Καστοριά

Αρχική / Διακοπές / Μακεδονία / Καστοριά

Περιφερειακή Ενότητα Καστοριάς βρίσκεται στο δυτικό άκρο της Δυτικής Μακεδονίας. Συνορεύει με τις Π.Ε. Φλώρινας, Γρεβενών, Κοζάνης και Ιωαννίνων, καθώς και με την Αλβανία, από τη δυτική πλευρά.

Η πόλη της Καστοριάς, απλώνεται αμφιθεατρικά σε υψόμετρο 620 μέτρων. Είναι χτισμένη πάνω σε μια χερσόνησο, που εισχωρεί στη λίμνη Ορεστιάδα και κάτω από τους εντυπωσιακούς ορεινούς όγκους του Γράμμου και του Βιτσίου. Σύμφωνα με την τελευταία απογραφή ο πληθυσμός της Περιφερειακής Ενότητας ανέρχεται σε 53.483 κατοίκους ,ενώ η πόλη έχει 20.636 κατοίκους.

Πρόκειται για μια σύγχρονη πόλη, που έχει διατηρήσει αρκετά τον παραδοσιακό χαρακτήρα και την βυζαντινή αρχιτεκτονική της. Βρίσκεται κτισμένη στις όχθες της λίμνης Ορεστιάδας, το σήμα κατατεθέν της πόλης και ένα πραγματικό στολίδι για ολόκληρο την Π.Ε. . Εξαιτίας της μορφολογίας της θεωρείται η ωραιότερη λίμνη της Ελλάδος και έχει κηρυχθεί «Μνημείο Φυσικού Κάλλους».

Η πανέμορφη φύση της Καστοριάς προσφέρεται τόσο για χειμερινό, όσο και για θερινό τουρισμό. Ο κάθε επισκέπτης έχει την δυνατότητα να παρατηρήσει από κοντά την παρθένα φύση και το πολυποίκιλο οικοσύστημα της. Σκι στα χιονισμένα βουνά ή εκδρομές στα πυκνά δάση, ενώ το καλοκαίρι , το πράσινο του βουνού και το γαλάζιο της λίμνης αποτελούν το ιδανικό σκηνικό τόσο για ξεκούραση και για εξερεύνηση.

Στην Καστοριά σώζονται μέχρι σήμερα σημαντικά μνημεία του Βυζαντινού πολιτισμού, όπως τα τείχη, οι Βυζαντινές εκκλησίες και τα παλιά αρχοντικά με τη βυζαντινή αρχιτεκτονική. Η Καστοριά επίσης φημίζεται για τους γευστικούς μεζέδες και για το κάλο φαγητό στα πολλά εστιατόρια της πόλης. Επίσης οι επισκέπτες μπορούν να προμηθευτούν τα τοπικά και παραδοσιακά προϊόντα από διάφορα καταστήματα της πόλης.

Ιστορία

Κατά την Προϊστορία

Στη νοτιοδυτική πλευρά της Περιφερειακής Ενότητας, κοντά στο χωριό Νόστιμο, υπάρχει το Απολιθωμένο Δάσος, ηλικίας 15-20 εκατομμυρίων χρόνων. Εκεί οι προσχώσεις των ποταμών σχημάτισαν ένα μεγάλο δέλτα, μέσα στο οποίο δημιουργήθηκε ένα άγριο υποτροπικό δάσος με οξιές, καστανιές, βελανιδιές, ακόμα και φοίνικες. Κάποια ηφαιστειακή έκρηξη σκέπασε με λάβα και στάχτη το δάσος, συντελώντας έτσι στην απολίθωσή του. Επίσης, αξιόλογα ευρήματα απολιθωμάτων υπάρχουν και στην περιοχή της Οινόης. Η ανασκαφή έφερε στο φως κορμούς δένδρων μήκους 5-10 μέτρων και διαμέτρου 50-80 εκατοστών, στους οποίους διακρίνεται ο φλοιός και οι δακτύλιοι. Ανάμεσά τους και οι μοναδικοί απολιθωμένοι φοίνικες που έχουν βρεθεί στην ηπειρωτική Ελλάδα. Η ανασκαφές έφεραν επίσης στο φως θαλάσσια απολιθώματα όπως κοχύλια, σαλιγκάρια, αστερίες, μύδια, καθώς και το δόντι ενός τεράστιου καρχαρία. Στο μικρό Μουσείο Απολιθωμένου Δάσους που βρίσκεται στο Νόστιμο, θα θαυμάσετε τα μοναδικά αυτά ευρήματα (τηλ.24670 84588,84566). Ο προϊστορικός οικισμός του Δισπηλιού είναι ένας από τους αρχαιότερους λιμναίους οικισμούς που ανακαλύφθηκαν στην Ευρώπη.

Ο οικισμός μας δίνει μια πλήρη εικόνα ενός πρώιμου πολιτισμού με θαυμαστά επιτεύγματα. Η πρώιμη φάση του χρονολογείται γύρω στο 5500 π.Χ. Οι κάτοικοι του Δισπηλιού έμεναν σε καλύβες που έχτιζαν μέσα στη λίμνη, πάνω σε πασσαλόπηκτες πλατφόρμες. Οργάνωναν και χρησιμοποιούσαν το χώρο με τρόπο αξιοθαύμαστο. Τα 3.000 άτομα που ζούσαν εδώ ψάρευαν, κυνηγούσαν, καλλιεργούσαν τη γη, εξέτρεφαν κατοικίδια ζώα, κατασκεύαζαν εργαλεία και σκεύη, γνώριζαν τη γραφή και τη μουσική. Δίπλα στο χώρο της ανασκαφής έχει διαμορφωθεί το Οικομουσείο, μια πιστή αναπαράσταση μέρους του λιμναίου οικισμού. Ένας ακόμα νεολιθικός οικισμός, που χρονολογείται από το 5650 π.Χ. εντοπίστηκε το 2002 στην αγροτική και λοφώδη περιοχή της Αυγής, σε απόσταση 8 χλμ. από το λιμναίο οικισμό του Δισπηλιού. Οι ανασκαφές στην Αυγή, έφεραν στο φως ενδιαφέροντα στοιχεία για την οικιστική οργάνωση και τις τεχνικές δόμησης, την αγροτική παραγωγή, την επεξεργασία και αποθήκευση των γεωργικών προϊόντων, την προετοιμασία και παρασκευή των τροφών, τον εργαλειακό εξοπλισμό, την κόσμηση καθώς και στοιχεία της ταφικής πρακτικής και ιδεολογίας της νεολιθικής κοινωνίας.

Κατά τη Ρωμαϊκή Εποχή

Ο Ρωμαίος ιστορικός Τίτος Λίβιος αναφέρει ότι στη θέση που βρίσκεται σήμερα η Καστοριά, υπήρχε τον 5ο αιώνα π.Χ. πόλη με το όνομα Κήλητρον, ενώ τον 6οπ.Χ. αιώνα ο Προκόπιος ο Καισαρεύς αναφέρει ότι υπάρχει λίμνη Καστοριά στη Μακεδονία. Η ευρύτερη περιοχή ταυτίζεται με την αρχαία Ορεστίδα, όπου κατοικούσαν Ορέστες «Μάκεδνοι», όπως αποκαλούνται από τον Ηρόδοτο. Ένα σημαντικό επιτύμβιο ανάγλυφο που βρέθηκε στην Πεντάβρυσο, που απεικονίζει το γαλήνιο πρόσωπο μιας γυναίκας, ένα από τα καλύτερα κλασικά έργα που έχουν ανακαλυφθεί στην περιοχή της Μακεδονίας, καθώς και άλλες πρόσφατες ανακαλύψεις της κλασικής αρχαιότητας όπως επιτάφιες επιγραφές, περικεφαλαία και εργαστήρια κεραμικής επιβεβαιώνουν ότι έχουμε ακόμη πολλά να μάθουμε για την περίοδο αυτή. Στους Ρωμαϊκούς Χρόνους, κέντρο της περιοχής ήταν η πόλη Διοκλητιανούπολη, στο σημείο όπου βρίσκεται σήμερα το Άργος Ορεστικό. Η πόλη, η οποία ιδρύθηκε από τον αυτοκράτορα Διοκλητιανό, περιτειχιζόταν από τείχος 2.700 μέτρων. Η περιοχή πέρασε στα χέρια των Ρωμαίων το 197 π.Χ.

Κατά τη Βυζαντινή Εποχή

Το 550 μ.Χ. ο Ιουστινιανός μετονόμασε την πόλη της Καστοριάς σε Ιουστινιανούπολη, περιτειχίζοντάς τη με διπλό κάστρο, υπολείμματα του οποίου σώζονται μέχρι σήμερα. Από το 927 έως το 969 μ.Χ. ήταν υπό την κατοχή των Βουλγάρων, που εκδιώχθηκαν από τους Πετσενέγγους. Το 990 μ.Χ. ο Τσάρος των Βουλγάρων Σαμουήλ κατέλαβε και την Καστοριά, η οποία απελευθερώθηκε το 1018 από τον Βασίλειο Β΄ τον Βουλγαροκτόνο. Από το 1082 μέχρι την άλωση της Κωνσταντινούπολης, καταλήφθηκε από Φράγκους, το 1204 καταλήφθηκε από Νορμανδούς, Αλβανούς, Σταυροφόρους, Σέρβους και τέλος, το 1385 από τους Τούρκους. Από την κατάληψη αυτή, που κράτησε 5 αιώνες, απελευθερώθηκε το 1912.

Κατά την Τουρκοκρατία

Κατά τη διάρκεια της τουρκοκρατίας, η περιοχή κατάφερε να διατηρήσει την εθνική συνείδηση και τη θρησκευτική πίστη και εξελίχθηκε σε ένα από τα πιο σημαντικά εμπορικά και πνευματικά κέντρα των Βαλκανίων. Αποτέλεσε, επίσης, πόλο ενίσχυσης των προεπαναστατικών κινημάτων, τα οποία προετοίμασαν το έδαφος για την επανάσταση του 1821 και τα απελευθερωτικά κινήματα του 19ου αιώνα.

Ο Μακεδονικός Αγώνας

Η Καστοριά ήταν η περιοχή από όπου πυροδοτήθηκε ο απελευθερωτικός Μακεδονικός Αγώνας (1904-1908). Η αντιστασιακή δράση εναντίον των Βουλγάρων οργανώθηκε εδώ, με πρωτεργάτη τον Παύλο Μελά, ο οποίος σκοτώθηκε το 1904 στο χωριό Μελάς. Εκεί βρίσκεται και το σπίτι όπου πέθανε, το οποίο λειτουργεί ως μουσείο με ενθύμια του Μακεδονικού Αγώνα. Μια ακόμα λαμπρή προσωπικότητα της περιόδου είναι ο μητροπολίτης Γερμανός Καραβαγγέλης, ο οποίος έκανε το παν για να ενισχύσει το εθνικό φρόνημα και οδήγησε τους μακεδονομάχους σε νικηφόρες μάχες εναντίον των κομιτατζήδων.

Νεότερη Ιστορία

Οι κάτοικοι της περιοχής έδωσαν το παρόν τόσο στους Βαλκανικούς Πολέμους (1912-1913) όσο και στους δύο Παγκοσμίους Πολέμους (Α΄ 1914-1918, Β΄ 1940-1945). Στη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου (1946-1949) η Καστοριά βρέθηκε πάλι στο κέντρο των εξελίξεων. Η ημέρα της απελευθέρωσης από Τούρκους, Σέρβους και Βουλγάρους ήρθε την 11η Νοεμβρίου του 1912, όταν ο επίλαρχος Ιωάννης Άρτης μπήκε νικητής στην πόλη της Καστοριάς.

Χωριά

Τοιχιό ή Τοιχόλιστα

Το χωριό απέχει μόλις 8 χλμ. από την πόλη της Καστοριάς, και είναι ένα από τα χωριά που έχουν πολλούς μόνιμους κατοίκους. Ο οικισμός είναι δίπλα στην λίμνη και οι καλλιέργειες του ποτίζονται από αυτή. Τα μήλα είναι ένα προϊόν που καλλιεργείται κατά κύριο λόγο στην τοποθεσία που βρίσκεται το Τοιχιό και τα γειτονικά χωριά που βρέχονται από την λίμνη.

Μεταμόρφωση ή Κοντορρόπη

Στη Μεταμόρφωση βρίσκουμε έναν από τους πιο παλιούς και σχεδόν διατηρητέο ναό της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα. Ο ναός αυτός, βυζαντινού ρυθμού, είναι χτισμένος τον 8ο αιώνα και λέγετε πως ανήκει στο μοναστήρι που υπήρχε τότε στην περιοχή. Το χωριό είναι χτισμένο σε υψόμετρο 670 μ. και μόλις 14 χλμ. από την Καστοριά, σε μία μαγευτική έκταση που βρίσκεται στους πρόποδες του Βιτσίου και έχει θέα την λίμνη και τα χωριά της, καθώς και τη βόρεια πλευρά της πόλης. Μέσα στα γεωγραφικά όρια του οικισμού ανήκει και μια δασική έκταση 1000 στρεμμάτων, με πλούσια πανίδα και χλωρίδα. Άξιο αναφοράς είναι πως οι κάτοικοι του οικισμού, κατά κύριο λόγο ασχολούνται με την γεωργία και ιδιαίτερα με την καλλιέργεια αμπελιών. Γεγονός που σημαίνει ότι στην περιοχή, η οινοποιία και οι παρασκευές τσίπουρου είναι ιδιαίτερα ανεπτυγμένες. Πέρα από τον ναό της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα που βρίσκεται έξω από το χωριό, το 1920 χτίστηκε μία μέσα με την ίδια πάλι ονομασία. Δέκα χρόνια αργότερα, το 1930 κατασκευάστηκε η εκκλησία της Αναλήψεως, στην οποία αναβλύζει νερό μέσα στον χώρο του “ιερού” και διατηρείται σε άριστη κατάσταση μέχρι και σήμερα.

