αγριόγατα).

Οι επισκέπτες μπορούν να εξερευνήσουν τις λίμνες με τις χαρακτηριστικές βάρκες που ονομάζονται «πλάβες», ξύλινες βάρκες επιστρωμένες με πίσσα που αντικαθίστανται σιγά – σιγά από σύγχρονα πλεούμενα. Οι βαρκάρηδες από το χωριό , κάνουν όλο τον χρόνο περιηγήσεις στην Μεγάλη Πρέσπα, παρέχοντας την δυνατότητα στους επισκέπτες να θαυμάσουν τα λαξευμένα στο βράχο της Μεγάλης Πρέσπας ασκηταριά, δηλαδή τα μικρά μονίδρια των αναχωρητών. Οι μονόχωροι κεραμοσκεπείς χώροι κοσμημένοι με τοιχογραφίες στους βράχους, που συναντούμε βγαίνοντας από τον κόλπο των Ψαράδων, οι οποίες χρονολογούνται από το 1455/6 και το 1373 αντίστοιχα. Στα ανοιχτά της λίμνης συναντούμε το ασκηταριό της μεταμόρφωσης που σώζει το ναό, το νάρθηκα και τους βοηθητικούς χώρους. Τελευταίο, πριν τα Αλβανικά σύνορα, είναι το ασκηταριό της Παναγίας Ελεούσας και χρονολογείται από το 1409/10. Ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει την πλούσια πανίδα της περιοχής, καθώς συγκεντρώνει μεγάλους αριθμούς υδρόβιων και παρυδάτιων πτηνών. Μια βόλτα με την βάρκα στην Μικρή Πρέσπα την περίοδο του καλοκαιριού, θα σας χαρίσεις αξέχαστες εικόνες διασχίζοντάς την ανάμεσα από τα νούφαρα.

Οι επισκέπτες μπορούν περπατώντας μέσω της πλωτής πεζογέφυρας (650 μ.), να φθάσουν στο νησάκι του Αγίου Αχιλλείου το οποίο βρίσκεται μέσα στην Μικρή Πρέσπα. Το νησί έχει λιγοστούς κατοίκους και είναι ένα από τα ομορφότερα και λιγοστά λιμναία χωριά που κατοικούνται.  Στο νησί βρίσκεται η εκκλησία του Αγ. Αχιλλείου από τα τέλη του 10ου αι., καθώς και ο τάφος του Αγίου Αχιλλείου. Εκεί μετέφερε ο Βούλγαρος τσάρος Σαμουήλ από την πόλη της Λάρισας το λείψανο του επισκόπου της, Αγίου Αχιλλείου, γύρω στο 980 – 985. Είναι μια τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική με νάρθηκα και αποτέλεσε για πέντε αιώνες τον επισκοπικό ναό της Πρέσπας. Πρόκειται για μια από τις μεγαλύτερες βασιλικές της Ελλάδας. Το νησί του Αγίου Αχιλλείου αποτελεί εδώ και χρόνια το κέντρο των εκδηλώσεων «Πρέσπεια» με σημαντικές συναυλίες τις οποίες παρακολουθούν επισκέπτες από όλη την Ελλάδα. Τα «Πρέσπεια» πραγματοποιούνται κάθε χρόνο στο τελευταίο δεκαήμερο του Αυγούστου.

Στις Πρέσπες, όσον αφορά την διαμονή υπάρχουν ξενώνες, ξενοδοχεία και ενοικιαζόμενα δωμάτια στον Άγιο Γερμανό, στους Ψαράδες, στην Μικρολίμνη, στην Πύλη, στον Άγιο Αχίλλειο, στο Ανταρτικό, το Πλατύ, τον Λαιμό κ.ά. Οι παραδοσιακοί αυτοί οικισμοί, αποτελούν χαρακτηριστικά δείγματα της ντόπιας αρχιτεκτονικής.

 

---

Εθνικός Δρυμός Πρεσπών

Εθνικός δρυμός ανακηρύχθηκε το 1974, καλύπτει 256 τετρ.χλμ. απ’ τα οποία τα 83 περίπου καλύπτονται απ’ τις δύο λίμνες Πρέσπες και τα 50 αποτελούν τον πυρήνα του (ζώνη απόλυτης προστασίας). Είναι ο μεγαλύτερος απ’ τους δέκα συνολικά εθνικούς δρυμούς της χώρας και περιλαμβάνει υπαλπικά και ασβεστόφιλα δάση πανήψυλης οξιάς, δάση δρυός (βελανιδιές), τη βόρεια σημύδα, δασώδεις φυτοκοινωνίες, καλαμιώνες, φυλλοβόλα και κωνοφόρα δέντρα, 1400 είδη φυτών, 1200 είδη φτέρης, αλπικά λιβάδια σε υψόμετρο 1800μ. και το μοναδικό στην Ευρώπη δάσος από γηραιούς κέδρους, όπως και ένα ενδημικό είδος, την centaurea prespana.

Με τον όρο Πρέσπες αναφέρεται το βορειοδυτικότερο υψίπεδο της ελληνικής επικράτειας, το οποίο απομονώνεται από την υπόλοιπη Π.Ε.  της Φλώρινας, από το Βαρνούντα ανατολικά και το Τρικλάριο (Σφήκα) νότια. Βόρεια, δεν υπάρχει φυσικό σύνορο, παρά μόνο αυτό που χωρίζει πολιτικά την μεγάλη Πρέσπα στα τρία γειτονικά κράτη: Ελλάδα, Αλβανία και Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας.

Η Μικρή Πρέσπα είναι μια μακρόστενη, μεσοτροφική λίμνη, με επιφάνεια 47,35 τετραγωνικών χιλιόμετρων, από τα οποία τα 43,5 είναι στην Ελλάδα και τα υπόλοιπα στην Αλβανία. Η Μεγάλη Πρέσπα είναι ολιγοτροφική λίμνη, έχει συνολική επιφάνεια 272 τετραγωνικά χιλιόμετρα, από τα οποία τα 37-39 είναι στην Ελλάδα.

Από πολύ νωρίς, αναγνωρίστηκε η μοναδικότητα και η σπουδαιότητα των Πρεσπών ως ενδιαίτημα σημαντικών ειδών οργανισμών, κυρίως πουλιών. Η Ελληνική Πολιτεία αναγνωρίζοντας τις φυσικές αξίες της περιοχής, ανακήρυξε την περιοχή Εθνικό Δρυμό, το 1974. Πρόκειται για τον μεγαλύτερο εθνικό δρυμό στην Ελλάδα, με έκταση 250 τετραγωνικά χιλιόμετρα, από τα οποία η ζώνη απόλυτης προστασίας, ο πυρήνας, καταλαμβάνει 49,3 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Το στοιχείο βέβαια που ξεχωρίζει τις Πρέσπες από τους υπόλοιπους εθνικούς δρυμούς είναι η μεγάλη ποικιλομορφία σε φυσικές διαπλάσεις και τύπους ενδιαιτημάτων. Από το επίπεδο του νερού των λιμνών, όπου φωλιάζουν οι Πελεκάνοι, μέχρι τις βουνοκορφές των βουνών που περιβάλλουν τις Πρέσπες και βρίσκει κρησφύγετο ο Χρυσαετός (Aquila chrysaetos), συναντά κανείς μια σειρά από διαφορετικούς βιότοπους, καλαμιώνες, υγρολίβαδα, αγροτικές εκτάσεις, δασικές διαπλάσεις, υποαλπικά και αλπικά λιβάδια.

 

---

Καλλιτεχνικά εργαστήρια

Οι εικαστικές εκδηλώσεις σ’ ένα χώρο και σε μία ατμόσφαιρα σαν αυτή που επικράτησε στη Φλώρινα μετά τη λήξη του πολέμου, θα ήταν μία πολυτέλεια που δεν έπρεπε ίσως να έχει απήχηση. Παρόλα αυτά, η πρόοδος των καλλιτεχνών στη Φλώρινα άρχισε να περνάει πλέον από το ομαδικό εργαστήρι του Φ.Σ.Φ.Α. σε εξατομικευμένες καλλιτεχνικές εστίες, που δημιουργούσαν οι ίδιοι οι καλλιτέχνες, κυρίως σε ελεύθερους χώρους που υπήρχαν στα σπίτια τους.

Γενικότερα, τα καλλιτεχνικά εργαστήρια λειτούργησαν ως άτυπα σχολεία της γειτονιάς, στα οποία δεν μεταδίδονταν ξερές εικαστικές γνώσεις, αλλά αναπτύσσονταν σ’ αυτά η δημοκρατική και ελεύθερη κοινωνική συμμετοχή στο ανθρώπινο δημιούργημα, όσο υψηλό και δύσκολο κι αν ήταν. Σήμερα θεωρείται σημαντικό το γεγονός ότι θαμώνες των καλλιτεχνικών εργαστηρίων ήταν νέοι και ενήλικες όλων των κοινωνικών τάξεων, οι οποίοι μέσα σ’ αυτά εύρισκαν ένα χώρο χωρίς αυταρχισμό και πιέσεις.

