Λακωνία

Η Λακωνία είναι οι πέντε αισθήσεις, είναι όμως και η έκτη, είναι ιστορία, είναι γη τιμημένη, είναι κάμπος, βουνό, και θάλασσα μαζί, είναι οι άνθρωποί της, είναι οι αρετές και οι ομορφιές της, είναι όλα εκείνα που θέλεις να ζήσεις τουλάχιστον μία φορά στη ζωή σου. Είναι ο παράδεισος που δεν πρέπει να χάσεις.

 

Θεωρείται δικαίως ο απόλυτος τουριστικός προορισμός χάρη αφενός στη μορφολογία του εδάφους, συνδυάζοντας βουνό και θάλασσα, και αφετέρου στην πλούσια ιστορία της, διατηρώντας ευρήματα από τους προϊστορικούς χρόνους και πολιτιστικά μνημεία από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Αρχαίοι ναοί και θέατρα, μοναστήρια, κάστρα, σπήλαια, βιότοποι, ορειβατικές διαδρομές, μαγευτικές παραλίες, είναι μερικές μόνο από τα αξιοθέατα της Λακωνίας, που σαγηνεύουν και προκαλούν ακόμα και τον πιο δύσπιστο επισκέπτη.

 

Τέσσερις επαρχίες συναποτελούν διοικητικά τη Λακωνία, αυτές της Λακεδαίμονας με πρωτεύουσα τη Σπάρτη, του Γυθείου με πρωτεύουσα το Γύθειο, της Επιδαύρου Λιμηράς με πρωτεύουσα τους Μολάους, και του Οιτύλου με πρωτεύουσα την Αρεόπολη. Στον Νομό Λακωνίας εδρεύουν δύο Μητροπόλεις: Η Ιερά Μονή Μονεμβασίας και Σπάρτης και η Ιερά Μονή Γυθείου και Οιτύλου με έδρες τη Σπάρτη και το Γύθειο αντίστοιχα.

 

Η Λακωνική γη φημίζεται για τα αγροτικά της προϊόντα και κυρίως για το εξαιρετικής ποιότητας και παγκοσμίου φήμης ελαιόλαδο, για τα εσπεριδοειδή (πορτοκάλια, μανταρίνια, λεμόνια) και τα κηπευτικά της (ντομάτες, πιπεριές, μελιτζάνες), για το μέλι και το κρασί της.

 

Η μορφολογία του εδάφους προσφέρει το στοιχείο της ποικιλίας στο τοπίο, αφού μπορεί κανείς να απολαύσει ορεινούς όγκους, όπως αυτούς του Ταΰγετου με την υψηλότερη κορυφή της Πελοποννήσου (2.407 μέτρα) και του Πάρνωνα (1.961 μέτρα), αλλά και τους πλούσιους κάμπους του Ευρώτα, τις βραχώδεις ακτές της Μάνης και τις αμμώδεις εκτεταμένες παραλίες της νοτιοανατολικής Λακωνίας.

 

Ο επισκέπτης του νομού Λακωνίας δεν προλαβαίνει να χορτάσει το φυσικό και πολιτιστικό της πλούτο. Η ιστορική αύρα που διαχέεται στην ατμόσφαιρα γαληνεύει και προκαλεί συνάμα τις αισθήσεις δημιουργώντας την εντύπωση ενός απέραντου μουσείου με πλήθος μνημείων από την αρχαία, τη βυζαντινή και τη νεότερη εποχή.

 

Η θρυλική Σπάρτη, ο Μυστράς και το αυτοκρατορικό μεγαλείο του, η Μονεμβάσια με το Κάστρο της, η Γύη Θεών το Γύθειο, η σμαραγδένια πρόκληση Ελαφόνησος, η άγρια ομορφιά της Λακωνικής Μάνης, το χερσαίο τέρμα της Ευρώπης η Νεάπολη, η εύφορη κοιλάδα του Ευρώτα, τα γραφικά χωριά του Ταΰγετου και του Πάρνωνα, το ελληνικό φιόρδ στο Γέρακα και το ρομαντικό αμφιθέατρο στο Κυπαρίσσι, είναι μερικοί μόνο από τους σταθμούς σε ένα ταξίδι που δε θα θέλετε να τελειώσει ποτέ.

Αρχαία Ιστορία

 

Η περιοχή έχει μακραίωνη ιστορία τόσο στην Αρχαιότητα, όσο και στο Μεσαίωνα και τη Νεώτερη Εποχή. Η Σπάρτη και η Λακωνία αναφέρονται από την ελληνική μυθολογία. Αναφέρεται και από τον Όμηρο στα έπη του, την Ιλιάδα και την Οδύσσεια ως ένα από τα ισχυρότερα μυκηναϊκά βασίλεια και έδρα του Μενελάου, αδερφού του βασιλιά Αγαμέμνονα των Μυκηνών την περίοδο πριν τον Τρωικό Πόλεμο. Περίπου το 1100π.Χ. και μετά την κατάρρευση του μηκυναϊκού πολιτισμού στην περιοχή εγκαθίστανται Δωριείς, ένα διαφορετικό ελληνικό φύλο. Σταδιακά οι Σπαρτιάτες ενώνονται κάτω από δύο βασιλικές οικογένειες, τους Αγιάδες και τους Ευρυπωντίδες, και αρχίζουν να επεκτείνονται στις γύρω περιοχές δημιουργώντας κοινωνικές τάξεις, τους ομοίους, τους είλωτες και τους περιοίκους και κατά τον 7ο αιώνα π.Χ. συγκροτούν τη γνωστή σύμφωνα με τους νόμους του Λυκούργου κοινωνία τους. Αφού υποτάξουν το μεγαλύτερο μέρος της Λακωνίας θα επεκταθούν στην Μεσσηνία και την Αρκαδία και θα νικήσουν το Άργος. Θα καταφέρουν να υποτάξουν την Μεσσηνία και μέρος της Αρκαδίας και θα συνάψουν αρκετές συμμαχίες, με πρώτη σύμμαχό τους την Τεγέα. Όλα αυτά μέχρι τον 5ο αιώνα π.Χ.

 

Στους Περσικούς Πολέμους, οι Σπαρτιάτες δε θα πάρουν μέρος στην μάχη του Μαραθώνα αλλά η θυσία των 300 του Λεωνίδα στο στενό των Θερμοπυλών το 480 π.Χ. θα γινόταν το συγκλονιστικότερο γεγονός αυτής της περιόδου καθώς οι Σπαρτιάτες έπεσαν υπακούοντας στον άγραφο νόμο που όριζε ότι δεν έπρεπε να εγκαταλείψουν το πεδίο της μάχης. Μετά τη νικηφόρα για τους Έλληνες μάχη των Πλαταιών, ζητήθηκε από τη Σπάρτη να αναλάβει επιθετικό πόλεμο στην Μικρά Ασία κατά των Περσών αλλά αρνήθηκε. Αυτήν την ευκαιρία άρπαξε η Αθήνα που δημιούργησε την Α’ Αθηναϊκή Συμμαχία και συνέχισε των πόλεμο κατά των Περσών στην Μικρά Ασία και στην Κύπρο ως το 451π.Χ.. Η Αθήνα ισχυροποιήθηκε τόσο πολύ κάτω από την ηγεσία του Περικλή που η Σπάρτη φοβήθηκε και αποφάσισε με την Πελοποννησιακή Συμμαχία να της κηρύξει τον πόλεμο.Αυτός ονομάστηκε Πελοποννησιακός Πόλεμος από τον ιστορικό Θουκυδίδη και ήταν ιδιαίτερα σκληρός. Διήρκησε από το 431 ως το 404π.Χ. και τελείωσε με συντριπτική νίκη των Πελοποννήσιων. Μετά από αυτό τον πόλεμο υπήρχε η ελπίδα ότι η Σπάρτη θα κυβερνούσε δίκαια την Ελλάδα, αλλά εγκατέστησε ηγεμονία που δυσαρέστησε όλους και οδήγησε σε δύο πολέμους, τον Βοιωτικό πόλεμο ή Κορινθιακό το 396-387π.Χ., και τον πόλεμο με τη Θήβα. Στην μάχη των Λεύκτρων το 371π.Χ. ο σπαρτιάτικος στρατός ηττήθηκε κατά κράτος από τους Θηβαίους που είχαν επικεφαλής τους Επαμεινώνδα και Πελοπίδα. Το 362 π.Χ. στην μάχη της Μαντινείας ο ενωμένος στρατός της Σπάρτης, της Αθήνας και των συμμάχων τους κατάφερε ένα μεγάλο πλήγμα στη Θήβα και τους δικούς της συμμάχους χωρίς όμως να προκύψει οριστικός νικητής και η Ελλάδα να βυθιστεί στην αβεβαιότητα για πολλά χρόνια. Μέσα σε εκείνη την ταραγμένη περίοδο κανείς δεν έδωσε σημασία σε ένα μικρό ελληνικό βασίλειο του βορρά, τη Μακεδονία η οποία υπό την ηγεσία του Φιλίππου Β’ συνέτριβε τους Ιλλυριούς το 358π.Χ.. Τα επόμενα χρόνια η Μακεδονία θα κυριαρχήσει στην Ελλάδα και όχι μόνο, ενώ η Σπάρτη θα συνεχίσει να βυθίζεται στην εσωτερική της κρίση και μετά την μάχη της Μεγαλόπολης και της Σελλασίας η Σπάρτη θα καταρρεύσει τελείως μέχρι και τη ρωμαϊκή κατάκτηση (146π.Χ.).

 


Μεσαίωνας

 

Αυτή την περίοδο η Λακωνία είναι απλώς μία μικρή, αγροτική περιοχή χωρίς ιδιαίτερη σημασία. Το 396μ.Χ. ο Αλάριχος, ο ηγέτης των Βησιγότθων, καταστρέφει τη Σπάρτη. Το 586μ.Χ. κατά τη διάρκεια μίας σλαβικής επιδρομής οι τελευταίοι κάτοικοι της Σπάρτης θα την εγκαταλείψουν για μία πιο ασφαλή τοποθεσία, την Μονεμβασία. Εκείνη την περίοδο αρκετοί Σλάβοι εγκαταστάθηκαν στην περιοχή. Η κεντρική εξουσία της Κωνσταντινούπολης δεν έδινε μεγάλη σημασία σε μία μικρή περιοχή του θέματος Πελοποννήσου και κάποιες σλαβικές φυλές στα ορεινά, όπως οι Μηλιγγοί, κατάφεραν να παραμείνουν ανεξέλεγκτες μέχρι την έλευση των Φράγκων. Περίπου στα 970,και μέχρι το θανατό του, έδρασε στην περιοχή ο όσιος Νίκων ο Μετανοείτε.