Φωτεινή

Ο οικισμός έχει απομεινάρια της βυζαντινής εποχής, ένα από αυτά είναι ο ναός του Αγίου Μηνά με μοναδικές βυζαντινές αγιογραφίες. Ένα άλλο μνημείο του παρελθόντος είναι η εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, όπου χρονολογείται κάπου στα μέσα του 1800. Τέλος, από την νεότερη ιστορία, θα πρέπει να αναφέρουμε πως οι κάτοικοι του χωριού είναι πρόσφυγες από τον Πόντο. Άνθρωποι που βρέθηκαν σε μια νέα πατρίδα, για να συνεχίσουν τη ζωή τους μετά από ένα ξεριζωμό που υπέστησαν και αναγκάστηκαν να εγκατασταθούν σε ένα τούρκικο τσιφλίκι όπως ακριβώς παρέδωσαν τις δικές τους περιουσίες στους Τούρκους που έζησαν κάτι ανάλογο. Η Φωτεινή βρίσκεται σε υψόμετρο 650 μ., και βρίσκεται πολύ κοντά στη λίμνη και διαρρέεται από δύο χείμαρρους, έναν που περνάει από μέσα κι έναν από έξω. Ακριβώς δίπλα από το χωριό, υπάρχει δάσος από βελανιδιές με πλούσια πανίδα, ο Κάνιακος. Οι κάτοικοι του χωριού ασχολούνται με την κτηνοτροφία, την γεωργία και την γουνοποιία. Ένα μεγάλο ποσοστό των κατοίκων, των χωριών κοντά στη λίμνη, ασχολούνται με την καλλιέργεια και την συγκομιδή των περίφημων μήλων Καστοριάς.

Σιδεροχώρι ή Σίστεβο

Το χωριό τοποθετείται χρονολογικά στον 5ο αι. μ.Χ., στην περιοχή Λογγάς υπάρχει ένα μισογκρεμισμένο κάστρο, για το οποίο δεν έχουμε ακόμη συγκεκριμένες αναφορές από την ομάδα αρχαιολόγων που έκανε την πρώτη μελέτη του χώρου. Τα σπίτια του οικισμού είναι πλίνθινα του 1900 όπως και σε άλλα κοντινά χωριά της περιοχής. Σύμφωνα με μαρτυρίες, επί τουρκοκρατίας το χωριό κινδύνεψε να καεί από τους Τούρκους όμως ο προστάτης του Άγιος Νικόλαος (1800) το προστάτεψε και γι αυτό οι κάτοικοι ακόμη και σήμερα θεωρούν το ναό θαυματουργό.

Βρίσκεται σε ύψος 1050 μ., και σε απόσταση μόλις 10 χλμ. από την πόλη της Καστοριάς, είναι χτισμένο το Σιδεροχώρι. Αμφιθεατρικά χτισμένο προσφέρει μια υπέροχη θέα της πόλης και της λίμνης καθώς και του κάμπου που απλώνεται γύρω από αυτή. Στον οικισμό σήμερα κατοικούν 120 κάτοικοι, οι οποίοι ασχολούνται τόσο με την κτηνοτροφία όσο και με την γουνοποιία. Τέλος, πέρα από τα εκκλησάκια του Αγίου Δημητρίου και του Προφήτη Ηλία όπως και την εκκλησία του Αγίου Αθανασίου, σημαντικής ομορφιάς είναι το δάσος της περιοχής καθώς και οι πέντε πηγές που συναντάμε στο χωματόδρομο που οδηγεί στο δάσος.

Ζούζουλη

Το χωριό ιδρύθηκε κάπου ανάμεσα στα 1600-1700, επί τουρκοκρατίας. Οι τότε κάτοικοι του χωριού ήταν νομάδες από την ορεινή Ναυπακτία, τα Χάσια, τα Γρεβενά και τη βόρειο Ήπειρο. Οι άνθρωποι αυτοί βρέθηκαν εκεί διωγμένοι από τους Τούρκους. Το χωριό, οι κάτοικοι αλλά και η τοποθεσία έπαιξαν ιδιαίτερο ρόλο στον Ελληνo-Ιταλικό πόλεμο. Η Ζούζουλη είναι το πιο απομακρυσμένο χωριό του νομού, απέχει 96 χλμ. από την Καστοριά και βρίσκεται σε υψόμετρο 1100 μ.. Ο οικισμός διαρρέεται από τον Ζουζουλιώτικο ποταμό που καταλήγει στον Σαραντάπορο. Στην περιοχή αναβλύζουν πολλές πηγές όπως “Λιάκος”, “Μηλιάδικος”, “Φκιαράδες”, “Βάγιες”, “Σαμαρίνα” και “Δότσικο”. Σε απόσταση μόλις λίγων μέτρων από το χωριό, βρίσκεται ένα πετρόκτιστο γεφύρι, το “Ζουζουλιώτικο” το οποίο χρονολογείτε περίπου στο 1880 και ο νερόμυλος του Νάκη από το 1940, που ανακαινίστηκε πρόσφατα. Ωστόσο, θα πρέπει να αναφέρουμε πως το χωριό είναι σχεδόν ακατοίκητο από τη δεκαετία του ’60, εξ αιτίας σοβαρών κατολισθήσεων που υπέστη.

Χρυσή ή Σλάτινα

Βρίσκεται κρυμμένο μέσα στα δάση και τα βουνά του Γράμμου, απέχει 50 χλμ. από την πόλη της Καστοριάς και είναι χτισμένο σε υψόμετρο 1050 μ. Γεγονός που κάνει το χωριό να είναι κέντρο συγκέντρωσης για πολλούς ορειβάτες αφού, μόλις λίγα μέτρα έξω από αυτό οριοθετείτε η περιοχή των Αρρένων. Μία περιοχή την οποία η φύση φρόντισε να την προικίσει με πολλές ομορφιές όπως, την υπέροχη λίμνη όπου βρίσκουμε τους τρίτωνες (είναι ένα ψάρι – σαύρα που έχει πόδια) ένα πολύ σπάνιο ψάρι που βρίσκεται σε ελάχιστες περιοχές στην Ευρώπη. Η συγκεκριμένη περιοχή φημίζεται και για τα κρύα νερά της που πηγάζουν από τις πηγές του Γράμμου. Οι μόνιμοι κάτοικοι του χωριού, υπολογίζονται στους 200, αριθμός που αυξάνεται κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Η κύρια ασχολία τους είναι με την κτηνοτροφία, την γεωργία και την υλοτομία. Άξιο αναφοράς είναι πως στη Χρυσή υπάρχει βιοτεχνία χαλιών και ιχθυοτροφείο ψαριών γλυκού νερού (πέστροφες).

Επταχώρι ή Μπουρμπουτσκό

Συνδέεται λόγο της τοποθεσίας του με το έπος του ‘40, η Τσούκα, οι Αρρένες και ο Αϊ-Λιάς είναι κορυφές με ξεχωριστή σημασία για τους εναπομείναντες μαχητές του Ελληνό-Ιταλικού πολέμου και της νεότερης ιστορίας. Στην περιοχή μάλιστα υπάρχει και μνημείο των πεσόντων του πολέμου μεταξύ του 1940 – 49. Το όνομα του το πήρε από την συνένωση επτά χωριών, όμως η χρονολογία ίδρυσης του δεν μας είναι γνωστή. Βρίσκεται σε υψόμετρο 830 μ. και σε απόσταση 96 χλμ. από την πόλη της Καστοριάς. Οι μόνιμοι κάτοικοι του χωριού αριθμητικά μεταβάλλονται σύμφωνα με τις εποχές, κάτι που το συναντάμε στα περισσότερα απομακρυσμένα χωριά της επαρχίας έτσι, τους ανοιξιάτικους και καλοκαιρινούς μήνες υπολογίζονται περίπου 500, ενώ το χειμώνα 250. Η κύρια ασχολία των κατοίκων είναι η υλοτομία, η κτηνοτροφία, η γεωργία και τα τελευταία χρόνια ο τουρισμός. Το μεγαλύτερο όμως μέρος των κατοίκων είναι συνταξιούχοι. Επίσης, θα πρέπει να αναφέρουμε πως το Επταχώρι ήταν το κεφαλοχώρι της περιοχής και ο σύνδεσμος των νομών Κοζάνης – Καστοριάς – Ιωαννίνων. Από το Επταχώρι καταγόταν και πολλοί τεχνίτες του χτισίματος της πέτρας και γι αυτό στην περιοχή δεσπόζουν πανέμορφα γεφύρια, εκκλησιές και ξωκλήσια όπως και διάφορα άλλα κτήρια. Τα πιο σπουδαία κτίσματα της τοπικής αρχιτεκτονικής, τα οποία διασώζονται μέχρι και σήμερα ανέπαφα από τον χρόνο, είναι η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής χτισμένη στο κέντρο του χωριού (1914), το μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου 3 χλμ. ανατολικά του χωριού (1625-1632), το αρχοντικό του Γιαννούλη, το δημοτικό σχολείο, τα γεφύρια του Κουτσουμπλή, του Παπαλιά, και των Αγίων Αναργύρων και τέλος ο ανακαινισμένος νερόμυλος του Κωνσταντίνου Γκιουλέκα.

Μουσεία

Βυζαντινό Μουσείο

Το Βυζαντινό Μουσείο της Καστοριάς περιλαμβάνει στις συλλογές του εικόνες, γλυπτά, ψηφιδωτά, ξυλόγλυπτα αντικείμενα, εκκλησιαστικά αντικείμενα (χειρόγραφα, λειτουργικά σκεύη κλπ.) που καλύπτουν την περίοδο από τον 12ο μέχρι τον 17ο αιώνα.

Πρόκειται για ένα σημαντικό Μουσείο όπου ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να μελετήσει τη βυζαντινή τέχνη σε διάφορες χρονικές φάσεις και εκφράσεις. Βρίσκεται στην κορυφή του λόφου της βυζαντινής ακρόπολης και στεγάζεται σε νεόδμητο κτίριο.

Το Βυζαντινό Μουσείο της πόλης έχει μια από τις πιο ολοκληρωμένες συλλογές Βυζαντινών Αγιογραφιών στον κόσμο, που προέρχεται από τους πολυάριθμους βυζαντινούς και μεταβυζαντινούς ναούς. Οι 18 φορητές εικόνες που ανήκουν στη μόνιμη έκθεση του μουσείου είναι άριστα συντηρημένες και ανήκουν ανάμεσα στα τελειότερα δείγματα εκκλησιαστικής τέχνης της εποχής τους. Χρονολογούνται από το Β΄μισό του 12ου αιώνα μέχρι και τον 17ο αιώνα, οργανώνονται σε έξι ενότητες με γνώμονα τη χρονολόγησή τους κατά πρώτο λόγο, και κατά δεύτερο, το καλλιτεχνικό εργαστήριο στο οποίο ανήκουν. Απεικονίζουν μεμονωμένα πρόσωπα ή πολυπρόσωπες σκηνές τοποθετημένα σε έναν χώρο συμβατικό ο οποίος υπογραμμίζει την υπερβατικότητα και την πνευματικότητα των μορφών.

Ανάμεσα στα σημαντικότερα εκθέματα ανήκουν: η εικόνα του Προφήτη Ηλία του 12ου αιώνα, με αυστηρή μορφή, έργο μεγάλου καλλιτεχνικού κέντρου, η εικόνα του Αγίου Νικολάου του 12ου αιώνα που προβάλλει επάνω σε αργυρό βάθος και πλαισιώνεται με δέκα σκηνές από τη ζωή του, η Εικόνα του Χριστού Παντοκράτορα του 14ου αιώνα, που φέρει αφιερωματική επιγραφή του μοναχού Νείλου.

Πλατεία Δεξαμενής, τηλ. 24670 26 781

Κάθε Δευτέρα το μουσείο είναι κλειστό

Μουσείο Ενδυματολογίας

Στο μουσείο αυτό ο επισκέπτης παίρνει μια γεύση από την καθημερινή ζωή των Καστοριανών των περασμένων εποχών, μέσα από τα ρούχα που φορούσαν. Οι φορεσιές μαζί με τα κοσμήματα, που τις συνοδεύουν αποτελούν μια από τις

πιο ζωντανές εκφράσεις του λαϊκού πολιτισμού. Αποτυπώνουν, με την ποικιλομορφία και τις ιδιαιτερότητές τους, τον τρόπο ζωής, την κοινωνική διαστρωμάτωση και τις επαφές των κατοίκων της περιοχής με την Ευρώπη και τον υπόλοιπο κόσμο. Το μουσείο στεγάζεται στο αρχοντικό των Αδελφών Εμμανουήλ, ένα θαυμάσιο δείγμα παραδοσιακής αρχιτεκτονικής του 1750 και στα εκθέματά του περιλαμβάνονται ενδυμασίες αντρών και γυναικών, παιδικές στολές, καθώς και μια πλούσια συλλογή κοσμημάτων από την ευρύτερη περιοχή. Η λειτουργία του βασίζεται στην υποστήριξη του μουσικοφιλολογικού συλλόγου «ΑΡΜΟΝΙΑ», ο οποίος φροντίζει για τον εμπλουτισμό και τη συντήρηση της συλλογής.

Κάθε Δευτέρα το μουσείο είναι κλειστό.

Τηλέφωνο 24670 28603

Λαογραφικό Μουσείο

Σε έναν από τους πιο γραφικούς δρόμους της πόλης, βρίσκεται το αρχοντικό του Νεράντζη Αϊβάζη, το οποίο από το 1975 στεγάζει το Μουσείο. Εδώ βρίσκουν φιλόξενη στέγη οι υλικές μαρτυρίες του τόπου, αντικείμενα από την καθημερινή ζωή στο σπίτι και στην εργασία, αντικείμενα που σχετίζονται με τελετές και γιορτές. Ο επισκέπτης μπορεί να περιηγηθεί στην επιβλητική «κρεβάτα», τον χώρο που φιλοξενούσε τις επίσημες τελετές και γιορτές, στον «καλόν οντά», καθώς και στο καλοκαιρινό καθημερινό δωμάτιο που σήμερα στεγάζει για τις ανάγκες του μουσείου την αναπαράσταση ενός εργαστηρίου γουνοποιίας. Ξεχωριστή εντύπωση προκαλεί η τοιχογραφία που κοσμεί εσωτερικά το κτίριο, με θέμα ένα νοσταλγικό τοπίο της Κωνσταντινούπολης. Το σπίτι ήταν ζωγραφισμένο στο μεγαλύτερο μέρος του, όμως όταν οι ιδιοκτήτες ασβέστωσαν τους τοίχους, μετά από συμβουλή των γιατρών, για να προλάβουν τη φυματίωση, χάθηκαν πολλά από τα διακοσμητικά. Στο υπόστεγο του αρχοντικού βρίσκονται το ζυμωτήριο, το κελάρι των τροφίμων και η αποθήκη των κρασιών.