Από τα πρώτα εργαστήρια, με τις παραπάνω προδιαγραφές, που δημιουργήθηκαν τη δεκαετία του ’50 ήταν στα σπίτια των Δ. Καλαμαρά, Σ. Κούλη, Β. Μπάρα, Θ. Μηνόπουλου και Κ. Λούστα. Αργότερα προστέθηκαν σ’ αυτά εκείνα των Νικόλα Δογούλη, Γιάννη Αντωνιάδη, καθώς και των ζωγράφων Κώστα Κοντογιάννη και Κώστα Ευρυγένη, που για διάφορους λόγους βρέθηκαν στη Φλώρινα. Μερικά από τα καλλιτεχνικά εργαστήρια της τότε εποχής υπάρχουν τροποποιημένα ακόμη και σήμερα.

Η εικαστική κίνηση που παρατηρήθηκε το διάστημα 1950-1970 είναι πιθανότατα η μεγαλύτερη που σημειώθηκε στον βορειοδυτικό μακεδονικό χώρο. Μέσα σ’ αυτήν την περίοδο ακμής σχηματίστηκε ένας άτυπος οργανισμός από καλλιτέχνες με ανοικτό πνεύμα και ισχυρή άποψη, όχι μόνον αποκλειστικά για εικαστικά θέματα. Καλλιτέχνες όπως οι Δ. Καλαμαράς, Α. Χατζή, Κ. Λούστας, Στ. Κουλής, Θ. Μηνόπουλος, Κ. Ευρυγένης, Γ. Αντωνιάδης, Νικόλας Δογούλης, Β. Ταμουτσέλης και Β. Μπάρας, ο καθένας με τον τρόπο του, σχημάτισαν μία εικόνα που δεν ήταν δυνατόν να περάσει απαρατήρητη από τον λαό της Φλώρινας. Με την παρουσία τους όπλισαν πολλούς κατοίκους με σοβαρές γνώσεις, ικανές για μία σοβαρή στάση απέναντι στο καλλιτέχνημα. Εκτός απ’ αυτό επηρέασαν και παρέσυραν σε παρεμφερείς σπουδές και ενασχολήσεις πολλούς νέους, οι οποίοι σήμερα ακολουθούν παρόμοιους καλλιτεχνικούς δρόμους. Άλλοι, που δεν μπόρεσαν ή δεν ήθελαν να εντάξουν τον εαυτό τους στο έμψυχο καλλιτεχνικό δυναμικό, προτίμησαν την πλάγια λύση, την εξίσου εποικοδομητική: εκείνη του καλλιτεχνικά ευαίσθητου.

 

---

Τα Χάλκινα Πνευστά στη Φλώρινα

Η μουσική αυτή παράδοση ήρθε στις Βαλκανικές χώρες στις αρχές του 20ο αιώνα από τις στρατιωτικές μπάντες της εποχής αλλά και από τσιγγάνους περιφερόμενους οργανοπαίχτες. Ίδρυση χάλκινων μπαντών πραγματοποιείται σε διάφορες πόλεις όπως στη Θεσσαλονίκη το 1903, στη Νάουσα το 1904, στη Βέροια το 1907και στην Κοζάνη το 1914.Οι μπάντες αυτές υπηρετούσαν τις μουσικές ανάγκες των αστικών περιοχών με δυτικά πρότυπα. Στο μεταβατικό στάδιο υπήρχαν κομπανίες με μεικτά σχήματα, όπου συνυπήρχαν ταυτόχρονα τα μικρής έντασης βιολιά, λαούτα με τα μεγάλης έντασης χάλκινα. Κάποτε θεωρήθηκαν ανθελληνικά και «γύφτικα» και κυνηγήθηκαν. Αργότερα έγιναν της μόδας με την κάθοδο του Μπρέγκοβιτς. Όπως και να χει τα χάλκινα είναι τρόπος ζωής για τη Φλώρινα. Τη ζωή τη δίνουν οι δεκάδες ανώνυμες μπάντες αλλά και οι πασίγνωστες «Φιλαρμονική του Δήμου», «Μπάντα της Φλώρινας» και «Τσαμπαλίδες». Η «Φιλαρμονική του Δήμου» έχει μια ιστορία αξιοζήλευτη αφού ουσιαστικά ιδρύθηκε το 1913 από τον Ιταλό Σασαρόλι που ήρθε από το Μοναστήρι και δημιούργησε την πρώτη μπάντα («Ορφέας»). Ο «Ορφέας» μετονομάστηκε σε «Φιλαρμονική του Δήμου» το 1938 και σήμερα αριθμεί 40 μουσικούς από 10 έως 55 ετών.

Τα πιο σημαντικά μουσεία στο Νομό Φλώρινας  είναι τα εξής:

 

Αρχαιολογικό Μουσείο Φλώρινας

Το κτίριο του Αρχαιολογικού Μουσείου Φλώρινας άρχισε να κτίζεται το 1964 για να δεχτεί αρχαιότητες κυρίως απο περισυλλογές και παραδόσεις, που ως τότε στεγάζονταν σε κατάστημα της αγοράς της πόλης. Ως το 1970 είχε ολοκληρωθεί η έκθεση του ισογείου με έργα γλυπτικής στις τρεις αίθουσές του, ενώ η τέταρτη αίθουσα και ο πρώτος όροφος φιλοξενούσαν ως το 1990 κάποιες προθήκες με κεραμική προϊστορικών και ελληνιστικών χρόνων από ανασκαφικές έρευνες στη περιοχή της Φλώρινας. Το 1991 οργανώθηκε στο πρώτο όροφο του μουσείου έκθεση των ανασκαφικών ευρημάτων των δύο ελληνιστικών πόλεων, που άρχισαν να ανασκάπτονται στις αρχές της δεκαετίας του 1980 στη Φλώρινα και στις Πέτρες, ενώ λίγο νωρίτερα σε τμήματα του ίδιου ορόφου είχε οργανωθεί έκθεση με αντικείμενα βυζαντινών αρχαιοτήτων. Το 1998, με αφορμή την οργάνωση επανέκθεσης στις αίθουσες του ισογείου, έγιναν ευρείας κλίμακας επισκευές στο κτίριο του Μουσείου, που παρουσίαζε σοβαρά προβλήματα, παράλληλα με τη διαμόρφωση νέας εισόδου, κεκλιμένου επιπέδου για άτομα με ειδικές ανάγκες και χωριστής πρόσβασης στους χώρους υγιεινής, ενώ διαμορφώθηκε αμέσως μετά την είσοδο του κτιρίου χώρος έκδοσης εισιτηρίων και πωλητέων ειδών. Στο μουσείο εκτίθενται ευρήματα ανασκαφών και αντικείμενα παραδόσεων, που προέρχονται από αρχαιολογικούς χώρους του νομού Φλώρινας και καλύπτουν μια μακριά χρονική περίοδο, από τους νεολιθικούς έως και τους βυζαντινούς χρόνους.

Διεύθυνση:	Σιδηροδρομικού Σταθμού 3, Τ.Κ.: 53 100, Φλώρινα
Τηλέφωνο:	23850 28 206

 

---

Βυζαντινό Μουσείο Φλώρινας

Το βυζαντινό μουσείο συστεγάζεται με το αρχαιολογικό μουσείο. Στο χώρο εκτίθονται έκθεση τοιχογραφιών, τμήματα από τέμπλα, βημόθυρα ναών της νησίδας του Αγίου Aχιλλείου Πρεσπών, αλλά και αγγεία και κοσμήματα από ανασκαφές στην ίδια περιοχή. Τα σημαντικότερα εκθέματα του Μουσείου είναι: Έξι τεμάχια τοιχογραφιών προερχόμενα από Ναούς της νησίδας του Αγίου Αχιλλείου της Μικρής Πρέσπας. Δύο μικρά τμήματα ξυλόγλυπτου τέμπλου προερχόμενα από το ασκηταριό της Μεταμόρφωσης. Βημόθυρο του 16ου αιώνα προερχόμενο από το Ναό του Αγίου Αθανασίου στον Άγιο Γερμανό. Θωράκιο τέμπλου από τη βασιλική του Αγίου Αχιλλείου.