 

Το 1205 με την άφιξη στην περιοχή των σταυροφόρων της Δ’ Σταυροφορίας πολλοί τοπικοί άρχοντες, που είχαν ανεξαρτητοποιηθεί από την Κωνσταντινούπολη καιρό πριν, συντάχθηκαν με τους Φράγκους ενώ άλλοι τους αντιστάθηκαν.

 

Αυτή την εποχή στην τοποθεσία της αρχαίας Σπάρτης υπάρχει η κωμόπολη Λακεδαιμονία, και στην περιοχή δεν υπάρχει ουσιαστικός έλεγχος από την Κωνσταντινούπολη, αλλά τις τύχες του τόπου καθορίζει μία τοπική αρχοντική οικογένεια, οι Χαμάρετοι. Η Λακεδαιμονία έπεσε στα χέρια των Φράγκων μετά από πενθήμερη πολιορκία to 1210. Το 1249 ο Γουλιέλμος Β’ Βιλλαρδουίνος έκτισε ένα κάστρο πάνω σε μία βουνοκορφή του Ταϋγέτου, τον Μυστρά ή Μυζηθρά. Ο Βιλλαρδουίνος αιχμαλωτίστηκε το 1259 στην μάχη της Πελαγονίας από τους Βυζαντινούς και για να αφεθεί ελεύθερος αναγκάστηκε να τους παραδώσει 3 κάστρα, μέσα σ’ αυτά και τον Μυστρά. Μέχρι το 1265 οι κάτοικοι της Λακεδαιμονίας την είχαν εγκαταλείψει και είχαν εγκατασταθεί ομαδικά στον Μυστρά για περισσότερη ασφάλεια. Οι Βυζαντινοί ίδρυσαν το Δεσποτάτο του Μορέως, με έδρα τον Μυστρά, και χρησιμοποίησαν τη Λακωνία ως βάση για την ανακατάληψη της Πελοποννήσου. Η Πελοπόννησος τελικά περιήλθε στην εξουσία τους (εκτός από λίγα κάστρα) το 1430, αλλά το 1460 υποτάχθηκε στην Οθωμανική Αυτοκρατορία.

 


Νεώτερη Εποχή

 

Στη νεότερη εποχή η Λακωνία θα εξεγερθεί αρκετές φορές μαζί με άλλες περιοχές εναντίον των Τούρκων αλλά χωρίς αποτέλεσμα, καθώς οι Τούρκοι θα καταφέρνουν ως το 1800 να νικούν και τους Έλληνες και τους Βενετούς. Το 1821 η περιοχή θα εξεγερθεί με τη βοήθεια των πάντα ανυπότακτων Μανιατών. Ως το 1828 θα καταφέρουν να καταλάβουν τα κάστρα της περιοχής και να αντιμετωπίσουν τον Ιμπραήμ. Το 1834 αποφασίζεται από την αντιβασιλεία του Όθωνα η οικοδόμηση της πόλης της Σπάρτης στην αρχαία της θέση.

 

Η Λακωνία και η Σπάρτη από εκείνο το σημείο ακολουθούν τις τύχες της υπόλοιπης Ελλάδας μέσα από τα πρώτα χρόνια της ανεξαρτησίας, την ανάπτυξη, τον εκδημοκρατισμό και τις μεγάλες κρίσεις: τους πολέμους, τη φτώχεια, την Κατοχή, τον Εμφύλιο και τις δικτατορίες, αλλά και τα σημαντικά γεγονότα της τελευταίας εικοσαετίας όπως την είσοδο στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στην ΟΝΕ.

Ακρόπολη Σπάρτης

Η αποκάλυψη των μνημείων του αρχαιολογικού χώρου έγινε με τις ανασκαφές της Αγγλικής Αρχαιολογικής Σχολής (1910 και εξής), οι οποίες ξανάρχισαν στις αρχές της δεκαετίας του 1990, κυρίως στο χώρο του θεάτρου και των καταστημάτων.


Ιερό του Αμυκλαίου Απόλλωνα

Ένας άγνωστος τόπος στους περισσότερους Έλληνες που απέχει περί τα πέντε χιλιόμετρα απ’ την σημερινή πόλη της Σπάρτης. Πιθανότατα, ο ιερός χώρος των Αμυκλών να είναι ο πρώτος οργανωμένος μυητικός και λατρευτικός ιερός τόπος στον Ελλαδικό χώρο. Οι αρχαιολόγοι δίδουν μια κατά προσέγγιση χρονολογία κατοίκησής του γύρω στο 8000π.Χ., από τα τελευταία ευρήματα.


Μενελάιον

Στο λόφο του προφήτη Ηλία, λίγα χιλιόμετρα ανατολικά από τη Σπάρτη και απέναντι από τον Ευρώτα, συναντούμε ένα από τα πιο σπουδαία ιερά της Σπάρτης, ένα χώρο με πολύτιμα μυκηναϊκά λείψανα. Η Θεράπνη είναι η δεύτερη μετά τις Αμύκλες προϊστορική θέση που κατοικείτο από την πρώιμη εποχή του χαλκού. Πήρε το όνομα Θεράπνη από την κόρη του Λέλεγα.


Μυστράς

Σε απόσταση 6χλμ βορειοδυτικά της σημερινής Σπάρτης, υψώνεται ένα απότομο πρόβουνο, ξεκομμένο από το κύριο σώμα της οροσειράς. Ονομάζεται Μυστράς και αποτελεί μια τοποθεσία εξαιρετικά ισχυρή, διότι είναι απροσπέλαστη από τη Νότια και Νοτιοανατολική πλευρά. Από τις άλλες πλευρές, που είναι και αυτές πολύ απότομες, οι προσβάσεις ήταν εύκολο να οχυρωθούν.


Πελλάνα

Η Πελλάνα κατοικήθηκε από την πρωτοελλαδική περίοδο, ενώ κατά τη μυκηναϊκή περίοδο κτίστηκαν μεγάλοι θολωτοί τάφοι που δείχνουν την ισχύ και των πλούτο των αρχόντων της περιοχής. Κατά τον 4ο ή 3ο αι. π.Χ., όταν η Σπάρτη διέτρεχε μεγάλο κίνδυνο, τοίχισε την ακρόπολη της Πελλάνας. Ο περιηγητής Παυσανίας αναφέρει ότι μια νεαρή κοπέλα έπεσε μέσα στην Πελλανίδα πηγή και εξαφανίστηκε, ενώ το πέπλο της αναδύθηκε αργότερα από μια άλλη πηγή.


Ρωμαϊκό Θέατρο & Λαρύσσιο (στο Γύθειο)

Στο όρος Κούμαρος έχει βρεθεί ένα καλά διατηρημένο ρωμαϊκό θέατρο, όπως επίσης και τα ερείπια ενός αρχαίου οικισμού, που ονομαζόταν Λαρύσσιο. Από αυτήν την πόλη εξήγαγαν κελύφη πορφύρας για τη βαφή ρωμαϊκών αυτοκρατορικών χλαμύδων.


Ιερό της Ορθίας Αρτέμιδος

Ένα από τα σημαντικότερα ιερά της αρχαίας Σπάρτης είναι το ιερό της Ορθίας Αρτέμιδος, κτισμένο κοντά στις όχθες του ποταμού Ευρώτα. Όπως είναι γνωστό από τις φιλολογικές πηγές, το ιερό αυτό ήταν το θρησκευτικό κέντρο της σπαρτιατικής αγωγής των νέων. Στο ναό λατρευόταν αρχικά η μυκηναϊκή θεότητα Ορθία, η οποία ταυτίστηκε με την Άρτεμη στους ιστορικούς χρόνους.


Βαφειό

Το Βαφειό είναι περιοχή σε απόσταση 6χλμ από τη Σπάρτη, όπου ανακαλύφθηκε ο περίφημος “θησαυρός του Βαφειού”, μέσα σε μεγάλο θολωτό τάφο μυκηναϊκού τύπου. Βρέθηκαν και πολύτιμα αντικείμενα. Επίσης, αποκαλύφθηκαν τα δύο σκαλισμένα ολόχρυσα “κύπελλα του Βαφειού”, που μαρτυρούν τις υψηλές επιδόσεις της εποχής στη μεταλλοτεχνία.

Τουρισμός Περιπέτειας – Ορεινός Τουρισμός – Αθλητικός Τουρισμός

 

Το στοιχεία του απροσδόκητου, του άγνωστου και της έκπληξης είναι έντονα φανερά στον τουρισμό περιπέτειας. Στη Λακωνία δίνεται η ευκαιρία σε νέους, ελεύθερους επαγγελματίες και στελέχη επιχειρήσεων να ζήσουν έντονες στιγμές περιπέτειας στα ανεξερεύνητα μονοπάτια των άγριων βουνών, απότομων πλαγιών και ανεξιχνίαστων δασών και πάρκων.

 

Πρόκληση αποτελεί η ανάβαση στην κορυφή του Πάρνωνα, με υψόμετρο 1.935μ. Για τους λάτρεις της ορειβασίας υπάρχουν στον Πάρνωνα όλα τα απαραίτητα στοιχεία για να κάνουν ορειβασία.

 

Στην περιοχή της Λαγκάδας Ταϋγέτου, λίγα χιλιόμετρα μετά τον οικισμό της Τρύπης, σ’ ένα χώρο υψηλής αισθητικής και οικολογικής αξίας, έχουν ολοκληρωθεί από το καλοκαίρι του 1999 οι εργασίες για τη δημιουργία αναρριχητικού πάρκου με το άνοιγμα άνω των 50 διαδρομών αθλητικού χαρακτήρα στα πλαίσια του προγράμματος “Προστασία – Διαχείριση και Ήπια Τουριστική Αξιοποίηση Ταϋγέτου”.