Κάθε Δευτέρα το μουσείο είναι κλειστό

Τηλ: 24670 28 603

Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα

Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα της Περιφερειακής Ενότητας Καστοριάς, το οποίο ίδρυσε ο Σύλλογος μας που φέρει την επωνυμία Σύλλογος «Φίλοι Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα». Τι θα δείτε στο μουσείο μας:

Πλούσιο φωτογραφικό υλικό της εποχής του Μακεδονικού Αγώνα
Κειμήλια που παρέδωσαν οι απόγονοι των αγωνιστών Μακεδονομάχων

Φιλοδοξούμε το Μουσείο αυτό να μην είναι απλά ένα εκθετήριο κειμηλίων, αλλά ένας ζωντανός οργανισμός ιστορικής μνήμης. Για το λόγο αυτό, οργανώσαμε το σπουδαστήριο Τοπικής Ιστορίας και το Τμήμα Έρευνας και Τεκμηρίωσης Τοπικής Ιστορίας.

Ο Σύλλογος στην προσπάθεια του να στήσει το μουσείο αυτό, είχε παράλληλες δράσεις, όπως:

Οργάνωση διαλέξεων, εθνικού, εκπαιδευτικού και ιστορικού περιεχομένου.

Οργάνωση επιστημονικών συμποσίων.

Εκδόσεις ιστορικών βιβλίων τοπικού και γενικού ενδιαφέροντος.

Κυριακή:	9:30π.μ.- 2:μ.μ.
Δευτέρα:	Κλειστό
Τρίτη – Παρασκευή:	9:30π.μ.- 2:μ.μ
Σάββατο:	10:30π.μ – 1:30:μ.μ.
ΤΗΛ – FAX:	24670 21 144.

Λιμναίος οικισμός – Οικομουσείο

Ο αρχαιολογικός χώρος του Δισπηλιού και το Οικομουσείο βρίσκονται σε απόσταση 7 χιλιομέτρων από την πόλη, στην νότια πλευρά της λίμνης. Εδώ έχει ανασκαφεί ένας λιμναίος οικισμός της Νεότερης Νεολιθικής Περιόδου, που αναπτύχθηκε γύρω από τη λίμνη, από τα μέσα της 6ης χιλιετίας π.Χ. μέχρι τα μέσα της 4ης χιλιετίας π.Χ. Με τη δημιουργία του Οικομουσείου, που εντάχθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος “Life” από το 1996, και είναι σε λειτουργία από το 2000, επιχειρήθηκε μια πιστή αναπαράσταση του οικισμού που δίνει τη δυνατότητα στον επισκέπτη να προσεγγίσει καλύτερα τον τρόπο ζωής των κατοίκων του. Στο διαμορφωμένο χώρο υπάρχουν καλύβες πάνω σε πασσαλόπηκτες πλατφόρμες, κατασκευασμένες σε φυσικό μέγεθος και με υλικά παρεμφερή με τα αυθεντικά. Κορμοί δένδρων χρησιμοποιήθηκαν για τον σκελετό, λεπτά κλαριά πλεγμένα με σκοινί για τους τοίχους, λάσπη από τη λίμνη για τον «σοβά» και άχυρα για τις στέγες. Στο εσωτερικό αυτών των κατοικιών των νεολιθικών ανθρώπων της λίμνης υπάρχουν αντικείμενα καθημερινής χρήσης. Πήλινα αγγεία, όπως φιάλες, κύπελλα, φρουτιέρες και χύτρες, εργαλεία από πυριτόλιθο ή από οστά, καλάθια και μια μικρή εστία φωτιάς δίνουν μια σαφή εικόνα για τη ζωή και τις ασχολίες των κατοίκων. Η αλιεία, το κυνήγι, η καλλιέργεια της γης και η κτηνοτροφία ήταν οι κύριες ενασχολήσεις τους.

Τηλέφωνο: 24670 85 406

Μουσείο Κέρινων Ομοιωμάτων Λαογραφίας και Προϊστορίας

Το νέο αυτό μουσείο ιδρύθηκε στο Μαυροχώρι Καστοριάς του Δήμου Καστοριάς από το ζεύγος Παναγιωτίδη Δημήτρη και Θεοχάρη Θεοφανώ. Σε δύο κτίρια τοπικής αρχιτεκτονικής, παρουσιάζονται σκηνές καθημερινού βίου του λαού μας, αναβιώνοντας ήθη και έθιμα πανελλαδικά. Επίσης έχει δημιουργηθεί ένα ολόκληρο χωριό προπολεμικών ετών με μαγαζιά και σπίτια σε φυσικό μέγεθος όπου οι επισκέπτες μπορούν να δουν τα παλιά ξεχασμένα επαγγέλματα – καροποιός, γανωματής, τσαγκάρης, σιδεράς κτλ. Σ’ ένα σπήλαιο μια ολόκληρη φυλή Αρχανθρώπων επεξεργάζονται το δέρμα, τα όπλα, μαγειρικά σκεύη, εργαλεία, σ’ ένα δύσκολο αγώνα για επιβίωση. Τα ποικίλα εκθέματα είναι μοιρασμένα σε θεματικές ενότητες ώστε οι επισκέπτες – κυρίως οι μαθητές – να διδάσκονται εύκολα και μεθοδικά την εξέλιξη του πολιτισμού μας από τα πανάρχαια χρόνια μέχρι τα σύγχρονα. Κύκλος ψωμιού, μαλλιού, τρύγος, μαγειρικά σκεύη, η φωτιά, οι στολές, ο οπλισμός, μουσικά όργανα κ.τ.λ. Παράλληλα λειτουργεί και ως πολιτιστικό κέντρο με ποικίλες δραστηριότητες: θέατρο – μουσική – φιλολογικά βραδινά – εκθέσεις έργων καλλιτεχνών, βιβλιοθήκη κ.τ.λ. Οι κέρινες φιγούρες σε φυσικό μέγεθος, παριστάνουν απλοϊκούς γραφικούς τύπους κάθε ηλικίας, του χωριού και της πόλης την ώρα της δουλειάς και του μόχθου με στολές εποχής. Οι αντίκες είναι αυθεντικά κομμάτια και αμέτρητες!

Τηλέφωνο: 24670 74 870

Κινητό: 697 03 921

Στον ίδιο χώρο συστεγάζεται και η συλλογή του κ. Πιστικού με ακριβείς μικρογραφίες των κυριοτέρων αρχοντικών, βυζαντινών εκκλησιών και μνημείων της Περιφερειακής Ενότητας.

Αρχαιολογικό μουσείο Άργους Ορεστικού

Η έκθεση παρακολουθεί τους πολιτικούς και πολιτιστικούς μετασχηματισμούς του κεντρικού τμήματος της Ορεστίδος σε τέσσερις διαδοχικές ενότητες, μετά από μία εισαγωγή για τη γεωγραφική περιοχή και για τον τρόπο δημιουργίας της συλλογής του Μουσείου.

Στην πρώτη ενότητα (1100-550 π.Χ.) παρουσιάζεται ένα εντυπωσιακό σύνολο ορειχάλκινων κοσμημάτων και τελετουργικών αντικειμένων, αιχμές δοράτων, κεραμικά σκεύη, καθώς και αναπαραστάσεις ανδρικής γυναικείας και παιδικής ταφής. Η δεύτερη ενότητα (Το βασίλειο της Ορεστίδος, 550-359 π.Χ.) ξεκινά με ένα αρχαϊκό αγαλματίδιο συμποσιαστή και περιλαμβάνει πρώιμα ενεπίγραφα μνημεία, μαρμάρινη σφίγγα και τμήμα επιτύμβιας στήλης, καθώς και κτερίσματα από τάφους των κλασικών χρόνων.

Από το 359 ως το 200 π.Χ. η Ορεστίδα αποτέλεσε τμήμα του βασιλείου της Μακεδονίας και οι Ορεστοί εντάχθηκαν στη μακεδονική φάλαγγα. Σε αυτή την ενότητα εκτίθενται αιχμή σάρισας και μία μοναδική φαλαγγιτική ασπίδα του παιονικού πεζικού, καθώς και ενεπίγραφα μνημεία.

Στην τελευταία ενότητα παρουσιάζονται αρχαιότητες που χρονολογούνται από την υποταγή των Ορεστών στους Ρωμαίους, το 200 π.Χ., μέχρι την ίδρυση της Διοκλητιανούπολης, κοντά στο 300 μ.Χ. Η περιοχή διατηρεί σε μεγάλο βαθμό τη διοικητική της αυτοτέλεια, όπως αποδεικνύει η επιβίωση του Κοινού των Ορεστών ως τοπικής πολιτικής ένωσης, αλλά και το ψήφισμα των Βαττυναίων, η σημαντικότερη επιγραφή με πολιτικό περιεχόμενο από τη Δυτική Μακεδονία. Σε μεγάλο βαθμό διατηρούνται επίσης η πολιτιστική και η θρησκευτική ταυτότητα των Ορεστών στα αφιερώματα προς τους θεούς και στα επιτύμβια των απλών πολιτών ή των αφηρωισμένων νεκρών, τα οποία εντυπωσιάζουν με την ποικιλία των μορφών τους.

Τι έχει διασωθεί από τους αρχαίους οικισμούς, τα ιερά και τα νεκροταφεία της αρχαίας Ορεστίδας μέσα στα όρια της σημερινής Π.Ε. Καστοριάς; Ποιοι ήταν οι σιωπηλοί γείτονες του Τ.Ε.Ι. Καστοριάς και γιατί είχαν τόσα όπλα; Γιατί βρέθηκαν άδειοι οι «χυτρόποδες»;Ποιοι ήταν οι πλούσιοι νεκροί της Πενταβρύσου; Πώς βρέθηκε μια παιονική ασπίδα στην Κρεπενή; Πού συνεδρίαζε το Κοινόν των Ορεστών και πού η «εκκλησία» της πολιτείας των Βαττυναίων. Αυτά είναι μερικά από τα ερωτήματα που θέτει ή απαντά το Μουσείο, στο οποίο για πρώτη φορά εκτίθενται συγκεντρωμένα και σχολιασμένα τα σημαντικότερα ίχνη του ελληνικού πολιτισμού που άνθισε σε αυτή την περιοχή από την εποχή του Ομήρου ως τον αυτοκράτορα Διοκλητιανό.

Το Μουσείο βρίσκεται δίπλα στο Κέντρο Υγείας Άργους Ορεστικού. Στεγάζεται σε πτέρυγα του Δημοτικού Πολιτιστικού Κέντρου, η οποία παραχωρήθηκε για αυτό το σκοπό στο Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού και είναι προσβάσιμη σε άτομα με κινητικές δυσκολίες (κεκλιμένοι διάδρομοι, ανελκυστήρας, WC AMEA).

Το Αρχαιολογικό Μουσείο είναι ανοιχτό για το κοινό και τα σχολεία από 8.30 π.μ. έως 3 μ.μ. κάθε μέρα πλην Δευτέρας.

Τηλέφωνο: 24670 44 616

Μουσείο Παλαιοντολογίας – Απολιθωμένο Δάσος Νόστιμου

Κοντά στο χωριό Νόστιμο (στη νοτιοδυτική πλευρά της Π.Ε. ) υπάρχει το Απολιθωμένο Δάσος, τη μελέτη και ανάδειξη του οποίου έχει αναλάβει ο καθηγητής Παλαιοντολογίας και Παλαιοβοτανικής Ευάγγελος Βελιτζέλος. Πριν από 15-20 εκατομμύρια χρόνια ,οι προσχώσεις των ποταμών σχημάτισαν ένα τεράστιο δέλτα, στο οποίο δημιουργήθηκε ένα άγριο υποτροπικό δάσος με οξιές, καστανιές, βελανιδιές και φοίνικες. Η λάβα και η ηφαιστειακή στάχτη που σκέπασαν, σε κάποια φάση, το δάσος συνετέλεσαν στην απολίθωση. Τα ευρήματα είναι εντυπωσιακά. Κορμοί μήκους 5-10 μέτρων και διαμέτρου 50-80 εκατοστών, στους οποίους διακρίνεται ο φλοιός και οι δακτύλιοι και ανάμεσά τους οι μοναδικοί απολιθωμένοι φοίνικες που έχουν βρεθεί στην ηπειρωτική Ελλάδα. Η ανασκαφή έφερε επίσης στο φως θαλάσσια απολιθώματα όπως κοχύλια, σαλιγκάρια, αστερίες, μύδια, καθώς και το δόντι ενός τεράστιου καρχαρία. Στο μικρό Μουσείο Απολιθωμένου Δάσους που βρίσκεται στο Νόστιμο, θα θαυμάσετε τα μοναδικά αυτά ευρήματα.

Κάθε Δευτέρα το μουσείο είναι κλειστό

Τηλ. 24670 84 588 & 24670 84 566

Σπηλιά του Δράκου

Στις περιοχές όπου τα βραχόβουνα συναντούν τις όχθες της λίμνης έχει εντοπιστεί ένας αριθμός σπηλαίων. Η σπηλιά του δράκου βρίσκεται στη βόρεια πλευρά της χερσονήσου, κοντά στο παρεκκλήσι του Αγίου Νικολάου της Μονής της Παναγίας της Μαυριώτισσας. Η είσοδος του σπηλαίου, που ανακαλύφθηκε το 1954, απέχει 15 μέτρα από τον παραλίμνιο δρόμο. Το 1968 έγινε η χαρτογράφηση του σπηλαίου, οπότε αποκαλύφθηκαν στο εσωτερικό του 7 υπόγειες λίμνες, 10 αίθουσες διαφόρων διαστάσεων (η μεγαλύτερη 45х17μέτρα) και 5 διάδρομοι-σήραγγες. Το μεγαλύτερο βάθος από την είσοδο φτάνει τα 18 μέτρα και η μέση θερμοκρασία είναι 16-18ο C. Στο σπήλαιο, που είναι από τα εντυπωσιακότερα, έχουν βρεθεί οστά αρκούδας των σπηλαίων, ηλικίας 10.000 χρόνων. Σύμφωνα με την παράδοση, στο σπήλαιο υπήρχε ένα χρυσωρυχείο, που το φύλαγε ένας άγρυπνος δράκος.