Διεύθυνση:	Σιδηροδρομικού Σταθμού 3, Τ.Κ.: 53 100, Φλώρινα
Τηλέφωνο:	23850 28 206

 

---

Λαογραφικό Μουσείο Λέσχης Πολιτισμού Φλώρινας

Η πρώην Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Φλώρινας και δεκατέσσερις φορείς- ιδιοκτήτες Λαογραφικών Συλλογών του Νομού ίδρυσαν την αστική, μη κερδοσκοπική εταιρία με την επωνυμία «Δίκτυο Συλλόγων Λαογραφίας-Παράδοσης». Σκοπός του Δικτύου η διάσωση, η διατήρηση και η ανάδειξη των πολυπολιτισμικών χαρακτηριστικών, που συνθέτουν τον λαϊκό πολιτισμό της περιοχής και συνδέουν τους σημερινούς κατοίκους του με το πλούσιο παρελθόν τους. Στο νεοκλασικό κτήριο στην συμβολή των οδών Μεγάλου Αλεξάνδρου και Ι. Καραβίτη στεγάζεται το Λαογραφικό Μουσείο της Λέσχης Πολιτισμού Φλώρινας. Τα πλούσια εκθέματα που υπάρχουν και οι πολλές φωτογραφίες που τα συνοδεύουν, επιτρέπουν στους πολλούς επισκέπτες να προσεγγίσουν μια πραγματικότητα που χάθηκε. Οι επισκέπτες ακολουθούν ένα ταξίδι στο παρελθόν, μέσα από τα εκθέματα του μουσείου, γνωρίζοντας την παράδοση, τον τρόπο ζωής, τις συνήθειες των κατοίκων και την ιστορία της περιοχής. Το Μουσείο εξειδικεύεται σε εκθέματα Μελισσοκομίας με συλλογή, που είναι μία από τις σημαντικότερες που υπάρχουν στην Ελλάδα, ενταγμένη παράλληλα στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Μελίνα». Περιλαμβάνει επίσης αξιόλογο φωτογραφικό υλικό της περιόδου του μεσοπολέμου με τους κατοίκους με τις τοπικές φορεσιές. Συμμετέχει επίσης στο Δίκτυο Λαογραφικών Συλλογών του νομού μας

Διεύθυνση:	Καραβίτη 2, Τ.Κ.: 53 100, Φλώρινα
Τηλέφωνο α’:	23850 24 334
Τηλέφωνο β’:	23850 22 277

 

---

Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα Καπετάν Κώττα

Πάνω στην Εθνική Οδό που συνδέει τη Φλώρινα με την Κορυτσά της Αλβανίας και σε απόσταση 45 χλμ. από την πρώτη βρίσκεται το χωριό Κώττας, πατρίδα του ντόπιου ομώνυμου Μακεδονομάχου. Ο Κώττας σε συνεργασία με τον μητροπολίτη Καστοριάς Γερμανό Καραβαγγέλη αγωνίστηκε με το σώμα του κατά των Βουλγάρων κομιτατζήδων ήδη πριν το 1904, με αποτέλεσμα να υπάρχει ελληνική ανταρτική δράση στην περιοχή Κορεστίων μέχρι να έλθει ο Μελάς και οι άλλοι Έλληνες οπλαρχηγοί από το ελληνικό κράτος και την Κρήτη. Το σπίτι του Κώττα ανακαινίστηκε και μετατράπηκε σε μουσείο, το οποίο λειτουργεί από το 1995 με τη βοήθεια του σωματείου «Οι φίλοι του Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα και με τα συνεργαζόμενα γυναικεία σωματεία. Στο μουσείο υπάρχουν και εκτίθενται φορεσιές της οικογένειας Κώττα, οικιακά σκεύη και εργαλεία. Επίσης εκτίθενται όπλα της εποχής του Μακεδονικού Αγώνα και φωτογραφίες των Μακεδονομάχων οπλαρχηγών της περιοχής Φλώρινας.

Διεύθυνση:	Κώττας, Τ.Κ.: 53 076, Φλώρινα
Τηλέφωνο:	23850 45 875

 

---

Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης της Φλώρινας

To Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης της Φλώρινας είναι ένα μουσείο τέχνης που βρίσκεται στην πόλη της Φλώρινας, και θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα και εγκυρότερα εικαστικά κέντρα της χώρας. Ιδρύθηκε από τη Στέγη Φιλοτέχνων Φλώρινας το 1977 και στεγάζεται σε ένα νεοκλασικό κτήριο δίπλα στο ποτάμι Σακουλέβα. Η συλλογή του μουσείου αποτελείται από 600 περίπου έργα, η οποία περιλαμβάνει έργα ζωγραφικής, γλυπτά και χαρακτικά.Πιο πρόσφατα, η συλλογή του εμπλουτίστηκε με 44 χαρακτικά από τη Φλωρεντία. Εκτός από τη μόνιμη έκθεση του, το μουσείο οργανώνει επίσης συμπόσια τέχνης και εκθέσεις των οπτικών και εφαρμοσμένων τεχνών.

Διεύθυνση:	Ταγματάρχη Φουλεδάκη 8, Φλώρινα
Τηλέφωνο:	23850 29 444

 

---

Πινακοθήκη Φλωρινιωτών Ζωγράφων

Η Πινακοθήκη Καλλιτεχνών Φλώρινας ιδρύθηκε το 1985 από τη Στέγη Φιλότεχνων (όπως και το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης). Στεγάζεται από το 1992 σε διατηρηταίο κτίριο του ΟΣΕ (1931) στο τέρμα της γραμμής του σταθμού. Στόχος της ήταν να προβάλει και να αναδείξει το έργο του καλλιτεχνικού δυναμικού της πόλης και μέσα απ’ αυτό να προβάλλει την ιδιαιτερότητα της καλλιτεχνικής δημιουργίας σ’ αυτήν.  Σήμερα στην πινακοθήκη φιλοξενούνται πάνω από 200 έργα  από 25 ντόπιων εικαστικών (Καλαμάρα, Λούστα, Μπέσσα, Μηλώση, Στερίκα κ.α) που χρονολογoύνται απ’ την δεκαετία του 1920 μέχρι σήμερα. Η έκθεση ανανεώνεται συνεχώς, φιλοξενεί διάφορες εκθέσεις και αποτελεί πνευματικό πνεύμονα της πόλης.

Διεύθυνση:	Ανθέων 4, Τ.Κ.: 53 100, Φλώρινα
Τηλέφωνο α’:	23850 45 205
Τηλέφωνο β’:	23850 29 444

Γιορτή Πατάτας

Ο πολιτιστικός σύλλογος του χωριού με τη συνδρομή του Δήμου διοργανώνει τη γιορτή κάθε Αύγουστο που διαρκεί 3 ημέρες. Στον προάυλιο χώρο του σχολείου στήνονται τραπέζια και προσφέρονται διάφορα εδέσματα φτιαγμένα από διαφορετικές συνταγές.

 

---

Γιορτή Ψαριού

Ο εκπολιτιστικός – μορφωτικός σύλλογος Λιμνοχωρίου διοργανώνει τη γιορτή ψαριού κάθε χρόνο με το άνοιγμα της λίμνης στα μέσα Ιουνίου στην παραλία της Λίμνης Ζάζαρη κοντά στο Δημοτικό σχολείο Λιμνοχωρίου. Η εκδήλωση περιλαμβάνει παρουσίαση τοπικών χορευτικών συγκροτημάτων και παραδοσιακό γλέντι κατά τη διάρκει της οποίας ο σύλλογος Λιμνοχωρίου μοιράζει στον κόσμο ψάρια και τοπικά εδέσματα.

 

---

Πανηγύρι Αμύνταιου

Η ετήσια εμποροπανήγυρις του Αμύνταιου πραγματοποιείται κάθε χρόνο στις αρχές Οκτώβρίου και θεωρείται η μεγαλύτερη στη Δυτική Μακεδονία.

 

---

Κουρμπάνι

Στις 26 – 27 Ιουλίου στο Δημοτικό διαμέρισμα του Αγίου Παντελεήμονα γίνεται θυσία μοσχαριού “κουρμπάνι” το οποίο μαγειρεύεται σε μεγάλα καζάνια και προσφέρεται στον κόσμο. Την ίδια περίοδο ο πολιτιστικός σύλλογος διοργανώνει 7ήμερες εκδηλώσεις.

 

---

 Τσίρι – τσίρι Βαρβάρα

Τα τσίρι – τσίρι Βαρβάρα είναι έθιμο που γιορτάζεται στις 3 Δεκεμβρίου κάθε χρόνο στο Αμύνταιο και έχει Ρωμαϊκές καταβολές. Η χριστιανική εκδοχή θέλει το έθιμο προς τιμή της Αγίας Βαρβάρας που σώθηκε όταν αποπυράθηκαν να την κάψουν.

Η προετοιμασία ξεκινάει μέρες πριν, απο τις παρέες της κάθε γειτονιάς, που μαζεύουν ξύλα ώστε η φωτιά που θα ανάψουν να είναι η ψηλότερη. Μετά ακολουθεί, με τη συνοδεία των χάλκινων της περιοχής, λαϊκό γλέντι γύρω απο τις φωτιές, μέχρι το ξημέρωμα.

 

---

Καρναβάλι Ξινού Νερού

Το πατροπαράδοτο έθιμο του καρναβαλιού συνεχίζουν οι κάτοικοι του Ξινού Νερού που οργανώνουν κάθε χρόνο καραβαλικές εκδηλώσεις το τελευταίο σαββατοκύριακο της αποκριάς.

Οι εκδηλώσεις ξεκινούν από την αρχή της αποκριάτικης εβδομάδας με τοπικούς χορούς και κορυφώνονται την Κυριακή με την μεγάλη παρέλαση των αρμάτων που κάθε χρόνο είναι  περισσότερα και πάντα σατιρίζουν επίκαιρα γεγονότα. Την επόμενη μέρα (Καθαρά Δευτέρα) γίνεται το πέταγμα του χαρταετού στο βουνό Ραντόσι στους πρόποδες του οποίου είναι χτισμένο το δημοτικό διαμέρισμα του Ξινού Νερού.