 

Οι διαδρομές αναπτύσσονται σε τέσσερα πεδία: Αλώνι, Πετσάνες, Τουρλίτσα και Στάνη και κινούνται κυρίως σε πλάκες και αρνητικά. Είναι υψηλής αισθητικής και δυσκολίας και απευθύνονται σε αναρριχητές που θέλουν να έρθουν σε επαφή με υψηλό επίπεδο αναρριχητικών προβλημάτων. Καλύτερη εποχή για αναρρίχηση θεωρείται το διάστημα από τα μέσα Μαΐου ως τα μέσα Οκτωβρίου χωρίς να αποκλείεται επιμήκυνση της περιόδου αυτής. Το υψόμετρο (περίπου 800μ.), η θέση και ο προσανατολισμός των πεδίων δημιουργούν ευχάριστες συνθήκες αναρρίχησης ακόμα και τις πιο ζεστές μέρες του καλοκαιριού.

 

Για τους φίλους των θαλάσσιων σπορ δραστηριοποιείται ο Ναυτικός Όμιλος Λακωνίας, με έδρα το Γύθειο, που διεξάγει ιστιοπλοϊκούς αγώνες (ανάμεσα στους οποίους και το Ράλι Νοτίου Ελλάδος), με συμμετοχή πολλών Ελλήνων και ξένων. Ο θαλάσσιος περίπλους της Λακωνίας για όποιον διαθέτει σκάφος είναι ιδιαίτερα γοητευτικός, με προσβάσεις σε: Κυπαρίσσι, Γέρακα, Μονεμβάσια, Νεάπολη, Ελαφόνησο, Πλύτρα, Γύθειο, Κότρωνας, Πόρτο Κάγιο, ακόμη και σε Γερολιμένα και Καραβοστάσι Οιτύλου. Στον κόλπο της Νεάπολης και στην παραλία του Μαυροβουνίου δίνουν ραντεβού κάθε χρόνο οι φίλοι του σέρφινγκ.

 

Στο νομό υπάρχουν κατάλληλες τοποθεσίες ακόμη και για ορεινή ποδηλασία. Πρόσφατα ολοκληρώθηκε η σήμανση της ορεινής ποδηλατικής διαδρομής από την Ταϋγέτη έως την Πηγή Μαγγανιάρη (μέσω Λακκωμάτων) πάνω στον οδικό άξονα του κινείται κατά μήκος του βουνού. Στην περιοχή γύρω από τη Σπάρτη γίνονται ποδηλατικοί αγώνες, με κορυφαία εκδήλωση τη “Σπαρτακιάδα” (Αθήνα – Σπάρτη), που γίνεται κάθε χρόνο το Σεπτέμβρη. Πολύ σύντομα θα γίνουν μέσα από την παρούσα ιστοσελίδα πιο εκτενείς παρουσιάσεις διαδρομών όπου ο περιηγητής μπορεί να καλύψει τις διαδρομές του με ήπια ποδηλασία αλλά και διαδρομές με πιο αγωνιστικό χαρακτήρα.

 

Για τους λάτρεις της τετρακίνησης, η Λακωνία διαθέτει ακόμη δυσπρόσιτες τοποθεσίες μεγάλης ομορφιάς που μπορεί κανείς να επισκεφτεί με αυτοκίνητα 4x4, διασχίζοντας ορεινούς δρόμους, ποταμάκια και τρεχούμενα νερά, τόσο στον ορεινό όγκο του Πάρνωνα γύρω από τον Άγιο Πέτρο ή στο δήμο του Ζάρακα, όσο και στον Ταΰγετο από τη βόρεια πλευρά του έως την περιοχή της δύσκολης Μάνης.

 


 

Θρησκευτικός Τουρισμός

 

Η μορφή αυτή τουρισμού είναι περιορισμένης διάρκειας και περιλαμβάνει τουριστικά πακέτα σχετικά φθηνότερα από εκείνα άλλων μορφών τουρισμού. Αυτό συμβαίνει διότι τα οικονομικά ωφελήματα είναι λιτότερα.

 

Στη Λακωνία και πιο ειδικά στην περιοχή του Μυστρά, υπάρχουν μοναστήρια, εκκλησίες και θρησκευτικά μνημεία τα οποία έλκουν την καταγωγή τους από τα βυζαντινά χρόνια.

 

Συγκεκριμένα, η Ιερά μονή των Αγίων Tεσσαράκοντα Mεγαλομαρτύρων βρίσκεται αρκετά κοντά στην πόλη της Σπάρτης, σε μια απόσταση περίπου 20 λεπτά με το αυτοκίνητο, μέσα σε ένα καταπράσινο φυσικό περιβάλλον, όπου κυριαρχούν το πουρνάρι και η ελιά και δεσπόζουν ολόγυρα υψηλοί λόφοι και απόκρημνα βουνά. Ο χώρος στον οποίο είναι κτισμένη η Μονή είναι ιδανικός για περισυλλογή και ησυχαστική ζωή.

 

H Μονή των Αγίων Τεσσαράκοντα αποτελείται από το Ναό, μεγαλόπρεπο κτίσμα του 1620, κόσμημα της μεταβυζαντινής εκκλησιαστικής αρχιτεκτονικής, ο οποίος είναι ρυθμού σταυροειδούς βασιλικής μετά οκταγωνικού τρούλου και στη μοναστηριακή γλώσσα ονομάζεται Καθολικόν. Γύρω από το Καθολικό στη συνέχεια υπάρχουν τα κελιά των μοναχών και ο πύργος της Μονής. Από μακριά η Μονή δίνει την εντύπωση απόρθητου κάστρου και αυτό γιατί υπήρξαν εποχές που η ασφάλεια των μοναχών από τους πολυάριθμους επιδρομείς – κυρίως Αλβανούς – επέβαλε το χτίσιμο ενός τέτοιου ισχυρού και οχυρού κτηρίου.

 

Τέλος, αξίζει να αναφερθεί η Ιερά Μονή Ζερμπίτσας, η οποία είναι αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Βρίσκεται πάνω σε ένα από τα ανατολικά προβούνια του Ταϋγέτου σε υψόμετρο 700μ. νότια από το Ξηροκάμπι, την ωραία κωμόπολη. Από τη Σπάρτη φτάνει κανείς στη Μονή με αυτοκίνητο, έπειτα από διαδρομή 20χλμ. Ο επισκέπτης μπορεί να πάρει μια ιδέα για το παρελθόν, τον πλούτο και την πνευματική ακτινοβολία της Μονής αν, μετά το Καθολικό με τις ενδιαφέρουσες αγιογραφίες, επισκεφθεί το μικρό μουσείο της, όπου εκτίθενται θυμιατήρια, χρυσοκέντητες παραστάσεις, άμφια, αληθινά κειμήλια από το 1500 και ύστερα, όπως το Λάβαρο της Μονής και ο Επιτάφιος.

 

Οι αγιογραφίες της Μονής είναι εξαίσιες και παρατηρώντας τες θα διαπιστώσει κανείς ότι ο αγιογράφος του Καθολικού της Ζερμπίτσας φρόντισε ιεραρχικά να ζωγραφίσει πρώτα την ποδέα με τα  γεωμετρικά σχήματα, έπειτα τις μορφές των ολόσωμων αγίων, πιο πάνω τη ζώνη με  τα μαρτύριά τους, ψηλότερα τους οίκους του Ακάθιστου Ύμνου και τελευταία τη ζώνη με τα θαύματα του Κυρίου. Φυσικά ο αγιογράφος δεν είναι ένας, αλλά  περισσότεροι, και απ’ ό,τι φαίνεται πρόκειται για μαθητές του Δημητρίου Κακαβά.

 

Η Μονή εορτάζει στις 23 Σεπτεμβρίου την Απόδοση της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, οπότε τελείται λιτάνευση της θαυματουργής εικόνας, η οποία, κατά την παράδοση, είναι του 17ου αιώνα.

 

Η συμβολή της Μονής στην επανάσταση του 1821 υπήρξε σημαντική. Εκτός από τη λειτουργία “Κρυφού Σχολειού” και την προσφορά της ως καταφυγίου πενομένων, διωκόμενων και ονομαστών αγωνιστών, οι μοναχοί συμμετείχαν και προσωπικά στον απελευθερωτικό αγώνα. Αυτό επιβεβαιώνεται, όπως αναφέρει και ο Φαίδων Kουκουλές, από την ύπαρξη στο αρχείο των αγωνιστών έξι ονομάτων μοναχών, αδελφών της Μονής στους οποίους απονεμήθηκαν και τιμητικά αριστεία.

 

Εκτός όμως από την πνευματική αναγέννηση της Μονής που συνοδεύεται και με αξιόλογες εκδόσεις, σημαντική είναι και η προσπάθεια αναστηλώσεως, ανακαινίσεως και ανοικοδομήσεώς της. Αναστηλώθηκε και εκ βάθρων ανοικοδομήθηκε η ανατολική πτέρυγα με πέτρινα παραδοσιακά κτίσματα (παρεκκλήσιο αγίας Άννης, αρχονταρίκι, βιβλιοθήκη) και επιβλητικό πύργο, ανακαινίστηκαν αρκετά κελιά και δημιουργήθηκαν νέοι λειτουργικοί χώροι (τράπεζα κ.ά.). Με τα νέα αυτά έργα, η Μονή ολοκληρώθηκε αρχιτεκτονικά δίνοντας την εντύπωση φρουριακής κατασκευής με ολόπλευρα κτίσματα και στη μέση το Καθολικό. Η Μονή είναι ανοικτή για τους προσκυνητές από ανατολής μέχρι δύσεως ηλίου (πλην των ωρών από 12μμ έως 4μμ).

 

Aρχαιότερη Μονή της Λακωνίας είναι αυτή των Αγίων Αναργύρων Πάρνωνος, κοντά στα χωριά Bασσαράς, Βέρροια και Tσίντζινα. Oι ρίζες της χάνονται στους αιώνες. Το ιστορικό αυτό Mοναστήρι βρίσκεται κτισμένο σ’ ένα πανέμορφο και επί μονίμου βάσεως καταπράσινο οροπέδιο του Πάρνωνος, στο οποίο ο επισκέπτης-προσκυνητής μπορεί να φτάσει από τον εθνικό δρόμο Τρίπολης – Σπάρτης. Είκοσι πέντε χιλιόμετρα πριν την πανάρχαια πρωτεύουσα της Λακεδαίμονος, ειδική πινακίδα καθοδηγεί ως εκεί. Ο ανηφορικός αμαξιτός δρόμος φέρνει τον προσκυνητή στον προορισμό του μέσα από ένα φυσικό παράδεισο πρασίνου, που ζωογονείται από αστείρευτες πηγές και ρυάκια. Η οργιαστική βλάστηση εξάλλου που περικλείει το μοναστήρι θυμίζει έντονα στον  επισκέπτη το εσωτερικό τμήμα της Αγιορειτικής χερσονήσου.