Κάθε Δευτέρα το μουσείο είναι κλειστό

Τηλέφωνο: 24670 26 777

Δεληνάνειο Μουσείο

Η συνοικία του Ντολτσό στεγάζει αυτόν τον μουσειακό χώρο από το 1977, υπό την φροντίδα του Συλλόγου Κυριών Καστοριάς. Όσο αφορά τα εκθέματα: όλες οι παλιές Καστοριανές φυλούσαν στα σεντούκια τους αντικείμενα που τα είχαν είτε σαν κειμήλια είτε σαν προικιά.

Σάββατο-Κυριακή:	11.00 έως 13.00
Τηλέφωνα:	24670 28 155

Αξιοθέατα

Πάρκο Εθνικής Συμφιλίωσης (ΠΕΣ)

Το Πάρκο Εθνικής Συμφιλίωσης βρίσκεται 55 χλμ νοτιοδυτικά της Καστοριάς, σε υψόμετρο 1450 μέτρων, σε ένα υπέροχο αλπικό τοπίο. Αυτή η περιοχή εντυπωσιακής φυσικής ομορφιάς συνδέθηκε με μερικά από τα σημαντικότερα γεγονότα της ελληνικής Ιστορίας όπως ο ελληνοϊταλικός πόλεμος, η εθνική αντίσταση και ο ελληνικός εμφύλιος πόλεμος. Στο Πάρκο Εθνικής Συμφιλίωσης μπορεί ο οποιοσδήποτε να ξεναγηθεί στην έκθεση με τίτλο «Γράμμος: Διαδρομές στην Ιστορία» που έχει εξαιρετικές φωτογραφίες από την Ιστορία της Δυτικής Μακεδονίας από το τέλος του 19ου αιώνα μέχρι τον εμφύλιο πόλεμο. Στην έκθεση παρουσιάζονται, μέσα από τις φωτογραφίες, τα μεγάλα ιστορικά γεγονότα που σημάδεψαν την ελληνική ιστορία του 20ου αιώνα, ο Μακεδονικός Αγώνας, οι Βαλκανικοί Πόλεμοι, ο Α’ και ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος, η Ιταλογερμανική κατοχή και τέλος ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στον εμφύλιο πόλεμο.

Επίσης υπάρχει η δυνατότητα περιήγησης στην έκθεση «Γράμμος: Διαδρομές στη Φύση» όπου μπορείτε να θαυμάσετε υπέροχες εικόνες από τα χαρακτηριστικότερα και ομορφότερα τοπία της ορεινής περιοχής του Γράμμου, καθώς και φωτογραφίες από τα είδη των λουλουδιών, των πεταλούδων, των πουλιών και των ζώων που ζουν σε αυτήν. Και στις δύο εκθέσεις υπάρχουν ειδικά διαμορφωμένες αίθουσες όπου προβάλλονται ντοκυμαντέρ για την ιστορία και το φυσικό περιβάλλον της περιοχής. Προτείνουμε να περπατήσετε μέσα στα υπέροχα δάση της περιοχής ή να διαλέξετε και να διαβάσετε βιβλία από τη βιβλιοθήκη που υπάρχει στις εγκαταστάσεις του Πάρκου.

Στο Πάρκο Εθνικής Συμφιλίωσης λειτουργεί ξενώνας 12 δωματίων, καθώς και εστιατόριο που μπορεί να καλύψει τις ανάγκες οποιασδήποτε οργανωμένης ομάδας επισκεπτών. Τη διαχείριση του ξενώνα και του εστιατορίου έχει ο Συνεταιρισμός Γυναικών Νεστορίου.

Αξίζει να επισημανθεί ότι στους 16 μόλις μήνες που λειτουργεί το Πάρκο Εθνικής Συμφιλίωσης δέχτηκε περίπου 7.500 επισκέπτες και περισσότερα από 50 λεωφορεία με οργανωμένες ομάδες επισκεπτών οι οποίοι εκφράστηκαν με ενθουσιασμό για την εμπειρία της ορεινής αυτής εκδρομής σε ένα από τα ομορφότερα βουνά της Ελλάδας που συνδυάζει ένα ταξίδι στην Ιστορία και στη Φύση.

Περισσότερες πληροφορίες για το Πάρκο Εθνικής Συμφιλίωσης μπορείτε να βρείτε στο διαδίκτυο στις ιστοσελίδες:

Ή μπορείτε να καλείτε στο τηλέφωνο 24670 21 853

Πρόσβαση στο ΠΕΣ:

Η απόσταση από την Καστοριά μέχρι το ΠΕΣ (μέσω Νεστορίου-Πεύκου) είναι 54χλμ και ο απαιτούμενος χρόνος είναι περίπου μία ώρα για τα αυτοκίνητα και μία ώρα και ένα τέταρτο για τα λεωφορεία. Αν κάποιος έρχεται μέσω της Εγνατίας οδού προς Καστοριά είναι σημαντικό να γνωρίζει ότι δεν θα ακολουθήσει τις ταμπέλες προς Καστοριά αλλά θα πρέπει να ακολουθήσει την ταμπέλα που γράφει ΜΑΝΙΑΚΟΙ για να βγει από την εθνική οδό και μετά να στρίψει αριστερά προς Νεστόριο. Μετά από 25 χλμ περίπου και λίγο πριν μπει στο Νεστόριο ο δρόμος κάνει μια διχάλα και ο οδηγός θα πρέπει επιλέξει το δρόμο δεξιά του ώστε να μπει μέσα στο Νεστόριο και να συνεχίσει ευθεία. Μέσα στο χωριό θα βρει ταμπέλα που τον κατευθύνει προς «river party». Συνεχίζει όλο ευθεία σε μια διαδρομή με πολλές στροφές που είναι όμως πολύ όμορφη αφού ακολουθεί το φαράγγι του Αλιάκμονα, μέχρι που φτάνει στο χωριό Πεύκο. Μετά το χωριό Πεύκο ΔΕΝ ΣΤΡΙΒΟΥΜΕ δεξιά προς το χωριό Γράμμος αλλά συνεχίζουμε όλο ευθεία και επτά χιλιόμετρα μετά το Πεύκο υπάρχει διασταύρωση στα αριστερά όπου αρχίζει ένας καλός χωματόδρομος, μήκους 4 χλμ, που οδηγεί στο ΠΕΣ. Προτείνουμε η επιστροφή από το ΠΕΣ στην Καστοριά να γίνει μέσω Κοτύλης, διαδρομή που είναι 42 χιλιόμετρα (είναι δηλαδή 8 χιλιόμετρα πιο κοντά από ότι μέσω Πεύκου) αλλά έχει 8-9 χιλιόμετρα σχετικά βατού χωματόδρομου. Αυτή η διαδρομή προσφέρει τη δυνατότητα της επίσκεψης στο επιβλητικό τοπίο της θέσης «Χάρος».

Διαθέσιμα βίντεο για το Πάρκο Εθνικής Συμφιλίωσης

Αφιέρωμα στο Πάρκο Εθνικής Συμφιλίωσης από το Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, επιμέλεια του δημοσιογράφου Φάνη Γρηγοριάδη: http://www.youtube.com/watch?v=dALiMS7KAZ0
Αφιέρωμα στο Πάρκο Εθνικής Συμφιλίωσης από τον Σωκράτη Μουτίδη και το Kozani Tv: http://www.youtube.com/watch?v=oh1S3HNCyoE
Αφιέρωμα στο Πάρκο Εθνικής Συμφιλίωσης από τον Σίμο Σαρκετζή ενόψει της 7ης πανελλήνιας συνάντησης ερασιτεχνών αστρονόμων : http://www.youtube.com/watch?v=ZyOHqT0NVlk

Σπηλιά του Δράκου

Το σπήλαιο βρίσκεται στη βόρεια πλευρά της πόλης στο 2ο χλμ της παραλίμνιας οδού Σουγγαρίδη και λίγο πριν από την Μονή της Παναγίας Μαυριώτισσας. Η είσοδος απέχει περίπου είκοσι (20) μέτρα από τις όχθες της λίμνης και 14 μέτρα από τον δρόμο. Στο εσωτερικό του υπάρχουν μεγάλα χερσαία και λιμναία τμήματα με εντυπωσιακό σταλακτικό διάκοσμο καθώς περιλαμβάνει επτά (7) υπόγειες λίμνες, δέκα (10) αίθουσες, πέντε (5) διαδρόμους – σήραγγες. Η μεγαλύτερη αίθουσα του σπηλαίου έχει διαστάσεις 45X17 μέτρα με το κεντρικό της τμήμα υπερυψωμένο και τις πλευρές της να καταλήγουν σε λίμνες. Η μεγάλη λίμνη του σπηλαίου που είναι και η βαθύτερη βρίσκεται δυτικό. Η θερμοκρασία εντός του Σπηλαίου είναι σταθερή όλες τις εποχές στους 16-18 ^οC, ενώ η υγρασία φτάνει στο 90%.

Στο εσωτερικό του σπηλαίου του Δράκου εντοπίστηκαν παλαιοντολογικά κατάλοιπα, με κυριότερα τα οστά σπηλαίας άρκτου ή αρκούδας των σπηλαίων (Ursus Speleaus).

Ξενάγηση:

Έχει μήκος 300 μ. φυσικής διαδρομής ενώ η έξοδος του επισκέπτη γίνεται μέσω τεχνητής σήραγγας 35μ. Η φυσική ομορφιά της διαδρομής οφείλεται στον πλούσιο σταλακτιτικά και σταλαγμιτικό διάκοσμο και τις τέσσερις λίμνες που συναντάμε. Ο επισκέπτης περνά όμορφα κατασκευασμένες γέφυρες, δύο συμπαγείς και μία πλωτή. Η έξοδος γίνεται μέσω τεχνητής σήραγγας που λειτουργεί ταυτόχρονα και ως μουσειακός χώρος με πληροφοριακό υλικό γύρω από την ιστορία, τον μύθο, τις φάσεις κατασκευής – αξιοποίησης του σπηλαίου και τα σπήλαια σε όλο τον ελλαδικό χώρο στα πλαίσια μιας προσπάθειας ευαισθητοποίησης των επισκεπτών γι’ αυτά τα «μνημεία της φύσης».

Πληροφορίες:

“Σπήλαιο του Δράκου” Τηλ: 24670 26777 / 24670 29630 Fax: 24670 22655 Κιν.: 6957591303
Τρίτη-Κυριακή και αργίες, θερινό Ωράριο-10.00 έως 18.00 και Χειμερινό Ωράριο -09.00 έως 17.00.
Ιστοσελίδα: spilaiodrakoukast.gr.

Κέντρο Περιβαλλοντολογικής Εκπαίδευσης

Tο Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Καστοριάς (Κ.Π.Ε.) δημιουργήθηκε το 1995 σε συνεργασία του Δήμου Καστοριάς με το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων. Βρίσκεται στην είσοδο της πόλης και το κτίριο στεγάζει αίθουσες με βιβλιοθήκη, εργαστήριο βιολογίας και στον περίγυρο του βρίσκεται το Περιβαλλοντολογικό Πάρκο.

Τηλέφωνο.:	24670 23 069
Ιστοσελίδα:	www.kpe.gr

Ενυδρείο Καστοριάς «Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος»

Το Ενυδρείο Καστοριάς «Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος», με σεβασμό στην ακρίβεια της γνώσης, φιλοξενεί αυτόχθονα και ενδημικά ψάρια και οργανισμούς των γλυκών νερών (λιμνών και ποταμών) της Ελλάδας. Υπόσχεσή μας να φιλοξενήσουμε τα ερωτήματα της νέας γενιάς και όχι μόνο. Υποχρέωση, να τα μετατρέψουμε σε μια νέα γνώση, με σκοπό την αρμονική συνύπαρξη ανθρώπου-λιμνών-ποταμών. Ένα Ενυδρείο, που αναπαριστώντας μεσογειακά λιμναία και ποτάμια οικοσυστήματα με σύγχρονο τρόπο, θα προσφέρει ένα μοναδικό θέαμα για μικρούς και μεγάλους, με στόχο την ευαισθητοποίηση και την πληροφόρηση του κοινού, σχετικά με την ποικιλότητα των ειδών και των βιοτόπων τους. Αρπάξτε την ευκαιρία και περιηγηθείτε στις λίμνες και τα ποτάμια της Ελλάδος μαζί μας.

Ωράριο λειτουργίας: Τρίτη έως Κυριακή 09.00 -17.00

Περιβαλλοντικό Πάρκο Καστοριάς Τηλ. Επικοινωνίας: 24670 80229

Χιονοδρονικό Κέντρο

Χιονοδρομικό Κέντρο Βίτσι

Το Χιονοδρομικό Κέντρο βρίσκεται στην περιοχή Οξυά της Περιφερειακής Ενότητας Καστοριάς, στην κορυφή Βίτσι του όρους Βέρνο και σε υψόμετρο 1610 μ. έως 1880 μ., μέσα σε πυκνό δάσος οξιάς.

Στο όρος Βίτσι και σε κοντινή απόσταση από την πόλη της Καστοριάς (μόλις 22 χλμ.), λειτουργεί το οργανωμένο χιονοδρομικό κέντρο του Συλλόγου Χιονοδρομίας Καστοριάς, σε υψόμετρο 1800 μέτρων.

Είναι στα όρια των νομών Καστοριάς και Φλώρινας, κοντά στο χωριό Πολυκέρασο, σε μια εξαιρετική τοποθεσία που αποτελεί πόλο έλξης και για ομορφιά του τοπίου καθώς και την γραφικότητα των γύρω οικισμών.

Το Βίτσι προστατεύεται ως καταφύγιο θηραμάτων και αποτελεί ιδανικό βιότοπο για την απειλούμενη με εξαφάνιση αρκούδα.

Η περιοχή έχει μείνει ανεπηρέαστη από την ανθρώπινη δραστηριότητα και διατηρεί την μοναδική ομορφιά της άγριας φύσης.

Πρόσβαση:

Το χιονοδρομικό κέντρο “Βιτσίου” Καστοριάς απέχει από την πόλη 22 χλμ. Ο δρόμος είναι ασφαλτοστρωμένος, ασφαλής και αποχιονίζεται.

Από Αθήνα θα ακολουθήσετε την διαδρομή προς Λαμία και μετά προς Κοζάνη και από εκεί βορειότερα για Καστοριά.