 

---

Βράσιμο τσίπουρου

Το τσίπουρο ανέκαθεν αποτελούσε αναπόσπαστο μέρος της οικονομικής ζωής του τόπου. Τα τέσσερα παραδοσιακά καζάνια που υπάρχουν στο χωριό ξεκινούν να ανάβουν τέλος Νοεμβρίου και διαρκούν μέχρι τέλη Δεκεμβρίου. Οι μέρες και οι νύχτες για τους παραγωγούς και τους καλεσμένους περνούν με πολύ γλέντι, κρασί και τσιγαρίδες. Με λίγα λόγια πρόκειται για μια ιεροτελεστία.

Τα τελευταία χρόνια μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζεται στη διαμόρφωση ενός υγιούς περιβάλλοντος οικοτουριστικής ανάπτυξης, με μεγαλύτερη προσπάθεια στην περιοχή του Βιτσίου. Πιο συγκεκριμένα, αναφερόμαστε στο νότιο και νοτιοανατολικό τμήμα του Νομού Φλώρινας, δηλαδή την περιοχή από τη λίμνη Βεγορίτιδα μέχρι και τις βόρειες πλαγιές του όρους Βέρνον (Βίτσι).

Σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη του εναλλακτικού τουρισμού διαδραματίζει η οργανωμένη και έγκυρη πληροφόρηση των επισκεπτών για τις επιλογές των χώρων διαμονής και εστίασης, της γνωριμίας με τα τοπικά προϊόντα, των δυνατοτήτων επίσκεψης σε παραγωγικούς χώρους (οινοποιεία), των δυνατοτήτων γνωριμίας με το εκπληκτικό φυσικό περιβάλλον και τον πολιτισμό (μνημεία, επισκέψιμοι χώροι, λαϊκά δρώμενα, πολιτιστικές εκδηλώσεις κλπ) της περιοχής.

Γιορτές αφιερωμένες στον εναλλακτικό τουρισμό αλλά και προβολής τοπικών προϊόντων αποτελούν νέους θεσμούς, οι οποίοι συμβάλλουν στην προώθηση της περιοχής. Επιπλέον, στόχοι αυτών των εορτασμών είναι να γίνουν περισσότερο γνωστές οι δραστηριότητες (όπως ιππασία, περπάτημα, ποδήλατο trekking) στις οποίες ο επισκέπτης μπορεί να πάρει μέρος.

Πολλές οργανώσεις – σύλλογοι έχουν προσπαθήσει να συμβάλλουν στο σκοπό αυτό. Μία από αυτές είναι η οργάνωση Αρκτούρος για την καφέ αρκούδα. Στην περιοχή του Αετού δραστηριοποιείται η οργάνωση η οποία άρχισε να λειτουργεί τον Οκτώβριο του 1998 με στόχο την παροχή γνώσεων για την καφέ αρκούδα αλλά και την ευαισθητοποίηση του κοινού για τους κινδύνους που απειλούν το είδος.

Για πληροφορίες και ενημέρωση μπορείτε να απευθυνθείτε  στα παρακάτω:

• Καταφύγιο της Αρκούδας (Νυμφαίο). Λειτουργεί: κάθε μέρα εκτός Τετάρτης, 10.00-17.00, όλο το χρόνο εκτός από την περίοδο του χειμέριου ύπνου των αρκούδων (Ιανουάριο-Μάρτιο). Τηλ: 23860 41 500
• Κέντρο Ενημέρωσης για την Αρκούδα (Αετός). Λειτουργεί: κάθε μέρα εκτός Τετάρτης 10.00-17.00, όλο το χρόνο. Τηλ: 23860 41 500
• Καταφύγιο Λύκου (Αγραπιδιές). Λειτουργεί: Σαββατοκύριακα & Αργίες, 10.00-17.00, όλο το χρόνο. Τηλ: 23860 41 500

Η περιοχή αποτελείται από εντυπωσιακές λίμνες, σήμα κατατεθέν της περιοχής. Στο σπάνιο υδροβιότοπό της λίμνης Χειμαδίτιδας συναντάμε 150 είδη φυτών, 141 είδη πουλιών, 12 είδη θηλαστικών, 7 είδη ερπετών, 7 είδη αμφιβίων και 8 είδη ψαριών ενώ η λίμνη Ζάζαρη έχει χαρακτηρισθεί ως Περιοχή Κοινοτικού Ενδιαφέροντος στο Ευρωπαϊκό Οικολογικό Δίκτυο Natura 2000. Οι λίμνες Βεγορίτιδας & Πετρών στον Άγιο Παντελεήμονα προκαλούν με τη σειρά τους το θαυμασμό των επισκεπτών για τα σπάνια είδη πτηνών που συναντούν.

• Το κέντρο πληροφόρησης των λιμνών Ζάζαρης & Χειμαδίτιδας (Ανάργυροι). Λειτουργεί: κάθε μέρα εκτός Τετάρτης 10.00-17.00, όλο το χρόνο. Τηλ: 23867 70.600.
• Το κέντρο πληροφόρησης των λιμνών Βεγορίτιδας & Πετρών (Άγιος Παντελεήμονας). Λειτουργεί: κατόπιν τηλεφωνικού ραντεβού, όλο το χρόνο. Τηλ: 23863 50 100.

Αν αποφασίσετε να επισκεφτείτε την περιοχή, μπορείτε να απευθυνθείτε στην Eταιρεία Oικοτουρισμού Βιτσίου που ιδρύθηκε με σκοπό την προβολή της περιοχής και του πλούτου της. Βρίσκεται στη διεύθυνση: Γυμναστηρίου 9, 53200, Αμύνταιο και τηλέφωνο: 23860 24 333

Το χιονοδρομικό κέντρο της Βίγλας Πισοδερίου είναι ένα αρκετά μεγάλο χιονοδρομικό κέντρο, το οποίο περιβάλλεται από ένα τοπίο εκπληκτικής φυσικής ομορφιάς. Από την κορυφή του χιονοδρομικού η θέα προς τις λίμνες των Πρεσπών είναι απίστευτη, ενώ οι διαδρομές των πιστών ανάμεσα από τις οξιές δίνουν μια άλλη διάσταση και ξεφεύγουν από τα τετριμμένα. Πρόκειται για ένα από τα παλαιότερα σε λειτουργία χιονοδρομικά κέντρα, αφού ο πρώτος του συρόμενος αναβατήρας τοποθετήθηκε το 1967. Η Βίγλα σήμερα διαθέτει πολλούς αναβατήρες και πίστες και ένα από τα ομορφότερα σαλέ που υπάρχουν στα ελληνικά βουνά.

Υψόμετρο:	από 1.650μ.  έως 1.970μ.
Σύνολο αναβατήρων:	5
Σύνολο πιστών:	10
Συνολικό μήκος πιστών:	13 χλμ.
Τηλέφωνο:	23850 45 800
Web site:	https://vigla-ski.com/

 

Chalet “Vigla”

Το Σαλέ Τόττης βρίσκεται μπροστά ακριβώς από το Χιονοδρομικό Κέντρο με θέα το βουνό και τις πίστες του σκι. Αναπτύσσεται σε 3 επίπεδα προκειμένου να καλύψει όλες τις ανάγκες εστίασης και αναψυχής. Στο ισόγειο λειτουργεί Bar που επικοινωνεί με τον χώρο ενοικίασης εξοπλισμού χιονοδρομίας (ski, μπότες, snowboards, snowmobile κ.τ.λ.).

Στον 1ο όροφο υπάρχει ο μεγάλος χώρος του εστιατορίου, με τζάκι και θέα τις πίστες.

Στον 2ο όροφο λειτουργεί καφέ με επιτραπέζια παιχνίδια και επιτραπέζια αντισφαίριση. Στις υποδομές του σαλέ περιλαμβάνονται τέσσερις ιδιόκτητοι χιονοστρωτήρες, για το άμεσο στρώσιμο των χιονοδιαδρόμων, ειδικά κανόνια δημιουργίας τεχνητού χιονιού, καθώς και ιδιόκτητος αναβατήρας (baby lift) για αρχάριους και παιδιά, όπως επίσης και ski bus για ατελείωτες περιηγήσεις.

Τέλος, υπάρχει ειδικά διαμορφωμένος χώρος για τροχοβίλες, με παροχή ρεύματος σε κάθε τροχόσπιτο όπως και διαμορφωμένος χώρος με ντους και τουαλέτα.

Το Καταφύγιο Βίγλας του Συλλόγου Ορειβατών Χιονοδρόμων Φλώρινας, δυναμικότητας 30 ατόμων, που φιλοξενεί ορειβάτες και χιονοδρόμους Σχόλη εκμάθησης σκι & χιονοσανίδας και ενοικιάσεως αντίστοιχου εξοπλισμού. Αγορά νέου χιονοστρωτήρα, τύπου Bombardier. Από την αρχή της σεζόν 2009-2010 οργώνει τις πίστες της Βίγλας και δημιουργεί τις καλύτερες συνθήκες για χιονοδρομία. Heli Ski, το οποίο ξεκίνησε στο Χ.Κ. Πισοδερίου για πρώτη φορά κατά τη χειμερινή περίοδο 2008-2009. Μετά την επιτυχημένη πρωτιά του για τα ελληνικά δεδομένα, το Heli Ski θα συνεχίσει ακόμα πιο εμπλουτισμένο και ενδιαφέρον.