 


 

Οικολογικός Τουρισμός

 

Υπάρχουν συγκεκριμένες δημοτικές επιχειρήσεις και οργανισμοί στη Λακωνία που ασχολούνται με την ανάπτυξη του οικοτουρισμού. Αυτές είναι:

  • Αναπτυξιακή Εταιρεία Λακωνίας ΠΑΡΝΩΝΑ – ΤΑΫΓΕΤΟΥ Α.Ε.
  • Δημοτική Επιχείρηση Ανάπτυξης Βοιών (Δ.Ε.Π.Α.Β.) Ν. Λακωνίας
  • Αναπτυξιακή Κοινοτική Επιχείρηση Μονεμβασιάς (ΑΚΕΜ) Ν. Λακωνίας
  • Δημοτική Επιχείρηση Τουριστικής Ανάπτυξης Καστανέας (ΔΕΤΑΚ) Ν. Λακωνίας
  • Δημοτική Επιχείρηση Ανάπτυξης Σπάρτης Ν. Λακωνίας

 

Βασικός στόχος του οικοτουριστικού έργου είναι η προώθηση νέων ήπιων μορφών τουρισμού, όπως ο οικοτουρισμός, ο αγροτουρισμός, ο τουρισμός υπαίθρου, ο ναυταθλητικός τουρισμός κ.λπ. Το Κέντρο Οικοτουρισμού έχει ως κύριο στόχο του την προώθηση του οικοτουριστικού προϊόντος σε σημαντικό βαθμό στις αγορές εσωτερικού και εξωτερικού, και ειδικότερα στους tour operators. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα το σαφή σχεδιασμό ενός ολοκληρωμένου προϊόντος οικοτουριστικής διάστασης, όπου ως τελικός χρήστης του ορίζεται ο πολίτης-τουρίστας, σε εθνικό και σε παγκόσμιο επίπεδο.

 

Το Οικοτουριστικό Κέντρο έχει ως βάση του το Γύθειο Λακωνίας. Ως κύριο ενδιαφέρον μας αποτελεί η επιθυμία αναβάθμισης του παραδοσιακού τουριστικού προϊόντος της Πελοποννησιακής Περιφέρειας, καθώς και η ανάδειξη διαφόρων νέων μορφών οικοτουριστικής διάστασης.

 


 

Αγροτουρισμός

Ένας από τους κύριους τομείς παραγωγής και εκμετάλλευσης του νομού Λακωνίας είναι η γεωργία και η κτηνοτροφία. Όταν αυτές οι δύο δραστηριότητες αναπτύσσονται σε βαθμό που μπορούν να προσφέρουν τα προϊόντα τους στην τουριστική αγορά, τότε μπορούμε να μιλάμε για παραγωγική συνεργασία του τουρισμού με τον πρωτογενή τομέα της οικονομίας. Προϊόν της συνεργασίας αυτής είναι ο αγροτουρισμός.

 

Υπάρχει μια συγκεκριμένη τουριστική επιχείρηση, η Αγροτουριστική Α.Ε., η οποία ασχολείται με την αγροτουριστική ανάπτυξη κυρίως της υπαίθρου. Είτε με μορφή συμβουλών προς τους επιχειρηματίες του τουρισμού, είτε με έργα προωθεί την εξέλιξη και ανάπτυξη του αγροτικού τουρισμού σε πολλές περιοχές της Ελλάδος. Στη Λακωνία, σε συνεργασία με τη Νομαρχία, η Αγροτουριστική Α.Ε. Αναλαμβάνει δύο νέα ολοκληρωμένα προγράμματα, τα οποία μάλιστα ανακοινώθηκαν στο πλαίσιο ειδικής ημερίδας που διοργανώθηκε από τη Νομαρχία Λακωνίας στη Σπάρτη με τη συμμετοχή των τοπικών φορέων και Δημάρχων.

 

Τα προγράμματα αυτά αποσκοπούν:

  1. Στην αξιοποίηση των ορεινών όγκων του Ταϋγέτου – Μάνης, με έμφαση όχι μόνο στο φυσικό κάλλος, αλλά και στην ιστορικότητα της γύρω περιοχής, που αποτελεί συνδετικό οικονομικό κρίκο μεταξύ των νομών Λακωνίας και Μεσσηνίας. Συγκεκριμένα, ανακοινώθηκε η Υπογραφή Προγραμματικής Διανομαρχιακής Σύμβασης μεταξύ “Αγροτουριστικής” και των δύο νομαρχιών, για την εκπόνηση ενός στρατηγικού σχεδίου δράσεων για την ανάπτυξη και προβολή της περιοχής.
  2. Στην εκμετάλλευση και αξιοποίηση της περιοχής Ζάρακα Λακωνίας, με άξονα την ανάδειξη των πολυάριθμων μνημείων βυζαντινού πολιτισμού. Η σχετική μελέτη θα καταρτισθεί ως αφετηρία της “Ιστορικής Διαδρομής των Παλαιολόγων”, που αρχίζει από το Ζάρακα και καταλήγει στο Μυστρά.

 

Ο νομός Λακωνίας κατέχει μια από τις πρώτες θέσεις πανελλαδικά στη βιολογική γεωργία. Καλλιεργούνται πολλά στρέμματα κυρίως με ελιές, λεμόνια, πορτοκάλια, σύκα, καρύδια. Επίσης, εκτρέφονται σε βιολογικά πιστοποιημένους χώρους καλλιέργειας αιγοπρόβατα, χοιρινά και πουλερικά. Τα τυποποιημένα βιολογικά προϊόντα του νομού είναι: λάδι, ελιές, κρασιά, μέλι.

 

Οι υψομετρικές διαφορές και το μικροκλίμα της Λακωνίας, σε συνδυασμό με το έδαφος και τις τεχνικές καλλιέργειας είναι οι κατάλληλες προϋποθέσεις για την παραγωγή προϊόντων άριστης ποιότητας.

 

Στη Λακωνία καλλιεργείται η αθηνολιά, που δίνει λάδι εξαιρετικής ποιότητας, η κορωνέικη και άλλες ποικιλίες. Καλλιεργούνται όμως και βρώσιμες ελιές, δηλαδή Καλαμών.

 

Τα εσπεριδοειδή, μανταρίνια, πορτοκάλια, λεμόνια, είναι καλλιέργεια με ιδιαίτερη οικονομική σημασία για το νομό. Υπάρχει μάλιστα και βιομηχανική μονάδα χυμοποίησης πορτοκαλιών, απ’ τις μεγαλύτερες της χώρας. Η επωνυμία “ΧΥΜΟΙ ΛΑΚΩΝΙΑ” έχει να παρουσιάσει χυμούς υψηλής ποιότητας και μάλιστα μια μεγάλη ποικιλία. Είναι εύκολο να τους γευθείτε οπουδήποτε μέσα στο νομό αλλά, να τους βρείτε και σε όλη την Ελλάδα.

 

Στα Βάτικα, τη Μονεμβάσια, τη Γράμμουσα, το Μαυροβούνι, το Δαφνί, την Ποταμιά και τις Αμύκλες υπάρχουν τα περισσότερα λακωνικά αμπέλια. Τα τελευταία χρόνια οινοποιίες αξιοποιούν την τοπική παραγωγή με εξαιρετικές ετικέτες εμφιαλωμένων κρασιών.

 

Οι ποικιλίες που καλλιεργούνται είναι αρκετές, όπως Μανδηλαριά, Φωκιανός, Ροδίτης, Αγιωργίτικο, Κυδωνίτσα, Μαυρούδι, Μονεμβάσια, Πετρουλιανός, Μαλαγουζιά, Μαυράκι, Θράψα κ.λπ.

 

Στον κάμπο από τη Στεφανιά ως τη Γλυκόβρυση, εκτός από πορτοκάλια, καλλιεργούνται και κηπευτικά – ντομάτα, πιπεριά, μελιτζάνα. Η Σκάλα Λακωνίας εξάλλου είναι γνωστή ως “ο Κήπος της Ευρώπης”. Στην περιοχή των Μολάων και του Ασωπού αξιόλογη είναι η παραγωγή σύκου. Στα Βάτικα παράγεται εύγευστο κόκκινο κρεμμύδι.

 

Στα ορεινά χωριά του Πάρνωνα υπάρχει μικρή παραγωγή κάστανου και καρυδιού. Πέρα από τα καλλιεργούμενα είδη η λακωνική γη προσφέρει και αυτοφυή. Ποικίλα και νόστιμα είναι τα άγρια χόρτα. Αξεπέραστα τα αρωματικά φυτά, όπως η ρίγανη και το τσάι του βουνού (Ταΰγετου και Πάρνωνα). Οι πλούσιες ανθοφορίες αυτοφυών και καλλιεργούμενων φυτών, καθώς και το ευνοϊκό κλίμα σε όλο το νομό επιτρέπουν την παραγωγή άριστης ποιότητας μελιού.

 

Στην κτηνοτροφία κυριαρχούν τα αιγοπρόβατα, από το γάλα των οποίων παράγεται εξαιρετική φέτα, καθώς και παραδοσιακό γιαούρτι. Υπάρχουν επίσης χοιροτροφικές μονάδες και μονάδες παραγωγής καπνιστού λουκάνικου και παστού χοιρινού με άρωμα πορτοκαλιού.