Το χωριό Πολυκέρασο, θα είναι το επόμενο σημείο της διαδρομής σας, αφού το χιονοδρομικό είναι πολύ κοντά σε αυτό

Εγματαστάσεις:

Το χιονοδρομικό κέντρο Βιτσίου διαθέτει 3 αναβατήρες και 5 πίστες μικρής και μέτριας δυσκολίας που θα απολαύσουν οι φίλοι του σκι. Οι πίστες είναι χαραγμένες μέσα σε πυκνό δάσος με κοινή αφετηρία, εξυπηρετούμενοι από το ίδιο lift.

Λειτουργία:

Και αυτό, όπως και τα υπόλοιπα χιονοδρομικά κέντρα στην Ελλάδα, έχει περίοδο λειτουργίας από το Δεκέμβριο έως το Μάρτιο.

Οι αναβατήρες του χιονοδρομικού κέντρου λειτουργούν Σαββατοκύριακα και εορτές 10.00 – 16.00, αλλά και κάθε Τετάρτη και Πέμπτη απόγευμα 14.00 – 17.00.

Διαθέτει, επίσης, σαλέ, εστιατόριο, καφετέρια snow bar και parking.

Υπεύθυνος:
Κος Βασίλης Βασιλείου	Τηλ.: 6944-763036
Κος Νίκος Αντωνίου	Τηλ.: 6944-709190

Υπεύθυνος Γραφείου Τύπου:
Κος Γιώργος Νικητίδης	Τηλ.: 6944-298482

Γουνοποιία

Η Καστοριά είναι ένα από τα σημαντικότερα, σε παγκόσμιο επίπεδο, κέντρα παραγωγής, επεξεργασίας και διάθεσης γούνας. Η μακρόχρονη παράδοση, η άριστη ποιότητα και οι διεθνείς διασυνδέσεις που έχουν με τα χρόνια δημιουργηθεί, καθιστούν τη γουνοποιία έναν από τους σημαντικότερους εξαγωγικούς τομείς της χώρας, καθώς και ένα εξαιρετικά παραγωγικό κομμάτι της εθνικής οικονομίας.

Η τέχνη της κατασκευής γουναρικών αναπτύχθηκε από τους βυζαντινούς χρόνους, πιθανόν όταν οι πρώτοι Καστοριανοί τεχνίτες μαθήτευσαν στην Κωνσταντινούπολη. Τον 16ο και 17ο αιώνα η συντεχνία των Καστοριανών γουναράδων της Κωνσταντινούπολης βρίσκεται στην ακμή της και πολλά από τα μέλη της κατέχουν θέσεις με μεγάλο κύρος και επιρροή.

Στην τουρκοκρατία η ζήτηση για γούνες ήταν μεγάλη γιατί οι Τούρκοι αγαπούσαν τα γούνινα πολυτελή ρούχα, αλλά και γιατί οι στολές των αξιωματικών είχαν γούνινα κομμάτια. Τα πρώτα χρόνια χρησιμοποιούσαν δέρματα από ολόκληρα ζώα, αργότερα, όμως, τον 18ο αιώνα, παρουσιάστηκε έλλειψη ζώων ,οπότε οι Καστοριανοί έφτιαχναν θαυμάσια ρούχα από αποκόμματα.

Το κέντρο εμπορίας της γούνας ήταν η Λειψία, όπου μια φορά το χρόνο, κάθε Κυριακή του Θωμά, οι έμποροι προμηθεύονταν τα δέρματα για να τα επεξεργαστούν. Οι Καστοριανοί απέκτησαν μεγάλη φήμη για την τέχνη τους, ανοίχτηκαν σε αγορές έξω από τα όρια της οθωμανικής αυτοκρατορίας και δημιούργησαν αντιπροσωπείες στην Ευρώπη και τη Ρωσία. Η ευμάρεια της εποχής αυτής αποτυπώνεται στα αρχοντικά της πόλης.

Η επεξεργασία της γούνας γίνεται με τον ίδιο παραδοσιακό τρόπο, εδώ και πεντακόσια χρόνια. Τα δέρματα προέρχονται από μικρά ζώα που εκτρέφονται εντός και εκτός Ελλάδος. Το ταίριασμα των κομματιών και το ράψιμο απαιτούν εξειδίκευση, πολύ υπομονή και προσοχή.

Οι γούνες, που βλέπει κανείς παντού περπατώντας μέσα στην πόλη, είναι έργα μιας υψηλής τέχνης και τεχνικής, που περνά από γενιά σε γενιά.

Ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να αγοράσει σε προσιτές τιμές αυτά τα μοναδικής ποιότητας δείγματα της Καστοριανής τέχνης σε κάποιο από τα πολλά καταστήματα της πόλης.

Η επεξεργασία και το εμπόριο της γούνας αποτέλεσαν για χρόνια τη βασική οικονομική δραστηριότητα των κατοίκων της πόλης. Μετά τους κλυδωνισμούς που αντιμετώπισε ο κλάδος τα τελευταία χρόνια, προσπαθεί να εκμεταλλευτεί την ευνοϊκή διεθνή συγκυρία, να απευθυνθεί σε νέες αγορές και να αξιοποιήσει τις προκλήσεις της αγοράς.

Τοπικά Προϊόντα

Όσπρια

Τα όσπρια Καστοριάς (φασόλια, φάκες, ρεβίθια, μπαρμπούνια) καλλιεργούνταν από τα χρόνια του λιμναίου οικισμού Δισπηλιού Καστοριάς. Η καλλιέργεια τους είναι παραδοσιακή και ήπιας διαχείρισης. Ο σπόρος είναι ντόπιας ποικιλίας και είναι μοναδικά για τρεις βασικούς λόγους: Είναι εξαιρετικά βραστερά, είναι λεπτόφλουδα, γεγονός που τους χαρίζει απαλότητα στη γεύση και γι’ αυτό είναι ιδιαίτερα νόστιμα.

Η ιδιαίτερη καλλιεργητική τεχνική συνιστάται :

Στη διαφύλαξη της καθαρότητας της ντόπιας ποικιλίας.

Στην ελάχιστη έως μηδενική χρησιμοποίηση φυτοφαρμάκων και λιπασμάτων.

Στην εμπειρία και την επιμονή του καλλιεργητή ο οποίος με συνεχή προσωπική εργασία διασφαλίζει το συνεχή έλεγχο της υγιεινής κατάστασης των φυτών. Σε πολλές περιοχές η συγκομιδή του φασολιού γίνεται ακόμη και σήμερα με το χέρι.

Φασόλια

Τα φασόλια Καστοριάς δεν χρειάζονται συστάσεις, η καλή τους ποιότητα είναι γνωστή στο πανελλήνιο.

Τα ξηρά λεύκα φασόλια: Γίγαντες/Ελέφαντες/Πλακέ (σούπας): Καλλιεργούνται σχεδόν σε όλους τους οικισμούς της Περιφερειακής Ενότητας. Είναι ευκολόβραστα και έχουν λίγα λιπαρά και πολλές πρότεινες. Μαγειρεύονται στο φούρνο, σαν σαλάτα, στο πήλινο, ακόμα και στη κατσαρόλα (φασολάδα). Αποτελούν κύριο συστατικό της Μεσογειακής Διατροφής.

Τα έγχρωμα φασόλια: Πρόκειται για καινούργιες ποικιλίες φασολιού που διαφέρουν από τα λεύκα τόσο στο χρώμα αλλά κυρίως στη γεύση. Έχουν αυξημένες αντιοξειδωτικές ιδιότητες, η γεύση του μοιάζει με του κάστανου και προσφέρουν έντονες γαστριμαργικές συγκινήσεις. Τα φασόλια Καστοριάς και συγκεκριμένα οι ποικιλίες Γίγαντες Ελέφαντες, είναι αναγνωρισμένα ως προϊόντα Προστατευμένης Γεωγραφικής Ένδειξης(Π.Γ.Ε).

Μήλα

Τα ιδιαίτερα κλιματολογικά χαρακτηριστικά της περιοχής συντελούν, ώστε το παραγόμενο προϊόν να έχει άριστο χρώμα, γλυκύτητα, τραγανότητα και ανθεκτικότητα. Οι διαστάσεις του καρπού είναι 65 χιλιοστά και άνω. Τα μήλα της Καστοριάς , είναι πλέον αναγνωρισμένα προϊόντα Προστατευόμενης Γεωγραφικής Ένδειξης (ΠΓΕ).

Μανιτάρια

Τα φαγώσιμα αγρία μανιτάρια συλλέγονται από υγρές, ανήλιες, και απάνεμες δασωμένες πλαγιές, ρέματα και κοιλάδες των ορεινών όγκων του Γράμμου και του Βίτσιου ή καλλιεργούνται και είναι κορυφαίας ποιότητας. Σε αυτό συντελεί το κλίμα της περιοχής της Καστοριάς και η απουσία του φαινομένου της όξινης βροχής. Έχουν εξαιρετική γεύση, μοναδικό άρωμα, και είναι απαλλαγμένα από χημικά λιπάσματα, φυτοφάρμακα και ορμόνες. Μπορούν να μαγειρευτούν με οποιοδήποτε τρόπο(Ψητά, τηγανιτά σαν σούπα, στο φούρνο, σε σάλτσες κ.α.).

Κάστανα

Το αγαπημένο μας καστανό είναι ο καρπός ενός πολύ ωραίου ημέρου δέντρου της καστανιάς που ευδοκιμεί σε ορεινές περιοχές με υψόμετρο 600 – 800μ. Τα καστανά είναι ωφέλιμα και θρεπτικά (αμυλούχος τροφή) και τρώγονται ωμά, βρασμένα ή ψημένα. Μια ακόμα σπουδαία και πολύ αγαπητή χρήση του κάστανου είναι η κατασκευή γλυκών όπως του γλυκό του κουταλιού το οποίο φιλόξενοι Καστοριανοί συνηθίζουν να κερνάνε.

Καρύδια

Καλλιεργούνται στις πλαγιές των βουνών και στις ρεματιές, Οι καρποί της μαζεύονται το φθινόπωρο όταν αρχίζει να μαυρίζει το εξωτερικό του περίβλημα. Στη συνέχεια ξεφλουδίζονται, πλένονται και τα ξεραίνονται στον ήλιο. Οι καλλιεργούμενες ποικιλίες διακρίνονται σε τρεις ομάδες: αφράτα, ημίξηρα και στα σκληρά. Τα καρύδια είναι πολύ θρεπτικά και χρησιμοποιούνται ιδιαίτερα στη ζαχαροπλαστική για παραδοσιακά εδέσματα της Καστοριάς( λικέρ καρύδι, σάλιαροι, μπακλαβάς).

Κρασί

Η Π.Ε. της Καστοριάς, ευνοημένος από το κλίμα και το έδαφος του και με την φροντίδα και γνώση των κάτοικων του παράγει εξαιρετικής ποιότητας κρασιά με θρεπτικές, διεγερτικές και τονωτικές ιδιότητες που εξάγονται και στο εξωτερικό. Επίσης διατίθεται κρασί από κτήματα βιολογικής καλλιέργειας.

Τσίπουρο

Το τσίπουρο είναι απόσταγμα από στέμφυλα δηλαδή από τα ράκη των σταφυλιών που μένουν μετά το πάτημα και την εξαγωγή του μούστου για την παράγωγη κρασιού. Η διαδικασία της απόσταξης του τσίπουρου για τους καστοριανούς είναι παράδοση.

Τυριά

Η Φέτα (Π.Ο.Π.) Καστοριάς είναι το υπέροχο ελληνικό παραδοσιακό τυρί. Παρασκευάζεται σε σύγχρονες εγκαταστάσεις με παραδοσιακή τεχνική που στηρίζεται στην δεξιοτεχνία των τεχνικών τυροκόμων. Από αγνό πρόβειο και κατσικίσιο γάλα, με μοναδικά υγιεινά χαρακτηριστικά, ξεχωριστή γεύση και κορυφαία ποιότητα.

Το Κασέρι, το κεφαλοτύρι και η κεφαλογραβιέρα Καστοριάς (Π.Ο.Π.): Τρία θαυμάσια ελληνικά τυριά που παρασκευάζονται από καθαρό, φρέσκο αιγοπρόβειο γάλα υπό αυστηρά ελεγχόμενες συνθήκες υγιεινής με άριστα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά, γεύση και άρωμα, αποτέλεσμα συνδυασμού παραδοσιακής τεχνικής, ειδικών χωρών ωρίμανσης και άριστης ποιότητας εύγεστου και αρωματικού γάλακτος προερχόμενο από αιγοπρόβατα των αλπικών βοσκοτόπων της Π.Ε. της Καστοριάς.

Τοπικό μέλι

Το μελί είναι πηγή ενεργείας για όλους τους οργανισμούς, έχει αντισηπτικές ιδιότητες, είναι τονωτικό και γενικά συμβάλλει στην καλή λειτουργιά του ανθρωπινού οργανισμού. Το μελί που παράγεται στην Π.Ε. είναι εξαιρετικής ποιότητας χάρη στην πλούσια χλωρίδα αλλά και στη γνώση και τη φροντίδα των έμπειρων μελισσοκόμων της περιοχής.

Αλιεία

Στη λίμνη της Καστοριάς υπάρχουν μεγάλες ποσότητες πολλών ειδών ψαριών και προσφέρονται για ψάρεμα τόσο με τις παραδοσιακές βάρκες στα βαθιά νερά όσο και με καλάμι στις ακρολιμνιές περιοχές. Στα νερά της λίμνης υπάρχουν ψαριά όπως τα γριβάδια, οι πεταλούδες, οι τούρνες, οι γουλιανοί, τα πρίκια, τα ηλιόψαρα, οι πλατίκες και τα τσιρόνια. Τα λιμνίσια ψαριά είναι από τις πιο νόστιμες θρεπτικές και υγιεινές τροφές εξαιτίας της περιεκτικότητας τους σε υδατάνθρακες και της παρουσίας φωσφόρου, ασβεστίου, σιδήρου και βιταμινών.

Άλλες τοπικές λιχουδιές που μπορείτε να γευτείτε είναι ο τραχανάς, χυλοπίτες γλυκά του κουταλιού, λουκούμια, ζαχαροστράγαλα και σάλιαρους.