 

“Καταφύγιο” για Διαμονή

Δίπλα στο χιονοδρομικό κέντρο, 100 μέτρα από το Σαλέ, με θέα όλο τον κάμπο της Φλώρινας, βρίσκεται ο ξενώνας “Καταφύγιο”. Ένας ζεστός και φιλόξενος χώρος, με παραδοσιακό χαρακτήρα και ύφος που μπορεί να σας φιλοξενήσει στα δωμάτιά του, τα οποία είναι δίκλινα, τρίκλινο και τετράκλινα. Στο ισόγειο του ξενώνα υπάρχει ο χώρος του εστιατορίου στον οποίο σερβίρεται το πρωινό αλλά και παραδοσιακή κουζίνα τις υπόλοιπες ώρες της μέρας.

 

Στοιχεία Επικοινωνίας
Τηλέφωνο:	23850 45 800, -1
Fax:	23850 45 800
Email:	info@vigla-ski.com
URL:	www.vigla-ski.com

Φασολάδα

Υλικά (για 6 άτομα):

• ½ κιλό φασόλια
• 2 ντομάτες μεγάλες πολτοποιημένες
• 2 καρότα σε κομματάκια
• 1 ξερό κρεμμύδι
• 2-3 κόκκινες ξεραμένες πιπεριές
• 1 κούπα ελαιόλαδο
• ½ κουταλιά πιπέρι κόκκινο γλυκό
• ½ κούπα μαϊντανό, ή αποξηραμένο δυόσμο
• 1 κουταλιά αλάτι
• ½ κούπα σέλινο ψιλοκομμένο
• προαιρετικά πιπερίτσες καυτερές /τσούσκες
• προαιρετικά νερό

Εκτέλεση:

• Από το προηγούμενο βράδυ βάζετε τα φασόλια να μουσκεύουν σε νερό.
• Το πρωί αλλάζετε το νερό και τα βάζετε να πάρουν μια βράση.
• Αδειάζετε το νερό και βάζετε στην κατσαρόλα φρέσκο, ώστε να υπερκαλύπτει κατά πέντε πόντους τα φασόλια.
• Τοποθετείτε και πάλι την κατσαρόλα στη φωτιά και προσθέτετε στα φασόλια με το νερό, τα καρότα, το κρεμμύδι και τις ξεραμένες πιπεριές.
• Σιγοβράζετε με σκεπασμένη κατσαρόλα για 1 ½ ώρα.
• Ελέγχετε συχνά μήπως και χρειαστεί να προσθέσετε λίγο ακόμη νερό, το οποίο θα πρέπει να είναι ζεστό.
• Προς το τέλος, προσθέτετε τον μαϊντανό ή το δυόσμο, τις ντομάτες και το αλάτι.
• Βγάζετε από τα φασόλια σε ένα πιάτο το κρεμμύδι και τις βρασμένες πια πιπεριές.
• Πολτοποιείτε το κρεμμύδι, αφαιρείτε τις φλούδες από τις πιπεριές και τις πολτοποιείτε και αυτές.
• Ξαναρίχνετε τα πολτοποιημένα υλικά στην κατσαρόλα και ανακατεύετε.
• Σε ένα μικρό τηγανάκι κάψτε λίγο λάδι και σε αυτό βάλτε και ανακατώστε το κόκκινο πιπέρι.
• Αμέσως το ρίχνετε στα φασόλια και τα κατεβάζετε από την φωτιά.

Εάν σας αρέσουν τα λίγο καυτερά, ρίξτε στην κατσαρόλα μια – δύο καυτερές πιπερίτσες (τσούσκες) ή ο καθένας μπορεί να τις βάλει στο πιάτο του.

 

---

Κεφτέδες με κρεμμύδια και κόκκινες πιπεριές

Υλικά (για 4-5 άτομα) :

-για τους κεφτέδες:

• ½ κιλό κυμά μοσχαρίσιο
• 2 φέτες ψύχα ψωμιού
• 1 αυγό
• 1 – 2 σκελίδες σκόρδο
• ρίγανη
• αλάτι
• πιπέρι μαύρο

-για το υπόλοιπο φαγητό:

• ½ κιλό κρεμμύδια ξερά
• 1 κιλό πιπεριές κόκκινες σε ροδέλες
• 1 κούπα λάδι
• 2 ντομάτες ψιλοκομμένες
• 2 δαφνόφυλλα
• πιπέρι κόκκινο
• 1 κούπα νερό

Εκτέλεση:

• Καθαρίζετε τα κρεμμύδια, τα ψιλοκόβετε σε λεπτές μακρόστενες φέτες.
• Κόβετε τις κόκκινες πιπεριές σε ροδέλες.
• Σε μια μεγάλη κατσαρόλα καβουρδίζετε τα κρεμμύδια με το μισό λάδι, το κόκκινο πιπέρι, τις ντομάτες, τις πιπεριές σε ροδέλες και τα αφήνετε να σιγοβράσουν.
• Προσθέτετε μια κούπα νερό.
• Βράζετε για λίγο ακόμη και αποσύρετε από την φωτιά.
• Σε ένα βαθύ σκεύος βάζετε τον κυμά, βρεγμένη και στυμμένη ψύχα ψωμιού, το αυγό, το ψιλοκομμένο σκόρδο, τη ρίγανη, αλάτι, πιπέρι.
• Ζυμώνετε τα υλικά όλα μαζί καλά , να γίνει ομοιόμορφο το υλικό.
• Αδειάζετε τα μισοβρασμένα κρεμμύδια με τις πιπεριές σε ταψί, πλάθετε τους κεφτέδες σε σχήμα και μέγεθος της αρεσκείας σας και τους τοποθετείτε πάνω στα κρεμμύδια.
• Προσθέτετε αλατοπίπερο, το υπόλοιπο λάδι, τα δύο δαφνόφυλλα και ψήνετε στους 200ο C για δύο ώρες.

 

---

Μαντηλάκια (μοσχάρι με μελιτζάνες)

Υλικά (4 άτομα):

• 1 κιλό μοσχαρίσιο κρέας σε μερίδες
• 4-5 μελιτζάνες μακριές
• 4 ώριμες ντομάτες ψιλοκομμένες
• 1 μέτριο κρεμμύδι ψιλοκομμένο
• 1 σκελίδα σκόρδο
• λίγο μαϊντανό ψιλοκομμένο
• λίγο ελαιόλαδο
• 1 κούπα νερό
• 1 ποτηράκι ερυθρό ξηρό κρασί
• 2 κουταλιές τριμμένη φέτα
• αλάτι
• πιπέρι

Εκτέλεση:

• Πλένετε το κρέας και το σοτάρετε σε κατσαρόλα με λίγο ελαιόλαδο.
• Κατόπιν, προσθέστε το κρεμμύδι, το σκόρδο, τις ντομάτες, το κρασί, το νερό, αλάτι και πιπέρι.
• Αφήστε το κρέας σε χαμηλή φωτιά να βράσει και να μαλακώσει.
• Στο μεταξύ, κόψτε τις μελιτζάνες κατά μήκος σε φέτες περίπου 1.5 εκατοστού, τηγανίστε τις ελαφρά και αφήστε τις σε χαρτί κουζίνας να αποβάλουν το λάδι.
• Τοποθετήστε 2 φέτες μελιτζάνας σταυρωτά και στη μέση του σταυρού βάλτε από ένα κομμάτι κρέας.
• Σκεπάστε το κρέας με τις 4 άκρες από τις φέτες μελιτζάνας και καρφώστε από πάνω μία οδοντογλυφίδα, σχηματίζοντας έτσι τα μαντηλάκια.
• Τοποθετήστε τα μαντηλάκια σε ταψί και βάλτε τη σάλτσα από την κατσαρόλα.
• Ψήστε το φαγητό στον φούρνο στους 200οC για 25-30 λεπτά.
• Πριν σερβίρετε,πασπαλίστε το πιάτο με τον μαϊντανό και το τριμμένο τυρί.

 

---

Γίγαντες Πρεσπών (φούρνου)

Υλικά:

• μισό κιλό γίγαντες
• 2 μεγάλα ψιλοκομμένα ξερά κρεμμύδια
• 2 μεγάλα ψιλοκομμένα καρότα
• 2 κόκκινες πιπεριές Φλωρίνης
• μισή κούπα πελτέ ντομάτας
• ένα ματσάκι μαϊντανό με λίγο σέλινο μαζί
• λίγο σκόρδο, κατά προτίμηση
• μία κουταλιά ρίγανη
• μία κουταλιά δυόσμο ξερό ή χλωρό εάν έχουμε
• μία κουταλιά κόκκινο πιπέρι ή μπούκοβο
• μία κούπα λάδι

Εκτέλεση:

• Πλένουμε τα φασόλια.
• Τα βάζουμε στην κατσαρόλα (όχι χύτρα) με μπόλικο νερό και τα αφήνουμε να πάρουν μια βράση, κλείνουμε το μάτι κουζίνας και τα αφήνουμε μια ώρα περίπου για να μουλιάσουν καλά(με αυτόν τον τρόπο δεν χρειάζεται να τα μουσκέψουμε απ’ το βράδυ).
• Αφού φουσκώσουν τα φασόλια μας τα πλένουμε καλά και τα βάζουμε να βράσουν μαζί με τα ψιλοκομμένα καρότα.
• Μέσα στο ταψί μας τώρα βάζουμε τα ψιλοκομμένα κρεμμύδια και τις ψιλοκομμένες πιπεριές, ρίχνουμε το λάδι και τα σωτάρουμε έως ότου μαραθούν λίγο.
• Προσθέτουμε τον πελτέ ντομάτας τον μαϊδανό και όλα τα μυρωδικά μας. Αφού έχουν βράσει τα φασόλια τα ρίχνουμε στο ταψί μαζί με το ζουμί τους και τα ψήνουμε σε δυνατό φούρνο για 45” λεπτά περίπου.