 

Οι τοπικοί φούρνοι παράγουν πολλά αρτοσκευάσματα και εξαιρετικά παξιμάδια. Τα τελευταία χρόνια έχουν δημιουργηθεί μικρές βιοτεχνίες που παρασκευάζουν παραδοσιακά ζυμαρικά (τραχανά, χυλοπίτες κ.ά.), με τοπικές πρώτες ύλες. Τα αμυγδαλωτά της Μονεμβάσιας είναι παραδοσιακά γλυκά του οικισμού του Κάστρου. Κάθε νοικοκυριό είχε, παλιότερα, δικές του αμυγδαλιές και έφτιαχνε τα γλυκά του, με πολύ αγνά υλικά -αμύγδαλα, βούτυρο, ζάχαρη και ανθόνερο – φυσικά χωρίς κανένα συντηρητικό. Τα μάλιστα επιτόπου, χωρίς καν να ψηθούν. Τη δεκαετία του ‘50, η Χαραμή έφτιαξε περίφημα αμυγδαλωτά με δική της συνταγή και στη συνέχεια τα τυποποίησε και τα διέθεσε στην αγορά. Αυτά τα γλυκά διατηρούν τη γεύση τους αναλλοίωτη περίπου ένα μήνα. Θεωρείται γλυκό με λεπτή και φινετσάτη γεύση και δεν συγκρίνεται με αντίστοιχα άλλων περιοχών. Αυτά τα γλυκά, καθώς και άλλα τοπικά γλυκά, όπως οι σαμουσάδες, σήμερα έχουν τυποποιηθεί.

 

Πολλές από τις διαδικασίες παραγωγής των παραπάνω προϊόντων μπορεί ο τουρίστας να παρακολουθήσει, ακόμη και να συμμετέχει βοηθώντας τους ντόπιους κατοίκους στις καθημερινές τους αγροτικές εργασίες. Ήδη έχει ξεκινήσει εδώ και 5 χρόνια η ανέγερση αγροτουριστικών  καταλυμάτων.

 


 

Μάνη, άξια τουριστική εκπρόσωπος της Λακωνίας

Η Μάνη εκτείνεται σε μια περιοχή που τα όριά της προς το βορρά είναι η Καλαμάτα και προς την ανατολή το Γύθειο. Προς το νότο η περιοχή εκτείνεται ως το ακρωτήριο Ταίναρο. Υπάρχουν πολλές εκδοχές για το πότε και πως δόθηκε το όνομα Μάνη. Σύμφωνα με τις επικρατέστερες, προέρχεται α) από την αρχαία λέξη “μανός”, που σημαίνει γυμνός από βλάστηση, και β) το κτίσιμο του περίφημου κάστρου της Μαΐνης, που έχτισε ο Μαΐνης, ο αρχιτέκτονας.

 

Τα φυλετικά χαρακτηριστικά των Μανιατών παρουσιάζουν τα εξής στοιχεία: ψηλό μέτωπο, μέτριο τρίχωμα παντού, εκφραστικά και γοργά μάτια, ανάστημα μέτριο, νευρώδες και δυνατό.

 

Η φιλία και το φιλότιμο στη Μάνη αποτελούν την αρχή και το τέλος ένωσης του λαού. Η παροιμία “κάλλια πολύ φιλία, παρά πολύ δικοσύνη (συγγένεια)” δείχνει το πόσο υπολόγιζαν οι Μανιάτες τη φιλία.

 

Επίσης, οι Μανιάτες χαρακτηρίζονται ιδιαίτερα για τη φιλοξενία τους. Οι κακουχίες του παρελθόντος κάνουν το Μανιάτη να δίνει απλόχερα στη νέα γενιά ό,τι του στέρησε η σκληρή του καθημερινότητα.

 

Οι περισσότεροι τουρίστες που επισκέπτονται τη Μάνη αναζητούν πολιτιστικό, αγροτικό, θρησκευτικό και γενικό τουρισμό. Οι παραδοσιακοί πύργοι και τα πυργόσπιτα, οι βυζαντινές εκκλησίες, η ντόπια παραδοσιακή κουζίνα και οι καταγάλανες θάλασσες ελκύουν ακόμα και τον πιο αδιάφορο περαστικό. Ωστόσο, τα ήθη, τα έθιμα και οι τοπικές παραδόσεις της περιοχής κάνουν την τουριστική περιπλάνηση ακόμα πιο ενδιαφέρουσα, προσθέτοντας σημαντικές ιστορικές γνώσεις στην πολιτιστική κληρονομιά κάθε τουρίστα.

 

Η Λακωνία είναι ένας ευλογημένος τόπος, ένας τόπος ιδιαίτερος με μοναδική φυσική ομορφιά και πολλά ιστορικά και θρησκευτικά μνημεία, κυρίως από την εποχή του Βυζαντίου.

 

Εκτός όμως την απαράμιλλη φυσική ομορφιά, η Λακωνία έχει να παρουσιάσει στον επισκέπτη πολλά μνημεία άλλων εποχών. Αρχαιολογικοί θησαυροί από τους παλαιοχριστιανικούς και τους μεσοβυζαντινούς χρόνους, εξαίσια υστεροβυζαντινά παλαιολόγεια μνημεία, κάστρα, μονές, ναοί, ψηφιδωτά, οι αρχαιολογικοί χώροι της Λακωνίας προσφέρουν στον επισκέπτη βαθιά συγκίνηση, μέσα από την υποβλητικότητά τους.

Τα σπήλαια του Δυρού

Σπήλαια με πανάρχαια ιστορία και διαχρονική ομορφιά, τα Σπήλαια του Δυρού θα σας οδηγήσουν σ’ ένα μαγευτικό κόσμο χρωμάτων και σχημάτων.

Λιμναίο σπήλαιο, το Σπήλαιο της Βλυχάδας ή Γλυφάδας σχηματίζει μεγάλες αίθουσες με ποιητικά ονόματα όπως Ανάκτορο του Ποσειδώνα, θάλασσα των Ναυαγίων, Λευκά Διαμερίσματα… Για να επισκεφτείτε το σπήλαιο αυτό, θα επιβιβαστείτε σε βάρκα, η οποία διασχίζει το επισκέψιμο τμήμα του, σε μια περιήγηση που διαρκεί περίπου 45 λεπτά.

Στο γειτονικό σπήλαιο Αλεπότρυπα, με πλούσιο διάκοσμο και σημαντικά ανθρωπολογικά ευρήματα της Ύστερης Νεολιθικής Εποχής (4800-3200 π.Χ.) κατοικούσε μια μικρή κοινότητα ανθρώπων, την ιστορική πορεία της οποίας διέκοψε ένας σεισμός. Τα ευρήματα αυτά έχετε την ευκαιρία να τα δείτε από κοντά στο Νεολιθικό Μουσείο του Δυρού, που βρίσκεται στην είσοδο αυτού του σπηλαίου, το οποίο δεν είναι επισκέψιμο.

Στο τρίτο σπήλαιο, το Καταφύγι, θα εντυπωσιαστείτε από τον ενδιαφέροντα διάκοσμο με σταλακτίτες και σταλαγμίτες και την εντυπωσιακή ακουστική στην «Αίθουσα της Αποθέωσης»!


Μυστράς

Ο Μυστράς ήταν Βυζαντινή πολιτεία της Πελοποννήσου και απέχει έξι χιλιόμετρα ΒΔ της Σπάρτης. Σήμερα είναι ερειπωμένος και αποτελεί πολύτιμη πηγή για τη γνώση της ιστορίας, της τέχνης και του πολιτισμού των δύο τελευταίων αιώνων του Βυζαντίου. Η ιστορία “της νεκρής πολιτείας” σήμερα του Μυστρά αρχίζει από τα μέσα του 13ου αιώνα όταν συμπληρώθηκε η κατάκτηση της Πελοποννήσου από τους Φράγκους. Το 1249 ο Γουλιέλμος Β’ Βιλλαρδουίνος έκτισε το κάστρο του στην ανατολική πλευρά του Ταϋγέτου, στην κορυφή ενός υψώματος με απότομη και κωνοειδή μορφή που λεγόταν Μυστράς ή Μυζυθράς λόγω του σχήματός του ή εκ του ονόματος του παλαιότερου ιδιοκτήτη που λεγόταν Μυζηθράς.


Καιάδας

Το σπήλαιο Καιάδας βρίσκεται κοντά στο χωριό Τρύπη, σε απόσταση 10χλμ. από τη Σπάρτη, δίπλα στο δημόσιο δρόμο Σπάρτης-Καλαμάτας. Είναι σπηλαιοβάραθρο μήκους περίπου 50 μ. κατά το ερευνημένο του τμήμα, με κλίση που κυμαίνεται από 35ο – 50ο. Η σημερινή είσοδος του, πλάτους περίπου 0,50 μ., βρίσκεται περίπου 30 μ. ψηλότερα από τον δημόσιο δρόμο. Η αρχική είσοδος διανοιγμένη σε ψηλότερο επίπεδο είναι σήμερα επιχωμένη. Σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση ο Καιάδας βρισκόταν σε φαράγγι κοντά στην Τρύπη. Η παρουσία βαράθρου με ανθρώπινα οστά στην Τρύπη ήταν αρκετά χρόνια γνωστή, αλλά η πρώτη αυτοψία έγινε το 1983. Ο κύριος όγκος των ανθρώπινων οστών ήταν συγκεντρωμένος στο βαθύτερο τμήμα του σπηλαιοβαράθρου όπου έχει δημιουργηθεί παχύτατη επίχωση. Οστά βρέθηκαν και σε φυσικές σχισμές ή εσοχές αρκετά ψηλότερα από το σημερινό δάπεδο. Πρόκειται, σύμφωνα με τα συμπεράσματα της ανθρωπολογικής μελέτης, για σκελετούς κυρίως ώριμων ανδρών και λίγων γυναικών που κατέληξαν εκεί ως ακέραια σώματα και όχι ως ελεύθερα οστά.

Το σπηλαιοβάραθρο αυτό μπορεί να συνδεθεί με τις αρχαίες μαρτυρίες για τη μορφή και τον προορισμό του Καιάδα και ειδικότερα με τη χρήση του από τους Σπαρτιάτες κατά τη διάρκεια των Μεσσηνιακών πολέμων (8ος – 5ος αι. π.Χ.) για τον καταποντισμό των εχθρών τους ή και άλλων καταδίκων. Λείπουν όμως προς το παρόν τεκμήρια για την ακριβή χρονολόγηση του οστεολογικού υλικού.