Τοπικές Συνταγές

Πιλάφι Σινώπης

Υλικά:

2 ποτήρια ρύζι
2½ ποτήρια ζωμό κρέατος
8 κουταλιές βούτυρο
2 κουταλιές αμύγδαλα ασπρισμένα
1 κουταλιά φιστίκια Αιγίνης
½ ποτήρι αρακά
1 στήθος κότας
αλάτι
πιπέρι
1 πρέζα σαφράν (κρόκος)

Εκτέλεση:

Σε μπολ βάζουμε το ρύζι και 2 κουταλιές αλάτι. Προσθέτουμε χλιαρό νερό μέχρι να σκεπαστεί το ρύζι και τ΄ αφήνουμε να μουσκέψει μέχρι να κρυώσει το νερό. Κατόπιν ξεπλένουμε και στραγγίζουμε το ρύζι. Σε κατσαρόλα λιώνουμε το βούτυρο και ρίχνουμε το ρύζι, ανακατεύουμε και τ΄ αφήνουμε να καβουρντιστεί για 10 λεπτά. Σε ένα φλιτζανάκι βάζουμε μέχρι τη μέση νερό ρίχνουμε το σαφράν και τ΄ αφήνουμε 30 λεπτά να «σταθεί». Κατόπιν ρίχνουμε το σαφράν και το ζωμό κρέατος στο ρύζι.

Στο μεταξύ σε ένα μικρό κατσαρολάκι βράζουμε τον αρακά και το στήθος της κότας κομμένα σε κομματάκια. Μόλις μισοβράσουν ο αρακάς με τα κομματάκια της κότας, τα ρίχνουμε στο ρύζι, κλείνουμε το καπάκι της κατσαρόλας και τ΄ αφήνουμε να βράσουν μέχρι να απορροφηθούν τα υγρά. Σε ένα τηγανάκι σοτάρουμε τα αμύγδαλα και τα φιστίκια σε λίγο βούτυρο, τα προσθέτουμε στο ρύζι και σερβίρουμε.

Χοιρινό με κυδώνια

Υλικά:

1 κιλό χοιρινό σε μερίδες
1 κιλό κυδώνια
3-4 ντομάτες πολτοποιημένες
½ ποτήρι λάδι
½ φλιτζάνι ζάχαρη
1 μοσχοκάρυδο τριμμένο
αλάτι
πιπέρι

Εκτέλεση:

Σοτάρουμε στο λάδι το κρέας μέχρι να ροδίσει απ΄ όλες τις πλευρές. Προσθέτουμε 1 ποτήρι νερό, το μοσχοκάρυδο, το αλάτι και το πιπέρι και το αφήνουμε να βράσει μέχρι να μαλακώσει. Στη μέση του χρόνου βρασίματος συμπληρώνουμε με το χυμό ντομάτας. Καθαρίζουμε τα κυδώνια, τα κόβουμε σε φέτες και τα ρίχνουμε στη κατσαρόλα με το κρέας. Προσθέτουμε τη ζάχαρη και λίγο νερό αν χρειαστεί και συνεχίζουμε το βράσιμο μέχρι να μαλακώσουν και τα κυδώνια.

Γριβάδι ταβάς

Υλικά:

1 ψάρι γριβάδι
2 πιπεριές πράσινες
2 ντομάτες
1 ματσάκι μαϊντανό
3 σκελίδες σκόρδο
1 φλιτζάνι φρυγανιά τριμμένη
λίγο κόκκινο πιπέρι αλάτι
¼ φλιτζανιού ξύδι
1 φλιτζάνι λάδι

Εκτέλεση:

Καθαρίζουμε, πλένουμε και αλατίζουμε το ψάρι. Λαδώνουμε ένα ταψί, ρίχνουμε τη φρυγανιά, το μαϊντανό ψιλοκομμένο και το σκόρδο. Αλευρώνουμε το ψάρι και το τοποθετούμε στο ταψί προσθέτοντας γύρω-γύρω ψιλοκομμένες τις ντομάτες και τις πιπεριές. Πασπαλίζουμε το ψάρι με λίγη φρυγανιά και κόκκινο πιπέρι. Χτυπάμε το λάδι με το ξύδι και το περιχύνουμε στο ψάρι προσθέτοντας και λίγο νερό. Ψήνουμε το γριβάδι στους 180 C για 1 περίπου ώρα.

Γκαρούφα

Υλικά:

1 ψάρι γκαρούφα
Λάδι
Λίγο σέλινο
Λίγες πατάτες
2 πιπεριές πράσινες
2 καρότα
2 κολοκυθάκια
Λίγα καρύδια

Εκτέλεση:

Βάζουμε σε μια κατσαρόλα να βράσει το νερό. Καθαρίζουμε το ψάρι από τα λέπια και τα εντόσθια. Βάζουμε το ψάρι στο καυτό νερό και το βράζουμε. Βάζουμε στην κατσαρόλα λάδι, σέλινο, μικρές πατάτες ολόκληρες, μεσαίες στα δύο ή μεγάλες στα τέσσερα. Προσθέτουμε πιπεριές πράσινες σε κομμάτια, καρότα κομμένα, και μεγάλα κολοκυθάκια (για να μην λιώσουν). Όταν βράσει το ψάρι το βγάζουμε και το ανοίγουμε στη μέση. Το βάζουμε σε μια πιατέλα ή σ’ ένα ταψάκι. Το ανοίγουμε και το γεμίζουμε με καρύδια. Με μια κουτάλα παίρνουμε το ζωμό του ψαριού και περιχύνουμε. Τέλος, σερβίρουμε σε άλλο πιάτο και την ψαρόσουπα.

Κότα με αρμιά

Υλικά:

1 κιλό αρμιά
1 κότα χωριάτικη
Λάδι
Λίγο αλάτι
Κόκκινο πιπέρι
1 κούπα ρύζι

Εκτέλεση:

Αρχικά, ψιλοκόβω την αρμιά και μετά ψιλοκόβω και την κότα.
Έπειτα, ζεματίζω την κότα και την πλένω αρκετά καλά.
Βάζω λάδι σε μία κατσαρόλα και τσιγαρίζω την κότα από όλες τις μεριές.
Προσθέτω την αρμιά και ρίχνω νερό μέχρι να σκεπαστεί το φαγητό.
Αν χρειάζεται, προσθέτω και λίγο αλάτι.
Βάζω και το πιπέρι και αφήνω το φαγητό να σιγοβράσει για 1 περίπου ώρα.
Αν χρειαστεί προσθέτω και λίγο νερό.
Λίγο πριν γίνει το φαγητό προσθέτω και το ρύζι.
Όταν γίνει και το ρύζι, το φαγητό είναι έτοιμο.

Λάχανο γεμιστό

Υλικά:

2 λάχανα (1 κιλό το καθένα )
5 αυγά
3 κρεμμύδια ψιλοκομμένα
2 κουταλιές μαϊντανός ψιλοκομμένος
2 φλιτζάνια παξιμάδι τριμμένο
1 ½ φλυτζάνι γάλα
150 γραμ. Βούτυρο ( φρέσκο)
Αλάτι
Πιπέρι

Εκτέλεση:

Κόβετε τα 5 καθαρά πρώτα φύλλα από κάθε λάχανο. Απλώνετε πάνω σε μάρμαρο μια πετσέτα και βάζετε στη μέση της τα φύλλα, τοποθετώντας το ένα φύλλο ( η κορυφή του) πάνω στη μέση του άλλου, με τα κοτσάνια προς τα έξω. Θα σχηματισθεί έτσι ένα λάχανο χωρίς καρδιά. Κόψτε τις καρδιές από το αληθινό λάχανο σε ψιλά κομματάκια ( όπως για τη σαλάτα ) και βάλτε τα στη φωτιά με το μισό βούτυρο, το μαϊντανό, το κρεμμύδι και το αλατοπίπερο και αφήστε τα να ροδίσουν. Έπειτα, κατεβάστε την κατσαρόλα από τη φωτιά. Χτυπήστε σ’ ένα μπολ τα αυγά (κρόκους και ασπράδια) , το ένα φλιτζάνι παξιμάδι και το γάλα και αδειάστε το μείγμα στην κατσαρόλα με την υπόλοιπη γέμιση . Ανακατέψτε τα όλα μαζί. Αδειάστε τη γέμιση.

Σαρμάδες

Υλικά:

1 λάχανο ή 1 λάχανο σε αρμιά
½ κούπα κρεμμύδια ψιλοκομμένα
½ κιλό κιμά
2 κούπες ρύζι
¼ κούπα λάδι
¼ κούπα ψιλοκομμένο μαϊντανό
Αλάτι-πιπέρι
4 κουταλιές σάλτσα και λίγο νερό (προαιρετικά)

Εκτέλεση:

Αν το λάχανο είναι φρέσκο, το ζεματάμε και το χωρίζουμε σε φύλλα.

Βάζουμε το λάδι στην κατσαρόλα πάνω σε δυνατή φωτιά, ρίχνουμε τα υλικά και τα τσιγαρίζουμε. Αφού έχουμε χωρίσει το λάχανο σε φύλλα, τα γεμίζουμε με το μείγμα, τα τυλίγουμε όπως τα ντολμαδάκια και τα στρώνουμε στην κατσαρόλα. Τέλος, ρίχνουμε λίγο νερό στην κατσαρόλα, το σκεπάζουμε και το σιγοβράζουμε και σε λίγη ωρίτσα το φαγητό σας είναι έτοιμο.

Ήθη και Έθιμα

Ιανουάριος

Καρναβάλι στο Άργος Ορεστικό
Καρναβάλι σε Επταχώρι και Κλεισούρα
Καρναβάλι – Παρέλαση σε Λιθιά και Μαυροχώρι
3ήμερο Καρναβαλικών Εκδηλώσεων στην Καστοριά (Ραγκουτσάρια).

Φεβρουάριος

(Μπουμπούνες σε πολλά χωριά του νομού)
Έθιμο Χάσκαρη στην Καστοριά
Παλιαπούλιες (φωτιές) στο Άργος Ορεστικό
Αγίου Χαραλάμπους στην Κορησό
(Καθαρά Δευτέρα) – Επίδειξη μοντελιστών – Εδέσματα στο Άργος Ορεστικό.

Μάρτιος

Ροδάνι – Απόζαρι – ΚΑΣΤΟΡΙΑ

Απρίλιος

Εμποροπανήγυρη (Νυφοπάζαρο) στην Καστοριά
Ζωοδόχου Πηγής, αναβίωση εθίμου της πάλης στην Πτεριά
Πανηγύρι σε Θέση Τσούκα – Νεστόριο
Αγίου Γεωργίου – Τοπικές εκδηλώσεις σε: Ομορφοκκλησιά, Μακροχώρι, Επταχώρι
Λαζαρίνες – Κορησός.

Μάιος

Πολιτιστικές εκδηλώσεις – Ανθοκομική Έκθεση στη Χλόη
Αναλήψεως – Εμποροπανήγυρη στο Δισπηλιό
4ήμερο Πανηγύρι Αγίου Νικολάου (Τσιρίλοβο) και Αγίων Αναργύρων Μελισσοτόπου
Πανήγυρις σε Λεύκη, Μανιάκοι και Πανήγυρις στο Άνω Νεστόριο με 3ήμερες εκδηλώσεις
Πανήγυρις στο Γέρμα.

Ιούνιος

Πανήγυρι στη Βέργα
Κλήδονας – αναβίωση του εθίμου από τη Φιλόπτωχο Καστοριάς
Αγίου Διονυσίου, 2ήμερες πολιτιστικές εκδηλώσεις στην Κορησό
Πέτρου και Παύλου στη Μεσοποταμία.

Ιούλιος

Εορταστικός εκκλησιαστικός πανηγυρισμός – Μονή Αγίων Αναργύρων
Αγίας Κυριακής, Πανήγυρις στην Αγία Κυριακή
Γιορτή Πατάτας στον Πολυκέρασο
Προφήτη Ηλία – Εκδηλώσεις στον Απόσκεπο, στην Πεντάβρυσο, στην Κοτύλη και στο «Τσαρδάκι» στην Καστοριά
Αγίας Παρασκευής (Αργία) – Εκδηλώσεις στο Άργος Ορεστικό, 7ήμερες εκδηλώσεις στο Κωσταράζι, 2ήμερο πανηγύρι
στο Μανιάκοι, 2ήμερο πανηγύρι στο Επταχώρι, 2ήμερο πανηγύρι στο Πεύκο
Αγίου Παντελεήμονα, Πανηγύρι στο Υψηλό
5ήμερη εμποροπανήγυρη Μεσοποταμία
5ήμερες εκδηλώσεις RIVER PARTY στο Νεστόριο
Τέλη Ιουλίου: 2ήμερο πανηγύρι Αγίου Νικάνορα στην Καστοριά και στη Χλόη, «Χριστοπούλεια» στην Καστοριά
Μέσα Ιουλίου: 3ήμερες εκδηλώσεις από τον Ποντιακό Σύλλογο «Νέα Λεύκη»
Στο τελευταίο δεκαπενθήμερο του Ιουλίου πολιτιστικές εκδηλώσεις «Τα Ορέστεια»
Τέλη Ιουλίου γιορτή μανιταριού στην Οξυά
Τελευταίο δεκαήμερο, γιορτή ψαριού στην Καστοριά.

Αύγουστος

Αντάμωμα Κλεισουριωτών στην Κλεισούρα
3ήμερες πανηγυρικές εκδηλώσεις σε: Πεντάβρυσο, Φωτεινή, Οινόη, Νεστόριο, Διποταμία, Κλεισούρα, Πευκόφυτο
Τα 9μερα της Παναγιάς, «Δραγούμεια» – 4ήμερες εκδηλώσεις στο Βογατσικό.

Σεπτέμβριος

Γιορτή φασολιού στο Μελισσότοπο και στα Λακκώματα
Γενέθλιο της Θεοτόκου – Πανηγύρι σε: Χιλιόδενδρο, Καλοχώρι, Κομνηνάδες, Ν. Κωσταράζι
Του Σταυρού – Πανηγύρι στην Κορομηλιά
Εμποροπανήγυρη στο Άργος Ορεστικό
Μέσα Σεπτέμβρη: 4ήμερες εκδηλώσεις Γιορτής Μήλου στην Πολυκάρπη .

Οκτώβριος

Εκδηλώσεις για τον Παύλο Μελά στον Μελά
Καστανογιορτή στο Καστανόφυτο
Διαβαλκανικό Χορωδιακό Φεστιβάλ στο Άργος Ορεστικό.

Νοέμβριος

11/11 ΑΡΓΙΑ Απελευθέρωση Καστοριάς.