Δεν πρέπει να χάσουν όλο το ζουμί τους. Αν χρειαστεί, ρίχνουμε λίγο βραστό νερό.

 

---

Στραπατσάδα Φλώρινας

Υλικά:

• 2 πιπεριές κόκκινες κομμένες σε φέτες
• 5 αυγά
• 2 ώριμες ντομάτες
• 1 κουτ.σουπ. γάλα
• 1 φλιτζάνι του τσαγιού φέτα σκληρή
• 2 σκελίδες σκόρδο ψιλοκομμένο
• Μαϊντανός
• Αλάτι
• Πιπέρι
• 2 κουταλίες της σούπας ελαιόλαδο για το τηγάνισμα

Εκτέλεση:

• Σ’ ένα μεγάλο τηγάνι με 2 κουτ.σουπ. ελαιόλαδο τσιγαρίζετε τις πιπεριές και το σκόρδο.
• Ρίχνετε τις ντομάτες ξεφλουδισμένες και περασμένες στο μίξερ.
• Αφήνετε το μίγμα να βράσει μέχρι να εξατμιστούν σχεδόν όλα τα υγρά.
• Προσθέτετε το μαϊντανό, ελάχιστο αλάτι και τη φέτα θρυμματισμένη.
• Χτυπάτε τα αυγά με μια κουταλιά γάλα και περιχύνετε μίγμα.
• Σβήνετε τη φωτιά και ανακατεύετε ελαφρά να πάει παντού το αυγό και να δέσει καλά.
• Βάζετε τη στραπατσάδα στην πιατέλα και πασπαλίζετε με πιπέρι.

 

---

Πίτα με πράσα και πιπεριές Φλωρίνης

Υλικά (για 8 άτομα):

– για την ζύμη:

• 1/2 κιλό αλεύρι
• 1 κουτ.αλάτι
• 2 κουτ.ξύδι
• 1/4 κούπα λάδι
• 1 κούπα χλιαρό νερό
• 3/4 κούπας μαργαρίνη μαλακιά

– για την γέμιση:

• 800γρ. πράσα σε λεπτές ροδέλες
• 800γρ. πιπεριές φλωρίνης
• 1 ντομάτα αποφλοιωμένη σε κομματάκια
• 1/4 κούπας λάδι
• 1/4 ψιλοκομμένο μαϊντανό
• αλάτι
• φρεσκοτριμμένο πιπέρι
• 1/2 κουταλάκι μπούκοβο

Εκτέλεση:

• Ετοιμάστε τη ζύμη: Στο μπολ του μίξερ, ανακατέψτε το αλεύρι με το αλάτι, ρίξτε το ξύδι, το λάδι και το νερό και ζυμώστε με το γάντζο ζυμώματος για 7′, ώσπου να σχηματιστεί ζύμη απαλή, που να μην κολλάει στα δάχτυλα.
• Χωρίστε τη σε 12 μπαλάκια και αραδιάστε τα σ’ ένα ταψάκι.
• Σκεπάστε τα με νωπή πετσέτα κι αφήστε τα να σταθούν 1 ώρα.
• Στο μεταξύ, βάλτε τα πράσα να βράσουν σε αρκετό νερό, ώσπου να μισομαλακώσουν και στραγγίστε τα πολύ καλά.
• Ψήστε στο γκριλ τις πιπεριές, ξεφλουδίστε τις και κόψτε τις σε κομμάτια.
• Βάλτε το λάδι σε κατσαρόλα να ζεσταθεί, ρίξτε μέσα τα πράσα και τις πιπεριές και ανακατέψτε επάνω στη φωτιά 7′ – 8′, να σοταριστούν.
• Προσθέστε τη ντομάτα, αλάτι, πιπέρι και το μπούκοβο κι αφήστε το μίγμα 2′ σε δυνατή φωτιά, ώσπου να εξατμιστούν τα υγρά.
• Ρίξτε κι ανακατέψτε το μαϊντανό.
• Ανοίξτε τα μπαλάκια της ζύμης σε φυλλαράκια 20 εκ., αλείψτε τα με λίγη μαργαρίνη και στοιβιάστε τα τρία – τρία μαζί.
• Αφήστε τα στοιβαγμένα πιταράκια να σταθούν 30′ στο ψυγείο και ανοίξτε τα σε τέσσερα φύλλα, με διάμετρο ελαφρά μεγαλύτερη από τη διάμετρο ενός ταψιού 40 εκ.
• Λαδώστε το ταψί και στρώστε τα δύο φύλλα.
• Απλώστε επάνω τη γέμιση και σκεπάστε τη με τα υπόλοιπα δύο φύλλα.
• Λαδώστε καλά την επιφάνεια της πίτας και χαράξτε τη σε κομμάτια.
• Ψήστε τη στους 180 βαθμούς Κελσίου, 1 ώρα περίπου, να ροδίσει επάνω – κάτω.
• Σερβίρετέ τη ζεστή ή κρύα, είναι το ίδιο νόστιμη.

Καλαθοπλεκτική

Oι πολλές λίμνες, που υπάρχουν στην Περιφερειακή Ενότητα της Φλώρινας, συνοδεύονται συνήθως από υδροχαρή βλάστηση, όπως καλάμια, ψαθιά, βέργες και αποτελούν κομμάτι του υδροβιότοπου. Έτσι η λίμνη Χειμαδίτιδα, η διπλανή της Ζάζαρη και οι λίμνες των Πρεσπών, διαθέτουν σε μεγάλες εκτάσεις αυτοφυή υδρόβια και υδροχαρή φυτά σε διάφορες ποικιλίες κατάλληλα για πλέξιμο, όπως είναι οι καλαμιώνες και οι θάμνοι. Οι κάτοικοι των χωριών γύρω από τις λίμνες –ψαράδες, γεωργοί ή κτηνοτρόφοι- ασχολούνταν παραπληρωματικά με την καλαθοπλεκτική, προκειμένου να καλύψουν τις ανάγκες του σπιτιού ή για να ενισχύσουν το εισόδημά τους. Κάθε είδος βέργας, ανάλογα με τις ιδιότητες του, εξυπηρετούσε διαφορετικό σκοπό. Το καλάμι, οι βέργες ιτιάς, φουντουκιάς και κέδρου είναι πρώτη ύλη για καλάθια, από ραγόζι-σίκαλη έφτιαχναν ψάθινες καρέκλες και από σάζι ή ψαθί τις γνωστές ψάθες. Στο Βαρικό, χωριό με παράδοση στην τέχνη της καλαθοπλεκτικής, εκείνοι που σήμερα την ασκούν εποχιακά μετριούνται στα δάχτυλα του ενός χεριού.

Ορισμένοι απ’ τους καλαθοπλέκτες του Βαρυκού είναι ο Στέργιος Μασσάς (τηλ. 24630 94 361), Νικόλαος Τασής (τηλ. 24630 94 463) και ο Μιχάλης Τερζής (τηλ. 24630 94 133).

 

---

Πλεκτά κεριά Φλώρινας

Η τέχνη των πλεκτών κεριών, που κατά ανεξακρίβωτη παράδοση προέρχεται από το Βυζάντιο, αναπτύχθηκε ιδιαίτερα στην πόλη της Φλώρινας, όπου υπήρχαν από παλαιά εντόπιοι κηροπλέκτες. Αυτή η τέχνη γνώρισε νέα ακμή μετά το 1914, όταν κατέβηκαν στην απελευθερωμένη πλέον Μακεδονία πρόσφυγες, κατά την πλειονότητά τους από το Μοναστήρι, όπου η κηροπλεκτική ανθούσε επί αιώνες. Ορισμένες, μάλιστα, οικογένειες Μοναστηριωτών εγκαταστάθηκαν στην Έδεσσα, με συνέπεια και εκεί να συναντάται η ίδια τέχνη, σε μικρότερη, όμως, κλίμακα.