Το αρχαίο θέατρο της Σπάρτης

Το ρωμαϊκό θέατρο της Σπάρτης, αποτελεί το πιο εντυπωσιακό μνημείο της λεγόμενης Ακρόπολης της Σπάρτης. Η πρώτη φάση κατασκευής του θεάτρου χρονολογείται στα ύστερα ελληνιστικά χρόνια και καταλαμβάνει 14.000 τετραγωνικά μέτρα. Ακόμη και σήμερα, που δεν είναι ανασκαμμένο πλήρως, αποτελεί ένα από τα εντυπωσιακότερα αξιοθέατα του αρχαιολογικού χώρου της Σπάρτης. Το συνολικό πλάτος του θεάτρου είναι 114 μέτρα και πρόκειται για ένα από τα μεγαλύτερα θέατρα της αρχαίας Ελλάδας.

Το κοίλον του ήταν χωρισμένο σε δύο διαζώματα (θέατρο και επιθέατρο) και το κυρίως θέατρο είχε εννέα κερκίδες με τριάντα σειρές εδράνων, ενώ το επιθέατρο είχε δεκαέξι με είκοσι σειρές εδράνων. Στο χώρο αυτό, εκτιμάται ότι μπορούσαν να χωρέσουν περί τους 16.000 θεατές. Το κοίλον υποστηριζόταν στα νότια από δύο υψηλούς αναλημματικούς τοίχους. Με αυτόν τον τρόπο συγκρατήθηκαν τα χώματα που συσσωρεύτηκαν για να δημιουργηθεί μεγαλύτερος χώρος για το κοίλον.

Η σκηνή αρχικά ήταν ξύλινη, κινητή και μεταφερόταν πάνω σε τροχούς. Αποθηκευόταν πάνω στη σκηνοθήκη, ένα κτήριο το οποίο βρισκόταν στη θέση της δυτική παρόδου, όπως δείχνουν οι τρεις τροχιές πάνω στις οποίες

μεταφερόταν η κινητή σκηνή. Αργότερα, κατασκευάστηκε μόνιμη σκηνή, η οποία υπέστη μετατροπές και επεκτάσεις κατά τον 1ο αιώνα μ.Χ. όπως δείχνει ένα ενιπόγραφο επιστύλιο το οποίο φέρει το όνομα του αυτοκράτορα Βεσπασιανού ως δωρητή, αλλά και κατά το 2ο και τον 3ο αιώνα μ.Χ. Τελευταία πληροφορία για επέμβαση στο θέατρο στα τέλη του 4ου αιώνα μ.Χ. προέρχεται από επιστύλιο της σκηνής που αναφέρει τον αυτοκράτορα Θεοδόσιο. Μετά τη δημιουργία της λίθινης σκηνής, στο χώρο της σκηνοθήκης κατασκευάστηκε ένα Νυμφαίο, μια μακρόστενη δεξαμενή με πεταλόσχημες απολήξεις στις δύο στενές πλευρές. Από τους δύο αναλημματικούς τοίχους του κοίλου, οι οποίοι είχαν επενδυθεί με λευκό μάρμαρο, ο ανατολικός παρουσίαζε το μεγαλύτερο ενδιαφέρον. Σε αυτόν αναγράφετονταν τα ονόματα των αξιωματούχων της πόλεως σε ετήσια βάση. Αποτελεί, λοιπόν, ο τοίχος αυτός από μόνος του ένα “λίθινο” αρχείο της πόλης της Σπάρτης. Στην ανατολική πάροδο κατασκευάστηκε, σε επαφή με τον αναλημματικό τοίχο, κλίμακα, που οδηγούσε στο άνω διάζωμα του θεάτρου.

Οι τελευταίες έρευνες της Βρετανικής Αρχαιολογικής Σχολής στο θέατρο, απέδειξαν ότι στην ανώτερη απόληξη του θεάτρου, πάνω και από το επιθέτρο και περιμετρικά σε αυτό, είχε κατασκευαστεί στοά ώστε να καταφεύγουν εκεί οι θεατές σε περίπτωση βροχής.

Το θέατρο, μετά τις επιδρομές βαρβαρικών φυλών τον 4ο αιώνα μ.Χ. και την περιτείχιση της ακρόπολης, εγκαταλείφθηκε ως χώρος συγκεντρώσεων. Κατά τη Βυζαντινή εποχή, το κοίλον του καταλήφθηκε από σπίτια. Τα σπίτια αυτά αλλά και αφαίρεση λίθων του θεάτρου στα νεώτερα χρόνια για οικοδομικούς σκοπούς, αμβλύνει την εικόνα που σχηματίζει ο επισκέπτης για το μεγαλοπρεπές αυτό θεατρικό οικοδόμημα, το οποίο ο περιηγητής Παυσανίας περιγράφει ως “λίθου λευκού, θέας άξιον”.


Το Γεράκι της Λακωνίας

Το Γεράκι, κωμόπολη της Λακωνίας, βρίσκεται 39 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της Σπάρτης με συντεταγμένες N36 59.663 E22 42.226 και σε υψόμετρο 300 μέτρων από την θάλασσα και είναι ίσως από τις ελάχιστες περιοχές της Ελλάδος, που παρουσιάζουν ιστορικό βίο σχεδόν 2.500 χρόνων, χωρίς διακοπή. Ανήκει μαζί με τον οικισμό Βελωτά, στο δημοτικό διαμέρισμα Γερακίου, του δήμου Γερονθρών, του νομού Λακωνίας. Κατά την απογραφή του 2001 το δημοτικό διαμέρισμα Γερακίου είχε 1.372 κατοίκους, από τους οποίους 1.341 κατοικούσαν στο Γεράκι και 31 στα Βελωτά. Στο παρελθόν είχε 2500 περίπου κατοίκους, πληθυσμός που έχει πλέον ελαττωθεί. Αν και μικρό το χωριό έχει συνεχή ιστορικό βίο από την προϊστορική εποχή ως και την σύγχρονη συνεχώς κατοικείται και ακμάζει. Στη σημερινή εποχή το Γεράκιον είναι ευημερούσα περιοχή με εργατικούς κατοίκους που έχουν αναπτύξει την ελαιοκομία. Τα προϊόντα που βγάζει το χωριό είναι το σιτάρι, το κριθάρι, το λάδι, το κρασί και λίγα σύκα και μέλι. Οι γυναίκες ασχολούνται με την υφαντουργία και τα κιλίμια του Γερακίου που φημίζονται σε όλη την Σπάρτη και είχαν βραβευθεί στις εκθέσεις της Βιέννης και του Ζαππείου. Σήμερα ο Δήμος Γερονθρών με έδρα το Γεράκι, περιλαμβάνει επίσης και τα χωριά Αλεποχώρι, Καλλιθέα, Καρίτσα καθώς και τον οικισμό Βελωτά. Σύμφωνα με την απογραφή του 2001, ο συνολικός πληθυσμός του Δήμου είναι 1.959 κάτοικοι, από τους οποίους 1.341 κατοικούν στο Γεράκι, 228 στην Καρίτσα, 210 στην Καλλιθέα, 149 στο Αλεποχώρι και 31 στα Βελωτά.

Ο επισκέπτης μπορεί να σεργιανίσει στα στενά δρομάκια του με τα πέτρινα αρχοντικά και τις θολωτές αυλόπορτες, να ξεκουραστεί στην πλακόστρωτη πλατεία με τα παραδοσιακά καφενεία και τις ταβέρνες, να αγναντέψει ολόκληρη τη Λακωνία (θέαμα μοναδικό), να καμαρώσει το ψηλό ανάστημα του Ταϋγέτου και το Λακωνικό κόλπο. Μπορεί να επισκεφθεί την ακρόπολη, να ανηφορίσει στο μεσαιωνικό κάστρο και να αφουγκραστεί τους θρύλους και τις παραδόσεις μέσα από τα ευρήματα και τα χαλάσματα. Μπορεί να σπουδάσει την αρχιτεκτονική των 30 βυζαντινών ναών του (12ου-15ου αιώνα) και μέσα από τις σπάνιες τοιχογραφίες να αγγίξει τη σφαίρα της θρησκευτικής ανάτασης της εποχής εκείνης. Ο επισκέπτης μπορεί ακόμα σε 20 λεπτά να φτάσει σε υψόμετρο 1.200 μ. (στον Κοσμά) και σε 30 λεπτά στα λιμανάκια του Λακωνικού κόλπου.

Οι αρχαιολογικές ανασκαφές, έχουν φέρει στο φως αρκετά αντικείμενα της προϊστορικής εποχής. Επίσης αγγεία της Μυκηναϊκής και γλυπτά της Δωρικής περιόδου, μερικά από τα οποία είναι εκτεθειμένα στο Μουσείο της Σπάρτης. Τέλος, διατηρούνται ακόμη λείψανα υδραγωγείου και βαλανείου της Ρωμαϊκής εποχής, τέσσερις Ναοί από την πρώτη βυζαντινή περίοδο, το μέχρι σήμερα σωζόμενο Κάστρο από τη Φραγκοκρατία, τουλάχιστον 20 ναοί από τη δεύτερη βυζαντινή περίοδο και 6 ναοί μεταξύ των οποίων και ο σημερινός καθεδρικός της κωμοπόλεως από την εποχή της Τουρκοκρατίας.

Οι Γερακίτες, δραστήριοι και δημιουργικοί γόνοι πανάρχαιας κληρονομιάς είναι από τους πρώτους έλληνες που μετανάστευσαν στην Αμερική σε μεγαλύτερο, συγκριτικά με άλλες περιοχές βαθμό, πριν το 1880 και ίδρυσαν τους πρώτους πυρήνες της διασποράς, οι οποίοι αργότερα σχημάτισαν τις ανθούσες σήμερα εκεί ελληνικές παροικίες.

Σήμερα το Γεράκι, χάρις στην εργατικότητα και φιλοπονία των κατοίκων του, είναι από τις πλέον ανθηρές οικονομικά και φιλοπρόοδες κοινότητες της Λακωνίας. Η κυριότερη ενασχόληση των κατοίκων του Δήμου είναι η καλλιέργεια της ελιάς με ετήσια παραγωγή βρώσιμης ελιάς και ελαιολάδου 1.100 και 1.500 τόνων αντιστοίχως. Ο Αγροτικός Συνεταιρισμός Γερακίου, εκτός από το εργοστάσιο παραγωγής ελαιολάδου, διαθέτει και μονάδα τυποποίησης της βρώσιμης ελιάς τύπου Καλαμών. Με την κτηνοτροφία, η οποία αριθμεί περίπου 25.000 αιγοπρόβατα ασχολούνται αρκετές οικογένειες του Δήμου, ιδιαιτέρως στα μικρότερα χωριά.