Δεκέμβριος

Γιορτή Τσίπουρου Λιθιάς
Αγίας Βαρβάρας, πανηγύρι στο Μαυροχώρι
Αγίου Νικολάου, πανηγύρι εκκλησιαστικό στην Αμμουδάρα
Αγίου Σπυρίδωνα, πανηγύρι στο Αμπελοχώρι
Αναβίωση εθίμου της φωτιάς σε: Χιλιόδενδρο, Τοιχιό, Κρανοχώρι
Καρναβάλι στο Άργος Ορεστικό.

Πολιτιστικά Δρώμενα

Όπως σε κάθε περιοχή της Ελλάδας, έτσι και στην πόλη της Καστοριάς διατηρούνται ήθη που συνδέονται είτε με θρησκευτικές γιορτές είτε με τον παραδοσιακό τρόπο ζωής και έθιμα με καθαρά τοπικό χαρακτήρα για τον εορτασμό αγίων και πανηγύρεων. Οι εκδηλώσεις αυτές πραγματοποιούνται με την συμμετοχή του κόσμου και με την συνεργασία των τοπικών αρχών και των πολιτιστικών σωματείων προκειμένου να αναβιώσουν τις παραδόσεις που έχουν μεταφερθεί από γενιά σε γενιά προφορικά ή γραπτά.

Ραγκουτσάρια

“Παραδοσιακό Καρναβάλι 6-7 & 8 Ιανουαρίου”

Ευχάριστη, πολύ εύθυμη και μοναδική εικόνα δημιουργούν στην όμορφη πόλη της Καστοριάς οι εορταστικές εκδηλώσεις των “Ραγκουτσαριών”. Πρόκειται για ένα τριήμερο εκδηλώσεων καρναβαλιού στο διάστημα του οποίου η πόλη αποκτάει ξεχωριστό χρώμα και πανηγυρική ατμόσφαιρα.

Τα “Ραγκουτσάρια” αρχίζουν στις 6 Ιανουαρίου την ημέρα των Θεοφανίων και ολοκληρώνονται στις 8 Ιανουαρίου (Πατερίτσα), ημέρα της Αγίας Δομινίκης, με την παρέλαση των καρναβαλιστών.

Το όνομα και η καταγωγή αυτού του εθίμου εντοπίζονται στην κλασική αρχαιότητα, από την οποία μέσω Ρώμης (Saturnalia = γιορτές προς τιμή του Κρόνου) και Βυζαντίου μεταφέρθηκε στις μέρες μας. Είναι πολύ πιθανό το όνομα να προέρχεται από το λατινικό rogatores = ζητιάνοι, που πολύ εύστοχα ορίζει την ιδιότητα αυτού που συμμετέχει στην ομάδα των μεταμφιεσμένων. Υπάρχει δηλαδή η συνήθεια οι μεταμφιεσμένοι να ζητούν διάφορα δώρα από τα σπιτικά που επισκέπτονται σε ανταπόδοση της συνεισφοράς τους στην απομάκρυνση του κακού πνεύματος. Έτσι, ακόμα και το όνομα μας οδηγεί στον εντοπισμό του εθίμου στην αρχαιότητα.

Τα “Ραγκουτσάρια” είναι εορταστικές εκδηλώσεις καρναβαλιού, από τις τελευταίες του Δωδεκαημέρου. Το σημερινό Δωδεκαήμερο συμπίπτει χρονικά με κάποιες αρχαίες εθνικές πανηγύρεις όπως, Μικρά και Μεγάλα Διονύσια, Βάκχεια, Κώμοι, Λήναια, Ανθεστήρια κ.ά., που τελούνταν στα πλαίσια της Διονυσιακής λατρείας. Ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά της λατρείας αυτής ήταν οι μεταμφιέσεις, οι οποίες μεταφέρθηκαν και στις γιορτές του καρναβαλιού. Στα χειμερινά Διονύσια (ανα-γέννηση του Διονύσου η οποία φέρνει χαρά, ευτυχία, ευζωία, ελπίδα, προαναγγελία της άνοιξης) υπήρχε θίασος μεταμφιεσμένων οι οποίοι γύριζαν στους συνοικισμούς και περιέπαιζαν τους πάντες, όπως ακριβώς γίνεται και σήμερα κατά την διάρκεια των Καστοριανών Ραγκουτσαριών.

Η Διονυσιακή λατρεία περιλάμβανε χαρακτηριστικά στοιχεία όπως οινοποσία, ευθυμία, άκρατο ενθουσιασμό έως παροξυσμό, κύμβαλα, τύμπανα, θιάσους, πομπές, διθυράμβους και πολλά από τα οποία δεν διατηρήθηκαν. Αργότερα, οι Βυζαντινοί, γιόρταζαν το Δωδεκαήμερο με μουσικές, τραγούδια και μασκαρέματα. Οι άνθρωποι, έχοντας κρυμμένα τα πρόσωπά τους (δίκην καλικαντζάρων) πείραζαν τους ανθρώπους στους δρόμους, έμπαιναν απρόσκλητοι σε ξένα σπίτια κι αναστάτωναν τους νοικοκύρηδες: ζητούσαν εδέσματα και γλυκά.

Είναι εκπληκτικό το πώς άντεξαν στο χρόνο και διασώθηκαν, η συνήθεια της μεταμφίεσης και το εύθυμο στοιχείο το κλίμα χαράς και πανηγυρισμού. Ένα συμβολικό στοιχείο που διατηρήθηκε είναι αυτό της αναζήτησης δώρων, από την πλευρά των μεταμφιεσμένων. Με αυτόν τον τρόπο εξαγοράζεται η προσφορά τους στην απομάκρυνση των κακών πνευμάτων που ταλαιπωρούν κάποιο σπιτικό. Για να γίνει αυτό βασική προϋπόθεση είναι οι μεταμφιεσμένοι να φέρουν μάσκα η οποία θα τρομάξει το κακό.

Στα Ραγκουτσάρια συμμετέχουν όλοι οι Καστοριανοί, άντρες και γυναίκες, μικροί και μεγάλοι, και μαζί τους χιλιάδες επισκέπτες, σε «μπουλούκια». Το κάθε “μπουλούκι” έχει τη δική του παραδοσιακή ορχήστρα χάλκινων και γλεντούν επί τρία μερόνυχτα με χιλίων λογιών μεταμφιέσεις στους δρόμους της πόλης, μέσα σε έναν αληθινό πανζουρλισμό.

Οι εκδηλώσεις κορυφώνονται την τρίτη ημέρα, την Πατερίτσα. Από το μεσημέρι (13:00) παρελαύνουν όλα τα «μπουλούκια» που χορεύοντας σατιρίζουν πρόσωπα και γεγονότα με μια πηγαία εφευρετική πρωτοτυπία. Τα καλύτερα από αυτά βραβεύονται από τον Δήμο Καστοριάς που έχει και όλη την ευθύνη της διοργάνωσης του τριημέρου. Τα «μπουλούκια» καθώς και ο υπόλοιπος κόσμος καταλήγουν στην πλατεία “Ντολτσό” παλιά μεσαιωνική πλατεία που έπαιξε σημαντικό ρόλο επί Τουρκοκρατίας στην ενότητα του λαού και τη διατήρηση των εθίμων. Εκεί, μέσα σε ένα ξεφάντωμα χαράς, οι ορχήστρες συναγωνίζονται μεταξύ τους πια θα καλύψει την άλλη με τη μουσική της.

Τα “Ραγκουτσάρια” είναι αυθεντικό παραδοσιακό καρναβάλι κι αποτελεί έντονη και ξεχωριστή βιωματική εμπειρία για τους συνεχώς αυξανόμενους κάθε χρόνο επισκέπτες. Ιδιαίτερα δε για αυτούς που επισκέπτονται την πόλη για πρώτη φορά, οι οποίοι μένουν έκπληκτοι από την φυσική της ομορφιά, και ενθουσιασμένοι από το ομολογουμένως εντυπωσιακό και φαντασμαγορικό θέαμα που αντικρίζουν.

Για όλα αυτά οι Καστοριανοί σας προσκαλούμε να επισκεφτείτε την πόλη στις 6, 7 και 8 Ιανουαρίου για να γιορτάσετε μαζί μας.

Η Ροδάνη

“Καστοριανές Αποκριές “Ροδάνη”

Κατ’εξοχήν Πασχαλινό έθιμο ήταν η “Ροδάνη” στην πόλη της Καστοριάς. Ξεκινούσε τη Μεγάλη Δευτέρα και κρατούσε μέχρι την Κυριακή του Θωμά. Η “Ροδάνη” είναι μια ξύλινη κατασκευή που είχε την μορφή μύλου, στηριγμένη σε δύο μεγάλους πασσάλους. Η εξέλιξή της είναι η ρόδα που συναντάμε σήμερα στα Λούνα Πάρκ στα πανηγύρια. Συγκεκριμένα αποτελείται από τα “τσιετάλια”, τον “δράχτην”, τα “λαβντάρια”, τα “στυλιάρια”, τα “σκουλαρίκια”, και τα “σκαμνιά”. Λόγο του Πάσχα τα ξύλα τα βάφανε κόκκινα. Μερικοί μαχαλάδες (συνοικίες) είχαν “ροδάνη” με δύο σκαμνιά και μερικοί με τέσσερα. Η “Ροδάνη” στηνόταν στο “μεγντάνι” (μικρή πλατεία γειτονίας) του μαχαλά. Στήνανε σε πολλους μαχαλάδες αλλά οι σημαντικότεροι ήταν του Τσανά, του Ντουλτσού και του Ξερίχι. Ήταν ένα εξαιρετικό θέαμα όπου διασκέδαζαν μικροί και μεγάλοι. Το ανέβασμα στη “ροδάνη” και η περιφορά του είναι απόλαυση και αποτελεί μια ολόκληρη εύθυμη διαδικασία, που συνοδεύεται με τραγούδια, χορούς και μουσική (χάλκινα). Τα παιδιά και οι μεγάλοι παλιά έδιναν από ένα κόκκινο αυγό ή χρήματα για να ανεβούν στην κούνια και να διασκεδάσουν.

Την αναβίωση αυτού του εθίμου, τα τελευταία χρόνια, έχει αναλάβει ο πολιτιστικός σύλλογος Καστοριάς «ΤΟ ΑΠΟΖΑΡΙ».

Οι Μπουμπούνες

“Μπουμπούνες – Χασκάρι“

Καστοριανό έθιμο που γιορτάζεται τις Απόκριες. Το βράδυ της Κυριακής της Τυροφάγου, οι κατά τόπους ανάβουν σε διάφορα σημεία της πόλης μεγάλες φωτιές, τις «Μπουμπούνες». Γύρω από κάθε φωτιά στήνεται τρανός χορός με τη συνοδεία παραδοσιακών μουσικών οργάνων (χάλκινα), και προσφέρεται κρασί και τσίπουρο καθώς και παραδοσιακά εδέσματα όπως χαλβάς, για να είναι γλυκιά η Σαρακοστή. Κάθε γειτονιά προσπαθεί να ανάψει την μεγαλύτερη φωτιά σε ύψος και διάρκεια. Στο τέλος οι πιο τολμηροί πηδάνε πάνω από τη θράκα, για να καούν οι ψήλοι όπως λέγανε οι παλαιότεροι.

Έθιμο της ίδιας βραδιάς είναι και ο “χάσκαρης”. Στην άκρη ενός κλώστη (ξύλο με το οποίο οι νοικοκυρές πλάθουν πίττες), δένουν μια κλωστή και στην άκρη της κλωστής ένα βρασμένο αυγό. Τον κλώστη κρατά ο γεροντότερος της οικογένειας και με μια ελαφριά κίνηση του χεριού, το κατευθύνει στα στόματα των μελών οι οποίοι προσπαθούν για τρεις φορές να το «χάψουν». Η Παράδοση λέει πως το Σαρανταήμερο νηστείας κλείνει το στόμα με αυγό και ανοίγει με αυγό μετά την Ανάσταση.

Στο τέλος του εθίμου καίγεται η κλωστή και ο οικογενειάρχης φωνάζει «σιτάρι- σιτάρι- σιτάρι», ή κάποιο άλλο προϊόν που καλλιεργούσαν, πράγμα που συμβολίζει την καλή σοδειά για όλη την χρονιά.

Ο Κλήδονας

Ο Κλήδονας γιορτάζεται στις 24 Ιουνίου και συμπίπτει με την γιορτή του Αϊ-Γιάννη. Σε αυτή τη γιορτή το πρωί τα αγόρια έφερναν το αγκάθι, ένα μεγάλο κλωνάρι βάτου με αγκάθια το οποίο στόλιζαν καρφώνοντας διάφορα φρούτα εποχής και στην κορυφή έβαζαν ένα λουλούδι. Από την άλλη τα κορίτσια κουβαλούσαν νερό με το γκιούμι από τη λίμνη στα βουβά. Στο γκιούμι με το βουβό νερό έριχναν διάφορα αντικείμενα ενώ τραγουδούσαν το ανάλογο τραγούδι. Το σκηνικό συμπληρώνουν χοροί, τοπικά εδέσματα και το διάβασμα της τύχης. Είναι μια εκδήλωση που συνδέεται με την τύχη των νέων κοριτσιών και την καρποφορία της γης. Οι κάτοικοι της Καστοριάς, καθώς και ο σύλλογος “ Φιλόπτωχος Αδελφότης Κυριών ” διατηρούν το έθιμο του Κλήδωνα και το αναβιώνουν στις γειτονιές της παραδοσιακής Καστοριάς.

Τα Κόλλιεντα – Κόλεντες

Τα Κόλλιεντα είναι παραδοσιακά κάλαντα της Καστοριάς που τραγουδιούνται την παραμονή των Χριστουγέννων από παρέες και πολιτιστικούς συλλόγους κρατώντας φαναράκια και ‘μασιαλάδες’ σε όλες τις γειτονιές της Καστοριάς. Σε κάθε σπίτι ψάλλουν και ειδικό τραγούδι που αναφέρεται σε όλα τα μέλη της οικογένειας ξεχωριστά, ενώ σ’ αυτούς που δεν άνοιγαν είχαν πειρακτικά και δηκτικά τραγούδια. Στα παιδιά οι νοικοκυρές μοιράζουν κεράσματα και φιλοδωρήματα.

Κάθε γειτονιά, παραμονές Χριστουγέννων επέλεγε μια «αλάνα», ένα μέρος, όπου άνοιγε μια μεγάλη τρύπα και μέσα σ’ αυτή κάθε βράδυ,ένα μήνα πριν τα Χριστούγεννα, άναβαν φωτιά με προσανάμματα και καύσιμη ύλη, που από μέρες συγκέντρωναν.