Η χλωρίδα της περιοχής της Φλώρινας, με το άφθονο θυμάρι, ευνόησε τη μελισσοκομία, προϊόν της οποίας είναι και το κερί. Οι πλαστικές ιδιότητες του αγνού κεριού και η προσήλωση στα έθιμα, που ειδικά σ’ αυτό τον τόπο τηρούνται με θρησκευτική ευλάβεια, ευνόησε την κηροπλεκτική. Η τέχνη αυτή είναι κληρονομική, όπως όλες σχεδόν τα παραδοσιακά επαγγέλματα, και έχει κλειστό οικογενειακό χαρακτήρα. Στα νεότερα χρόνια ασκήθηκε από τους γιους των προσφύγων (δεύτερη γενιά), αλλά όσοι από αυτούς ζουν σήμερα, βρίσκονται στο στάδιο της αποχώρησης, βλέποντας με αρκετό πόνο το αβέβαιο μέλλον της πατρογονικής τους τέχνης, δεδομένου ότι τα παιδιά τους (τρίτη γενιά) δεν την συνεχίζουν πια.

Τα πλεκτά κεριά στη Φλώρινα γνώρισαν ημέρες δόξας κυρίως την εποχή του Μεσοπολέμου,μέχρι το 1950, με φθίνουσα έκτοτε πορεία. Συνήθως, ήταν σε χρήση κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Εβδομάδας και της Διακαινησίμου, ως δώρα για το Πάσχα, και λιγότερο τα Χριστούγεννα. Επίσης, σχετίστηκαν σε μεγάλο βαθμό με τα νεκρικά έθιμα και ως τέτοια συνεχίζουν να επιβιώνουν. Κατασκευάζονταν και καταναλώνονταν κατεξοχήν στη Φλώρινα και τις γύρω περιοχές, επειδή δεν κυκλοφορούσε άλλου είδους κερί για τις παραπάνω χρήσεις.Παρά την καθημερινή μείωση του χώρου που καταλαμβάνουν στα ράφια των κηροποιείων τα πλεκτά κεριά, παρά την ελάττωση των τεχνιτών και την εγκατάλειψη των εθίμων που τα απαιτούσαν -με μόνους πιστούς τηρητές και καταναλωτές τους γέροντες, τους απόδημους και τους ρομαντικούς- τα παραδοσιακά χειροποίητα τοπικά,πλεκτά κεριά της Φλώρινας, δεν έπαψαν να είναι τα πρώτα και τα καλύτερα. Για να μη χαθεί λοιπόν, αυτή η παλαιά και τόσο ωραία τέχνη της κηροπλεκτικής, τα προϊόντα της διεκδικούν τώρα ευρύτερη αναγνώριση και προβολή, όχι μόνο σ’όλη την Ελλάδα, αλλά και παγκόσμια, με την πρωτοβουλία και τη βοήθεια της τοπικής κοινωνίας,γιατί το αξίζουν, όπως και η Φλώρινα.

Σήμερα, δύο Φλωρινιώτες, ο Τάκος Τσούκας (τηλ: 23850 23 230) και ο Αλέξανδρος Σιδηρόπουλος (τηλ: 23850 29 631), διατηρούν καταστήματα στο κέντρο της πόλης με χειροποίητα πλεκτά κεριά, συνεχίζοντας την τέχνη.

 

---

Ξινό νερό

Από την αρχαιότητα γίνονται αναφορές στα φυσικά ανθρακούχα νερά της περιοχής. Είναι πασίγνωστα τα «Ξινά Νερά» της Περιφερειακής Ενότητας Φλώρινας με κορυφαία αυτά του Ξινού Νερού. Αναφέρεται λοιπόν στα παράδοξα του Βατικανού: “Θεόπομπος εν Λυγκηστές φησίν τι είναι ύδωρ οξύ, ο τους πίνοντας μεθύσκει”, το οποίο σημαίνει: “Ο Θεόπομπος αναφέρει, ότι στην χώρα των Λυγκηστών υπάρχει μια πηγή με νερό ξινό, το οποίο μεθά αυτός που το πίνουν”.Αλλά και ο Αθηναίος αναφέρει: “Θεόπομπος δε φησί περί τον Εριγώνα ποταμόν οξύ είναι ύδωρ και τους πίνοντας μεθύσκεσθαι καθά και τους τον οίνον”, που σημαίνει: “Ο Θεόπομπος αναφέρει ότι κοντά στον Εριγώνα ποταμό, υπάρχει ξινό νερό, που μεθάει αυτούς που το πίνουν, όπως μεθάνε από το κρασί”. Όλα τα παραπάνω αναφέρονται στον Θεόπομπο, αρχαίο Έλληνα συγραφέα από την Μακεδονία και για τον Φίλιππο τον Β’ και μάλιστα το έργο του το ονομάσε “Φιλιππικά” αντί “Μακεδονικά”, επειδή ζούσε στην αυλή του Φιλίππου και θαύμαζε τον μεγάλο ηγέτη. Από το έργο του Θεόπομπου σώθηκαν μόνο μερικά αποσπάσματα.

Για την συγκεκριμένη πηγή γράφει και ο Αριστοτέλης στα “Μετεωρολογικά”: “Εστι δε και περί Λύγκον κρήνη τις ύδατος οξέος”, που σημαίνει: “Υπάρχει στην Λύγκο μία βρύση της οποίας το νερό είναι ξινό”.Πρόκειται για κάποιο μεταλλικό νερό με τέτοια συστατικά, που όποιος το έπινε ζαλιζόταν και μεθούσε. Πού όμως βρισκόταν αυτή η πηγή; Ο Θεόπομπος έγραφε ότι βρισκόταν κοντά στον ποταμό Εριγώνα. Επομένως η πηγή αυτή βρισκόταν κοντά στον κάμπο της Φλώρινας ή στον κάμπο του Μοναστηρίου, καθώς όλα τα ποτάμια των δυο κάμπων είναι παραπόταμοι του Εριγώνα.

Τα νερά που αναβλύζουν από τις πηγές του χωριού εμφιαλώνονται στο τοπικό εργοστάσιο αυτόματης εμφιάλωσης, Κύρια χαρακτηριστικά του νερού είναι η διαύγεια και η περιεκτικότητα σε ιχνοστοιχεία μετάλλων ασβεστίου, καλίου και μαγνησίου, απαραίτητα για τη σωστή λειτουργία του ανθρώπινου οργανισμού. Στο φυσικό εμπλουτισμό των πηγών με ελεύθερο διοξείδιο του άνθρακα οφείλεται η καθαρότητα και η ιδιαιτερότητα της γεύσης του νερού. Το Ξινό Νερό επιπλέον ανήκει στην κατηγορία των ιαματικών πηγών.

Με την υπαγωγή του Ξινού Νερού στον διευρυμένο Δήμο Αμυνταίου από 01/01/1999 μετατράπηκε σε Αμιγή Δημοτική Επιχείρηση με την επωνυμία: «ΑΜΙΓΗΣ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ, ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΚΑΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ, ΞΙΝΟ ΝΕΡΟ». Με τον νέο κώδικα δήμων  του 2006 η επιχείρηση στις 27/12/2010 μετατράπηκε σε ανώνυμη εταιρεία με την επωνυμία «ΞΙΝΟ ΝΕΡΟ ΜΟΝΟΜΕΤΟΧΙΚΗ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΟΤΑ». Η εταιρεία διοικείται από το Διοικητικό Συμβούλιο σε συνεργασία με τα διευθυντικά της στελέχη και εποπτεύεται από Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Αμυνταίου.

Η επιχείρηση εμφιαλώνει το φυσικό μεταλλικό ξινό νερό καθώς και αεριούχα αναψυκτικά, όπως λεμονάδα, πορτοκαλάδα, γκαζόζα, βυσσινάδα και σόδα, όλα σε γυάλινες φιάλες.

 

---

Φασόλια Πρεσπών

Η κύρια απασχόληση των κατοίκων της Πρέσπας, σήμερα, είναι η καλλιέργεια των φασολιών. Τα φασόλια της Πρέσπας είναι βραστερά και νόστιμα και θεωρούνται από τα καλύτερα στον κόσμο. Το ιδανικό κλίμα, το γόνιμο έδαφος, το άφθονο νερό, η χρήση φυσικής λίπανσης, η αγάπη και το μεράκι για την καλλιέργεια τους είναι λίγα από τα στοιχεία που τα καθιστούν πεντανόστημα, ευκολόβραστα και κατάλληλα για επιστροφή στην υγιεινή διατροφή. Η εντατική καλλιέργεια που είναι αποκλειστικά αρδεύσιμη, έχει σχετικά υψηλές οικονομικές αποδόσεις και ξεκίνησε πριν από το 1985. Τα φασόλια είναι αναμφισβήτητα ιδιαίτερα υγιεινή και θρεπτική τροφή και εύκολα βρίσκουν την θέση τους στη Μεσογειακή διατροφή και δίαιτα. Τα φασόλια «ελέφαντες» και «γίγαντες» ανήκουν στην ίδια ελληνική ποικιλία φασολιών εξαιρετικής ποιότητας. Η διαφοροποίηση των δυο κατηγοριών γίνεται βάσει του μεγέθους τους, ενώ η εκπληκτική ποιότητά τους οφείλεται στο συνδυασμό του μικροκλίματος και της εδαφολογικής σύστασης της περιοχής. Το 1994, το υπουργείο, αναγνώρισε τα φασόλια «ελέφαντες» και «γίγαντες» Πρεσπών ως Προϊόν Προστατευμένης Ονομασίας Προέλευσης. Η αρμόδια επιτροπή της Ευρωπαϊκής Ένωσης τα αναγνώρισε ως Προϊόν Προστατευμένης Γεωγραφικής Ένδειξης.