Μέζαπος – Μάνη

Η πρώτη επιλογή του ταξιδιώτη που βρίσκεται στην Αρεόπολη είναι βέβαια να ταξιδέψει κατά το νοτιά. Τα ψηλά βουνά υποχωρούν για λίγο, για να αφήσουν να περάσει μια διαδρομή προς τον Κότρωνα και τα άλλα χωριά της χερσονήσου που βρίσκονται από την πλευρά του Λακωνικού κόλπου.

Η άλλη διαδρομή βυθίζεται ομαλά στην κυρίως Μάνη. Πρώτος σταθμός αυτής της διαδρομής το χωριό Πύργος, όπου εκεί βρίσκονται τα περίφημα Σπήλαια Διρού. Η διαδρομή με βάρκα μέσα στο σπήλαιο «Γλυφάδα» είναι μια αποκάλυψη. Το μικρό σκάφος διατρέχει 1.200 μέτρα υπόγειου ποταμού, ανάμεσα σε πανδαισία σχημάτων και χρωμάτων που δημιουργούν τα νερά, οι σταλακτίτες και οι σταλαγμίτες.

Μετά η Χαρούδα, ο Δρύαλος, η Μίνα, αντιπροσωπευτικά μανιάτικα χωριά δεξιά και αριστερά της βασικής διαδρομής. Συχνές οι προκλήσεις να παρακάμψεις και να ακολουθήσεις τους στενούς δρόμους οι οποίοι οδηγούν ανάμεσα στις ξερολιθιές σε κάποια συστάδα κυπαρισσιών που κρύβει μια βυζαντινή ή μεταβυζαντινή εκκλησία – κομψοτέχνημα, σε κάποιον οικισμό του οποίου οι αγέρωχοι πύργοι προβάλλουν μέσα από τις ελιές και τις φραγκοσυκιές.

Αφήνεις να σε οδηγήσει η διαίσθησή σου· και ένας τέτοιος δρόμος σε φέρνει στον Μέζαπο, στον μικρό ψαράδικο οικισμό μέσα στον ωραίο κόλπο τον οποίο προφυλάσσει η χερσόνησος Τηγάνι. Εκεί κοντά βρίσκεται η εκκλησία της «Βλαχέρνας» και δίπλα της ένας πύργος από τους πολλούς που φτάνουν ως τη θάλασσα. Η πιο γλαφυρή εικόνα της Μάνης, αλλά και της εγκατάλειψης.

Και η χερσόνησος Τηγάνι όμως αποτελεί πρόκληση ιδιαιτέρως για τους φίλους της πεζοπορίας. Πιο κάτω από τον Μέζαπο, από το Σταυρί, ξεκινά ένας βατός χωματόδρομος ως την Αγία Κυριακή, που δεν είναι τίποτε άλλο παρά ένα πυργόσπιτο. Από εκεί χρειάζονται 45 λεπτά πεζοπορίας ως τα ερείπια του φράγκικου κάστρου του 13ου αιώνα.

Από πολλούς αυτό το κάστρο ταυτίζεται με εκείνο της Μεγάλης Μαΐνης, από το οποίο ήλεγχε όλη τη Μάνη και κατά μία εκδοχή πήρε το όνομά της από αυτό. Άλλοι ερευνητές τοποθετούν το κάστρο της Μαΐνης κοντά στο Πόρτο Κάγιο.


Σαϊνοπούλειο Αμφιθέατρο

Στη Μαγούλα βρίσκεται το Σαϊνοπούλειο Αμφιθέατρο στο οποίο ανεβαίνουν σημαντικές παραστάσεις (από αρχαία θεατρικά έργα μέχρι συναυλίες απο σπουδαίους καλλιτέχνες). Έχει χαρακτηριστεί ως το ωραιότερο νεόκτιστο θέατρο της Ελλάδας, με φυσική σκηνογραφία την καστροπολιτεία του Μυστρά. Ο Μάνος Χατζιδάκις, είχε χαρακτηρίσει το Σαϊνοπούλειο ως το ωραιότερο θέατρο της Ελλάδας μετά την Επίδαυρο.


Αναρριχητικό Πάρκο Λαγκάδας Ταϋγέτου

Βρίσκεται λίγα χιλιόμετρα μετά τον οικισμό της Τρύπης, στο 15ο χιλιόμετρο της εθνικής οδού Σπάρτης – Καλαμάτας και μπορεί να πάει κανείς είτε με Ι.Χ. είτε με το λεωφορείο της γραμμής Σπάρτης – Καλαμάτας. Έχει άνοιγμα άνω των 50 διαδρομών αθλητικού χαρακτήρα, που αναπτύσσονται σε τέσσερα πεδία: Αλώνι, Πετσάνες, Τουρλίτσα, και Στάνη και κινούνται κυρίως σε πλάκες και αρνητικά. Όλες οι διαδρομές είναι επαρκώς ασφαλισμένες με ανοξείδωτα βύσματα 10 χιλιοστών (και σε κάποιες περιπτώσεις 12 εκατοστών) και η επιστροφή γίνεται με ραπέλ από ρελέ εξοπλισμένο με δύο ασφάλειες. Είναι υψηλής αισθητικής και δυσκολίας και απευθύνονται σε αναρριχητές που θέλουν να έρθουν σε επαφή με υψηλό επίπεδο αναρριχητικών προβλημάτων.

Καλύτερη εποχή για αναρρίχηση θεωρείται το διάστημα από τα μέσα Μαΐου έως τα μέσα Οκτωβρίου. Το υψόμετρο, περίπου 800 μέτρα, η θέση και ο προσανατολισμός των πεδίων δημιουργούν ευχάριστες συνθήκες αναρρίχησης ακόμα και τις πιο ζεστές μέρες του καλοκαιριού.


Ο θολωτός τάφος του Βαφειού

Σημαντικό μνημείο στην κοιλάδα του Ευρώτα, είναι ο περίφημος θολωτός τάφος του Βαφειού. Ο θάλαμος του τάφου, έχει διάμετρο 10,2 μέτρων, στον οποίον οδηγεί δρόμος μήκους 29,8 μέτρων και πλάτους 3,18 μέτρων έως 3,45. Από τον τάφο αυτό, προέρχονται τα δύο γνωστά χρυσά κύπελλα που εκτίθενται στο Εθνικό Αρχαιολογικό μουσείο της Αθήνας, και απεικονίζουν σύλληψη ταύρου και σκηνή βοσκής ταύρων και αγελάδα, και χρονολογούνται γύρω στο 1500 π.Χ. Εκτός από τα δύο αυτά πολύ γνωστά ευρήματα, στο δάπεδο του τάφου βρέθηκαν σφραγιδόλιθο, 2 χρυσά δαχτυλίδια, χρυσές και αργυρές περόνες, και σε έναν κτιστό λάκκο, πολεμικά όπλα, εγχειρίδια, αργυρά και χρυσά αγγεία. Πρόκειται για τον μεγαλύτερο μυκηναϊκό τάφο που έχει αποκαλυφθεί στη Λακωνία. Σήμερα , η εικόνα του έχει αλλάξει αφού αποτέλεσε πηγή πορισμού οικοδομικού υλικού κατά τα νεώτερα χρόνια και μεγάλο μέρος των λίθων του απομακρύνθηκε. Από την εποχή του εντοπισμού του, στις αρχές του 19 αιώνα μέχρι σήμερα, ο τάφος αυτός κεντρίζει το ενδιαφέρον της επιστημονικής κοινότητας, ως προς τον εντοπισμό του οικισμού στον οποίο ανήκε.


Σπήλαιο Απήδημα

Στην παράλια θέση μεταξύ των κόλπων Δυρού και Λιμενίου εντοπίζεται ένα σύστημα καρστικών κοιλωμάτων διανοιγμένων στο ασβεστολιθικό μέτωπο της κρημνώδους ακτής της Δυτικής Μάνης. Πρόκειται για τέσσερα μικρά σπήλαια που βρίσκονται σε ύψος 4μ., 9,5μ.,18μ. και 24μ. αντίστοιχα πάνω από το επίπεδο της θάλασσας και έχουν τα τρία πρώτα νότιο και το τέταρτο δυτικό προσανατολισμό. Η σημασία της θέσης έγκειται στον εντοπισμό και στα τέσσερα σπήλαια, στρωμάτων Μέσης και Ανώτερης Παλαιολιθικής κατοίκησης, κυρίως ανθρώπινων σκελετικών ευρημάτων, πολύ σημαντικών για την παλαιοανθρωπολογία του Ελλαδικού χώρου αλλά και την ανθρώπινη εξέλιξη στην Ευρώπη. Την ανασκαφική έρευνα διεξήγαγε το Ανθρωπολογικό Μουσείο του Πανεπιστημίου Αθηνών. Μεγίστης σημασίας είναι τα ανθρώπινα απολιθωμένα κρανιακά οστά από εσοχή του τοιχώματος, που μπορούν να τοποθετηθούν χρονολογικά από 100.000-300.000 χρόνια π.Χ. και ταξινομούνται σε αρχαϊκές μορφές του Homo sapiens (Προ-Νεάντερταλ).


Ιερό της Αθηνάς Χαλκιοίκου

Στην βορειοδυτική πλευρά της ακρόπολης της Σπάρτης, πάνω από το κοίλο του μεταγενέστερου θεάτρου, εντοπίζονται τα αρχιτεκτονικά κατάλοιπα του ιερού της Αθηνάς Χαλκιοίκου. Η Θεά, ονομαζόταν αρχικά Πολιάς, όπως φαίνεται και από την περίφημη στήλη που απαριθμεί τις νίκες σε αγώνες του Δαμώνονος και του γιου του Ενυμακρατίδα και η οποία σήμερα εκτίθεται στο Μουσείο Σπάρτης. Όμως από τα τέλη τουλάχιστον του 5ου αιώνα π.Χ. η θεά επονομάζεται και χαλκίοικος, ονομασία που οφείλεται στη διακόσμηση του εσωτερικού του ιερού (ή του αγάλματος της θεάς) με χάλκινες ανάγλυφες πλάκες ή ελάσματα.