Η παράδοση θέλει να ορίζεται ένας αρχηγός-υπεύθυνος ο «κολεντάρης»,γύρω από τον οποίο και με οδηγίες ετοιμάζεται η Κόλεντα της γειτονιάς. Τι προέβλεπε αυτή η προετοιμασία: α) το άνοιγμα της τρύπας, β) τη συγκέντρωση της καύσιμης ύλης,που την αποτελούσαν αγκάθια, τσάκνα και προσανάμματα διάφορα,τα οποία συγκέντρωνε η ομάδα της γειτονίας από μέρες πριν, γ)ένα χώρο (συνήθως μια αυλή,ένα περιφραγμένο στοιχειωδώς κήπο της γειτονίας), όπου συγκέντρωναν τα «καύσιμα» αυτά, κυρίως αγκάθια και τσάκνα, που έβρισκαν στα χωράφια και στους κοντινούς λόφους,αλλά και κυρίως αγκάθια,που άρπαζαν από περιφράξεις αγρών και μετέφεραν «σέρνοντας»,ένας και δύο,παιδιά συνήθως,από την ύπαιθρο στην αυλή της Κόλεντας.

Όσο πλησίαζαν οι άγιες μέρες και φυσικά «δυνάμωνε» και το κρύο τις βραδυνές ώρες η «παρέα» συγκεντρωνόταν κάθε βράδυ μια-δυο ώρες και συντηρώντας ένα είδος μέτριας φωτιάς περνούσαν τις ώρες της αναμονής της εορτής σχολιάζοντας περασμένα μεγαλεία και σχεδιάζοντας νέες επιδόσεις.Όσο πλησίαζαν οι γιορτές,ο «Κολεντάρης»,ο αρχηγός μαζί με τους βοηθούς του,ήταν μόνιμα κοντά στην καύσιμη ύλη,τα αγκάθια και τα κούτσουρα και προς τούτο έβρισκαν και κάποιο κατάλληλο κατάλυμα,αχυρώνα ή δωμάτιο γειτονικού,φιλικού σπιτιού για διανυκτέρευση.Διότι υπήρχε ο κίνδυνος της κλοπής και αρπαγής της συγκεκριμένης καύσιμης ύλης. Παρέες και ομάδες περνούσαν από άλλες γειτονίες και με την πρώτη ευκαιρία,που έβρισκαν αφύλακτη την ύλη,ορμούσαν,άρπαζαν ένα ή δύο σωρούς από αγκάθια μπερδεμένα και πατημένα μεταξύ τους,ώστε να σχηματίζουν έναν όγκο και να φύγουν τρεχάτοι πριν γίνουν αντιληπτοί.Και αυτό γιατί; Μα για να αποδυναμωθεί η δική τους κόλεντα, ώστε όταν θα άναβαν και θα πυροδοτούσαν,για να διεκδικήσουν το βραβείο της μεγαλύτερης κόλεντας, της μεγαλύτερης φωτιάς να το πάρουν εκείνοι.

Εκτός από την προσπάθεια να κλέψουν τα αγκάθια από τις άλλες Κόλεντες, προσπαθούσαν και μάζευαν καυσόξυλα ποικίλης προελεύσεως είτε από χαλάσματα και μισογκρεμισμένους τοίχους κτισμάτων είτε και από συγκέντρωση από τα νοικοκυριά,από όπου ζητούσαν ξύλα για την Κόλεντα. Έτσι σχημάτιζαν ένα ή δύο «φορτία» καυσόξυλα,τα οποία την επομένη τα πουλούσαν στη γειτονία και έβγαζαν ένα χαρτζιλίκι για την παρέα.

Στο διάστημα και πριν ανάψουν τις φωτιές τα παιδιά διασκέδαζαν με πρόχειρη μουσική,με τραγούδια,τρώγοντας από τις προμήθειες που έκαναν από τα σπίτια τους και από προσφορές των γειτόνων.Πολλές φορές έστηναν και το χορό.Στο μεταξύ παρέες χωριανών και επισκεπτών περνούσαν από όλες τις κόλεντες, έδιναν τις ευχές τους,κερνιούνταν και διασκέδαζαν.

Στο μεταξύ,όταν πλησίαζε η μέρα να γίνει το στήσιμο της Κόλεντας,ανύψωναν ένα ξύλο και στοίβαζαν τα αγκάθια γύρω-γύρω.Προσπάθειά τους ήταν να κάνουν την πιο ψηλή και την πιο πλούσια Κόλεντα.

Οι Κόλεντες, εδώ οι φωτιές πλέον,άναβαν με το πρώτο χτύπημα της καμπάνας.την παραμονή των Χριστουγέννων.Τότε το θέαμα που δημιουργούσαν όλες οι Κόλεντες μαζί ήταν συναρπαστικό.

Μετά το πέσιμο της φλόγας οι νοικοκύρηδες της γειτονιάς έβγαιναν και έπαιρναν από ένα φτυάρι αναμμένη χόβολη,τα παιδιά την ώρα που έβλεπαν την Κόλεντα να καίγεται, οι σπίθες και οι φλόγες να διασχίζουν το σκότος της νύχτας,φώναζαν δε όλα μαζί: «Ο Χριστός μας είπε να φωνάζουμε κόλεντα μπάμπω κόλεντα, δώσε, μπάμπω, κόλεντα».

«Μπάμπω» φώναζαν τη γριά,τη γιαγιά.Τι σημαίνει άραγε αυτό;Προφανώς αυτή προοριζόταν να βγει στη πόρτα νυχτιάτικα,στη σκοτεινή νύχτα και να φιλοδωρήσει τα παιδιά. Επίσης υπήρχε και η άποψη ότι οι φωτιές αυτές θύμιζαν τους βοσκούς της Ιουδαίας, που βρέθηκαν κοντά στο σπήλαιο και ήταν από τους πρώτους που πήγαν και προσκύνησαν. Φυσικά την νύχτα είχαν και αυτοί φωτιές “αγραυλούντες” βοσκοί.

Το έθιμο αυτό που συνδέεται με την φάτνη, τη ζεστασιά,τη φωτιά, για τη θαλπωρή του Χριστού είναι πολύ ωραίο και πολύ εντυπωσιακό για τους ξένους επισκέπτες.

Βεγγέρα

Αναμνήσεις απ’ τα παλιά χρόνια (Βεγγέρα)

Τα δύσκολα μα και γλυκά χρόνια της Παλιάς Καστοριάς, τότε που οι νοικοκυρές έπλεναν στην άκρη της λίμνης και αγνάντευαν τους ψαράδες που επέστρεφαν στις αυγατές με την ψαριά τους, αλλά και τα λίγο νεότερα, πριν την εμφάνιση του ηλεκτρικού ρεύματος και του ραδιοφώνου, ο τρόπος διασκέδασης και επικοινωνίας διέφερε πάρα πολύ από το σημερινό. Τα καρναβάλια, τα Χριστούγεννα, το Πάσχα, οι ονομαστικές εορτές, και κάποια πανηγύρια ήταν οι ευκαιρίες να διασκεδάσει και να τραγουδήσει ο κόσμος της Καστοριάς. Επειδή όμως η ανάγκη για αυτό τον τρόπο έκφρασης ήταν μεγάλη διοργανώνονταν οι γνωστές σε όλους Βεγγέρες.

Οι Βεγγέρες ήταν μικρές συνάξεις κοντινών συγγενών και φίλων για φαΐ και γλέντι. Γινόταν συνήθως τις κρύες χειμωνιάτικες νύχτες στα σπίτια που τις πιο πολλές φορές είχαν και ειδική διαρρύθμιση από την κατασκευή τους για τέτοιου είδους συνευρέσεις, Ακόμη και χώρο για ορχήστρα είχαν προβλέψει σε αρκετές σάλες Αρχοντικών.

Οι οικοδεσπότες με χαμόγελο και καλοσύνη υποδεχόταν τους προσκεκλημένους που σιγά σιγά κατέφταναν. Αφού συγκεντρωνόταν όλοι ακολουθούσε από την οικοδέσποινα το κέρασμα του γλυκού του κουταλιού για να δώσουν όλοι με γλυκό στόμα τις πρώτες ευχές. Μετά από λίγο ακολουθούσαν οι μεζέδες που την εποχή εκείνη ήταν τηγανιές χοιρινές, λουκάνικα σπιτικά καθώς και τραγανές (Καρτσανιστές) Καστοριανές πίτες. Ακολουθούσαν φρούτα εποχής, μήλα, κάστανα και ξηροί καρποί, καρύδια, αμύγδαλα, φουντούκια, μα εκείνο που όλοι περίμεναν με περιέργεια για την επιτυχία του, ήταν το κόκκινο κρασί για να ζεστάνει ακόμα περισσότερο τη συντροφιά.

Το πρώτο τραγούδι της βραδιάς ακουγόταν από τους οικοδεσπότες που ήταν το τραγουδιστό καλωσόρισμα «Φίλοι καλωσορίσατε χίλιοι και δυο χιλιάδες», ενώ απαντούσαν οι προσκεκλημένοι «Εμείς εδώ δεν ήλθαμε να φάμε και να πιούμε μόνον για την αγάπη σας και να σας ευχηθούμε» και με το τραγούδι των ευχών άναβε η όρεξη για γλέντι.

Ο μεγαλύτερος της παρέας άρχιζε με ένα επιτραπέζιο Καστοριανό «Σαρανταπέντε Κυριακές κι εξηνταδυό Δευτέρες,, δεν είδα την αγάπη μου, δεν είδα την καλή μου». Σε λίγο ο πιο εύθυμος της παρέας άρχιζε ένα πιο γρήγορο σκοπό τραγουδώντας «Τρία καροφύλλια τζάνεμ τρία καροφύλλια άιντε σ’ ένα κλωνάρι». Επίσης απαραίτητο τραγούδι της βραδιάς ήταν και η Εβραιοπούλα «Ένα Σαββάτο βράδυ ντα βάι-βάι μια Κυριακή πρωί βγήκα να σεργιανίσω στο Εβραίικο το τσαρσί» και αν κατά τύχη το σπίτι που γινόταν η Βεγγέρα ήταν κοντά στον Εβραίικο μαχαλά, το τραγουδούσαν πιο δυνατά για να ακούνε οι Εβραιοπούλες. Επίσης από τα τραγούδια που ακουγόταν ήταν και «Του Παπά Μανιού», «Η Νέτα του Φασιούλα» «Εμένα η μάνα μου με είχε χαδιάρα και κανακάρα» τραγούδια από την καθημερινή ζωή της Καστοριάς, καθώς και τραγούδια για τα αγαπημένα τους πρόσωπα που ήταν ξενιτεμένα.

Τα παιδιά που παρακολουθούσαν τα καμώματα των μεγαλύτερων μαζί με τις ιστορίες που τα συνόδευαν, σιγά σιγά νύσταζαν και πήγαιναν για ύπνο όλα μαζί σε ένα δωμάτιο στρωματσάδα, ενώ τα τραγούδια και οι μουσικές των μεγαλύτερων τους νανούριζαν γλυκά.

Καθώς γλυκοχάραζε το κέφι δεν έπεφτε τις περισσότερες φορές και το ρεπερτόριο των τραγουδιών προσαρμόζονταν ανάλογα, ενώ έξω στις αυλές τραγουδούσαν «Γλυκοχαράζει η χαραυγή κ’ οι όμορφες κοιμούνται» και μέσα στη μέθεξη του γλεντιού και της χαράς αποκοιμιόταν όλοι μαζί στρώνοντας καταής στη σάλα του σπιτιού.

River Party, Νεστόριο Καστοριάς

Το River Party το μεγαλύτερο φεστιβάλ ελληνικής μουσικής, πραγματοποιείται αρχές Αυγούστου, στο πρώτο Σαββατοκύριακο.

Δημιουργώντας την ψυχαγωγία όπως την θέλετε. Αυτονόητη, όμορφη, χαρούμενη, ανθρώπινη, αυθόρμητη, φυσική. Με μια λέξη, τέχνη. Μία τέχνη εκτός των τειχών.

Συγκεντρώνει σε πέντε μόλις ημέρες περισσότερους από 50.000 επισκέπτες, ξεπερνώντας ταυτόχρονα τις 4.000 φιλοξενούμενες σκηνές στο χώρο του.

Στις μουσικές σκηνές του φεστιβάλ εμφανίζονται τα μεγαλύτερα ονόματα της ελληνικής δισκογραφίας που περιοδεύουν το καλοκαίρι με παράλληλες εκδηλώσεις όπως: επαγγελματική πίστα paintball, bungee jumping, τοξοβολία, γέφυρα Νεπάλ, bungee trampoline και πολλά άλλα.

Όταν η μαγεία ζει για 5 ημέρες, μπορεί να κρατήσει για πάντα!

Χρήσιμα Τηλέφωνα

Χιονοδρομικό Κέντρο Βίτσι:	24670 24 884
Ιαματικά Λουτρά Αμμουδάρας:	24670 44 294

Αεροδρόμια:

Κρατικός Αερολιμένας Καστοριάς «Αριστοτέλης», βρίσκετε στο Άργος Ορεστικό), τηλ. 24670 21700 & 24670 21 701
Κρατικός Αερολιμένας Κοζάνης «Φίλιππος», τηλ. (24610) 36098
στην ιστοσελίδα της εταιρίας skyexpress.gr

Ενοικιάσεις αυτοκινήτων:
TOMASO	Καστοριά	24670 84000
SMART RENT-A-CAR	Καστοριά, Γράμμου 64	24670 82 900

Πώς θα φτάσετε

Με λεωφορείο: Καθημερινά πραγματοποιούνται δρομολόγια με λεωφορεία του ΚΤΕΛ από την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη για την Καστοριά.

Με αυτοκίνητο: Για να μεταβείτε στην Καστοριά με αυτοκίνητο μέσω της Εθνική οδού Αθηνών – Θεσσαλονίκης

Αποστάσεις Καστοριάς από:
Αθήνα	483 χλμ.
Θεσσαλονίκη	190 χλμ.
Πάτρα	365 χλμ.
Ιωάννινα	164 χλμ.

Αεροπορικώς: Καθημερινά πραγματοποιούνται πτήσεις από το αεροδρόμιο Ελευθέριος Βενιζέλος της Αθήνας για την Καστοριά.