 

---

Κόκκινες πιπεριές Φλωρίνης

Μετά το μακρύ ταξίδι της από την Νότια Αμερική(Βραζιλία) στην Ευρώπη με τον Χριστόφορο Κολόμβο τον 16ο αιώνα, έφτασε στην περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας εκατό χρόνια αργότερα. Φλώρινα, Πρέσπες, Βέροια, Αριδαία, Κοζάνη υποδέχτηκαν τον καινούριο εξωτικό τότε καρπό. Εκεί όμως που ευδοκίμησε η συγκεκριμένη πιπεριά και προσαρμόστηκε στις εδαφικές και κλιματολογικές συνθήκες, ήταν τα φημισμένα για την ευφορία τους χώματα της Φλώρινας. Μέχρι το 1950 η κόκκινη πιπεριά σε σχήμα «Δ» είχε εξελιχθεί σε σημαντικό προϊόν της περιοχής, ωστόσο το 99% της παραγωγής προοριζόταν για ξήρανση. Πρέπει να σημειώσουμε ότι όλα τα είδη της πιπεριάς δεν μπορούν να ξηρανθούν . Τέλος οι περισσότερες πιπεριές που εμφανίζονται Φλωρίνης δεν είναι παρά παραλλαγές του πραγματικού είδους. Οι αληθινές πιπεριές Φλωρίνης αρχίζουν να κοκκινίζουν μετά τις 15 Αυγούστου, μέχρι τότε είναι πράσινες. Η καλλιέργεια τους έχει στρεμματική απόδοση πέντε φορές μικρότερη από τις παραλλαγμένες, οπότε δεν θεωρούνται και εμπορεύσιμες.

Οι πιπεριές Φλωρίνης αποτελούν εδώ και χρόνια το καθιερωμένο τοπικό έδεσμα της ομώνυμης περιοχής και αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινής διατροφής των κατοίκων της.

 

---

Κρασιά Φλώρινας

Η περιοχή του Αμυνταίου είναι σε πανελλήνιο και διεθνές επίπεδο γνωστή εδώ και δεκαετίες για την αμπελοκαλλιέργεια, μία κατεξοχήν παραδοσιακή παραγωγική δραστηριότητα των κατοίκων. Η κυρίως αμπελοοινική ζώνη του Δήμου βρίσκεται ανάμεσα στις λίμνες Πετρών και Βεγορίτιδα, η οποία σύμφωνα με ειδικές μελέτες χωρίζεται ουσιαστικά σε τρεις περιοχές με σημαντικές διαφορές μεταξύ τους. Η πρώτη περιοχή που βρίσκεται στο χαμηλότερο υψόμετρο στις όχθες τις λίμνης των Πετρών ενδείκνυται για την παραγωγή λευκών και ροζέ οίνων. Η δεύτερη περιοχή με το υψηλότερο υψόμετρο, με εδάφη στραγγιζόμενα και με κλίσεις, ενδείκνυται για την παραγωγή ερυθρών οίνων ποιότητας. Στην τρίτη ενδιάμεση περιοχή υπάρχει η δυνατότητα παραγωγής οίνων όλων των τύπων. Όλα αυτά τα μοναδικά χαρακτηριστικά, καθώς και η ποιότητα των παραγόμενων προϊόντων έχουν ως αποτέλεσμα το χαρακτηρισμό της περιοχής ως Ζώνη Ονομασίας Προελεύσεως Ανωτέρας Ποιότητας Κρασιού Αμυνταίου.Η κύρια ποικιλία της ζώνης είναι το Ξινόμαυρο και με βάση αυτήν αναγνωρίζονται σαν Ο.Π.Α.Π. Αμυνταίου οι οίνοι: Ερυθρός ξηρός, Ροζέ αφρώδης, Ροζέ ξηρός και ημίξηρος και Ερυθρός ημίγλυκος. Το Ξινόμαυρο αποτελεί ποικιλία ζωηρή και παραγωγική, η οποία στην περιοχή του Αμυνταίου, λόγω των κλιματολογικών συνθηκών, ωριμάζει αργά και μερικές φορές ατελώς, όπως ακριβώς συμβαίνει με τις ποικιλίες που καλλιεργούνται στις αμπελουργικές περιοχές της Κεντρικής και Δυτικής Ευρώπης.

Επισκέψιμα Οινοποιεία:

• Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών Αμυνταίου, τηλ. 23860 22 258, Αμύνταιο
• «Κτήμα Άλφα», τηλ. 23860 20 111 & 23860 20133, -4, 2ο χιλ. Αμυνταίου-Αγίου Παντελεήμονα, Αμυνταίου
• Οινοποιία «Βεγορίτης Α.Ε.- Ιωάννης Μπουτάρης, τηλ. 23860 61 185 & 23860 61 120, Άγιος Παντελεήμονας, Αμυνταίου

 

---

Γλυκά κουταλιού και λικέρ

Από το 1932, που ιδρύθηκε το πρώτο επαγγελματικό εργαστήριο παρασκευής γλυκών κουταλιού, μαρμελάδων και πελτέ από τα τοπικά φρούτα  μέχρι σήμερα, τα γλυκά κουταλιού της Φλώρινας απέκτησαν πανελλήνια φήμη και ζήτηση.

Τα πιο χαρακτηριστικά γλυκά κουταλιού παράγονται από φράουλες, βύσσινα, κεράσια, δαμάσκηνα, κολοκύθα κ.α. Από τα ίδια φρούτα, από τα καρύδια και τα κάστανα της περιοχής παράγονται επίσης τα ανάλογα λικέρ.

Ο επισκέπτης μπορεί να τα προμηθευτεί από τις τέσσερις βιοτεχνίες που λειτουργούν στην πόλη, όπως και από τον Συνεταιρισμό Γυναικών του Νυμφαίου (τηλ. 23860 31 117).

Άμεση Δράση:	100
Πρώτες Βοήθειες:	166
Πυροσβεστική:	199
Αμύνταιο
Κέντρο Υγείας:	23860 23 784, -9
Αστυνομία:	23860 22 222
ΚΤΕΛ:	23860 22 219
ΟΣΕ:	23860 22 226
Φλώρινα
Γραφείο Tουρισμού:	23850 46 050
Aστυνομία:	23850 22 100
Nοσοκομείο Φλώρινας:	23850 22 555
ΚΤΕΛ:	23850 22 430
ΤΡΑΙΝΟΣΕ:	23850 22 404
Πρέσπες:
Xιονοδρομικό Kέντρο:	23850 45 800

Οδικώς

Η πρόσβαση στη Φλώρινα και το νομό Φλώρινας είναι εύκολη και μπορεί να γίνει με τη χρήση αυτοκινήτου μέσω του υπάρχοντος οδικού δικτύου.

Ο καλύτερος τρόπος να εξερευνήσετε και να περιπλανηθείτε στο νομό Φλώρινας με τις πολλές φυσικές ομορφιές και τα σημαντικά αξιοθέατα, είναι να διαθέτετε δικό σας μεταφορικό μέσο.

Αξίζει τον κόπο να επισκεφθείτε μέρη που δεν φθάνουν οι τοπικές συγκοινωνίες και οι οργανωμένες εκδρομές.

Ενδεικτικές αποστάσεις και διαδρομές από τη Φλώρινα:

Φλώρινα – Αθήνα:	628 χλμ.
Φλώρινα – Θεσσαλονίκη:	193 χλμ.
Φλώρινα – Πάτρα:	420 χλμ.
Φλώρινα – Ιωάννινα:	220 χλμ.
Φλώρινα – Πρέβεζα:	303χλμ.

Για την διευκόλυνσή σας μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τον χάρτη εύρεσης διαδρομών στο πεδίο της σελίδας με πληροφορίες για την χιλιομετρική απόσταση, το χρόνο που θα χρειαστείτε και τη διαδρομή που θα ακολουθήσετε, επιλέγοντας τα σημεία που σας ενδιαφέρουν.

 

---

Λεωφορεία

Υπεραστικά λεωφορεία εξυπηρετούν με τακτικότατα δρομολόγια τις περισσότερες περιοχές του νομού.

Λεωφορεία του ΚΤΕΛ Φλώρινας (τηλ.: 23850 22 430) εκτελούν καθημερινά δρομολόγια προς την Αθήνα και αντίστροφα με τακτικά και πυκνά δρομολόγια.

Η Φλώρινα συνδέεται με υπεραστικά λεωφορεία με πολλούς νομούς με δικά του δρομολόγια ή με των αντίστοιχων ΚΤΕΛ.

 

---

Σιδηροδρομικώς

Υπάρχει τακτική σιδηροδρομική σύνδεση με διάφορες περιοχές του νομού Φλώρινας.

ΟΣΕ Φλώρινα τηλ.:	23850 22 404
ΟΣΕ Θεσσαλονίκη τηλ.:	2310 517 517
ΟΣΕ Αμύνταιο τηλ.:	23860 22 226
ΟΣΕ Αθήνα τηλ.:	https://tickets.trainose.gr/dromologia/