Κατά τον Παυσανία, η οικοδόμηση του ιερού άρχισε από τον Τυνδάρεω, πατέρα της Ελένης, αλλά δεν ολοκληρώθηκε. Η παράδοση αυτή απηχεί και την αρχαικότητα  του ιερού σε σχέση με άλλα ιερά της Σπάρτης. Σύμφωνα με τα πορίσματα της ανασκαφικής έρευνας, η πρώτη φάση του ιερού μπορεί να χρονολογηθεί στα γεωμετρικά χρόνια. Ανακαίνισή του έγινε από τον λακεδαιμόνιο καλλιτέχνη Γιτιάδα, που έζησε μάλλον κατά το δεύτερο μισό του 6ου αιώνα π.Χ. και ήταν ταυτόχρονα ποιητής, μουσικός, αρχιτέκτονας και χαλκοπλάστης.

Η ανασκαφή στο χώρο του ιερού των κλασικών χρόνων, αποκάλυψε μόνο το  νότιο τμήμα του περιβόλου του ναού μήκους 25,2 μέτρων και μικρά τμήματα του αντίστοιχου δυτικού και ανατολικού περιβόλου. Το νότιο τμήμα του περιβόλου, κατασκευασμένο από αδρά επεξεργασμένους πολυγωνικούς λίθους, αποτέλεσε τα μεταγενέστερα χρόνια το ανάλημμα για την οικοδόμηση κτηρίων μετά την εγκατάλειψη του ιερού. Στα νότια του περιβόλου, και παράλληλα με αυτόν αποκαλύφθηκε τοίχος στωικού οικοδομήματος. Ο ναός της χαλκιοίκου, πρέπει να είχε τη μορφή ενός σηκού, και χτίστηκε για να στεγάσει το λατρευτικό άγαλμα της Αθηνάς. Το καθαυτό ναϊκό  χτίσμα θα κάλυπτε μάλλον ένα μικρό κομμάτι του χώρου και μέσα στον περίβολο του ιερού θα υπήρχαν  και άλλα κτίσματα. Δυστυχώς τα σωζόμενα ερείπια είναι σήμερα λίγα, εξαιτίας της έντονης ανοικοδόμησης του χώρου κατά τα ύστερα ρωμαϊκά χρόνια και τα βυζαντινά χρόνια. Όμως κοντά στο νότιο τοίχο του περιβόλου, ανεσκάφη αποθέτης, μέσα στον οποίον βρέθηκαν και τα τμήματα αγάλματος σπαρτιάτη πολεμιστή, που επονομάστηκε, Λεωνίδας.


Η γέφυρα του Ευρώτα

Τμήμα από το ποδαρικό αρχαίας γέφυρας του Ευρώτα εντοπίζεται σήμερα μέσα στην κοίτη του ποταμού, σε μικρή απόσταση βόρεια και δυτικά από τη σύγχρονη, τσιμεντένια γέφυρα. Τα σωζόμενα λείψανα ανήκουν σε ποδαρικό γέφυρας που κατασκευάστηκε από τον Γάιο Ιούλιο Ευρυκλή στο τέλους του 1ου αιώνα π.Χ., επισκευάστηκε στα μέσα του 3ου αιώνα μ.Χ. από τον Ιούλιο Παυλείνο, όπως γνωρίζουμε από επιγραφική μαρτυρία, και ανακατασκευάστηκε από το μοναχό Νικόδημο κατά το έτος 1027 σύμφωνα με δεύτερη, χαμένη σήμερα επιγραφή. Στις αρχές του αιώνα ήταν ορατά δύο ποδαρικά της γέφυρας. Σήμερα είναι ορατό ένα ποδαρικό διαστάσεων 3×6μ. ενώ το δεύτερο βρίσκεται πιθανότατα θαμμένο στις προσχώσεις του ποταμού.


Μάνη

Η Μάνη είναι ιστορική περιοχή της Πελοποννήσου που καλύπτει τη χερσόνησο του Ταϋγέτου. Γεωγραφικά η κυρίως Μάνη ή “Μέσα Μάνη”, όπως ονομάζεται τοπικά, ορίζεται από τον αυχένα του Ταΰγετου Σαγιά και καταλήγει στο Ακρωτήριο Ταίναρο. Η Μέσα Μάνη διακρίνεται με βάση την κατά μήκος κορυφογραμμή στην Ανατολική Μάνη ή Προσήλια Μάνη, που βλέπει προς το Λακωνικό Κόλπο και στη Δυτική Μάνη ή απόσκερη ή αποσκερή Μάνη, που βλέπει στο Μεσσηνιακό Κόλπο. Βορειότερα της Δυτικής Μάνης, δηλαδή από την περιοχή της Καρδαμύλης, βρίσκεται η Μεσσηνιακή Μάνη, ή όπως την αποκαλούν τοπικά η Έξω Μάνη. Ο χωρισμός αυτός διακρίνεται και στα επίθετα των κατοίκων, όπου της μεν Λακωνικής Μάνης καταλήγουν σε -άκος και στη Μεσσηνιακή Μάνη σε -έας.

Η περιοχή της Μάνης περιλαμβάνει τις άλλοτε επαρχίες του Γυθείου και Οιτύλου της Λακωνίας. Η συνολική της έκταση φθάνει τα 1800 τετ. χλμ. επί συνολικού μήκους 75χλμ. και μέγιστου πλάτους 28χλμ. που καταλήγει στο Ακρωτήριο Ταίναρο, με σπονδυλική στήλη το όρος Ταΰγετος και ψηλότερη κορυφή τον Προφήτη Ηλία (2404μ). Ο συνολικός πληθυσμός της το 1961 έφθανε τους 20.300 κατοίκους, που ζούσαν σε 150 περίπου οικισμούς.

Σήμερα, μετά τη διοικητική αναδιοργάνωση Καλλικράτης, η Μάνη αποτελείται από τους δήμους Δυτικής Μάνης, με έδρα την Καρδαμύλη, και Ανατολικής Μάνης, με έδρα το Γύθειο και ιστορική έδρα την Αρεόπολη.

Ο δήμος Δυτικής Μάνης ανήκει στην Π.Ε. Μεσσηνίας (πρώην νομό Μεσσηνίας) και προέκυψε από τη συνένωση των (καποδιστριακών) Μεσσηνιακών δήμων Λεύκτρου και Αβίας. Ο δήμος Ανατολικής Μάνης ανήκει στην Π.Ε. Λακωνίας (πρώην νομό Λακωνίας) και προέκυψε από τη συνένωση των Λακωνικών δήμων Σμήνους, Γυθείου, Οιτύλου και Ανατολικής Μάνης.


“Λεωνίδαιο”

Στο εσωτερικό της σύγχρονης πόλης, σημαντικό και εντυπωσιακό μνημείο είναι ο επονομαζόμενος «Τάφος του Λεωνίδα», ή «Λεωνίδαιο». Πρόκειται για ένα ναόσχημο οικοδόμημα διαστάσεων 12,5×8,30 μ. κατασκευασμένο από μεγάλες λιθόπλινθους, που μπορεί να χρονολογηθεί τον 5ο αιώνα π.Χ. ή λίγο αργότερα. Το εσωτερικό του κτιρίου ήταν χωρισμένο σε δύο θαλάμους εκ των οποίων ο ανατολικός είχε μήκος 3,15μ. και είχε τη μορφή πρόναου με κίονες εν παραστάσει. Αν και το μνημείο έχει συνδεθεί στη λαϊκή συνείδηση με τον Λεωνίδα, δεν υπάρχει καμία ένδειξη για το συσχετισμό του με το θρυλικό βασιλέα. Παράλληλα, καμία πρόταση για την ταύτιση του μνημείου δεν είναι βέβαιη, αν και πολλοί μελετητές της τοπογραφίας της αρχαίας Σπάρτης αποδέχονται την άποψη ότι πρόκειται για το ναό του Απόλλωνος Καρνείου.


Λουτρά της Αράπισσας στην Μαγούλα

Στα νοτιοδυτικά της ακρόπολης της Σπάρτης, είναι ορατά σε μεγάλο ύψος λείψανα του μεγάλου λουτρικού συγκροτήματος των ρωμαϊκών χρόνων. Τμήματα του χώρα ανασκάφηκαν από την Βρετανική Αρχαιολογική Σχολή, το έτος 1906. Κατά την ανασκαφή αυτή αποκαλύφθηκαν χώροι με υπόκαυστα δάπεδα και άλλοι με ψηφιδωτά. Για την ανοικοδόμηση των τοίχων του λουτρού είχαν χρησιμοποιηθεί σε πολλά σημεία αρχιτεκτονικά μέλη σε Β’ χρήση, ανάμεσα στα οποία και παραστάδες με ανάγλυφες μορφές Ηρακλέους, που φυλάσσονται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Σπάρτης. Δύο από αυτές εκτίθενται σήμερα δεξιά και αριστερά της εισόδου του. Η πρώτη φάση της ανοικοδόμησης του κτηρίου έχει τοποθετηθεί στο 2ο αιώνα μ.Χ. και μια δεύτερη στον 3ο αιώνα μ.Χ. Οι σωστικές ανασκαφές σε οικόπεδα της περιοχής κατά τα έτη 2004-2005 έδειξαν ότι το λουτρό εγκαταλείφθηκε κατά την ύστερη αρχαιότητα και ο χώρος μετατράπηκε σε νεκροταφείο, πιθανότατα κατά τον 5ο αιώνα μ.Χ.

Σύμφωνα με νεώτερη άποψη, το λουτρικό συγκρότημα μπορεί να ταυτιστεί με τμήμα του γνωστού από τον Παυσανία γυμνασίου του Πλατανιστά, της εποχής του Ανδριανού.

Ο επισκέπτης του χώρου βλέπει σήμερα τους εντυπωσιακούς τοίχους του ρωμαϊκού κτηρίου από οπτοπλινθοδομή, σε ένα μάλιστα σημείο η σύγχρονη οδός περνά μέσα από τμήμα του κτηριακού συμπλέγματος. Τα ψηφιδωτά δάπεδα είναι σήμερα καταχωμένα.


Γύθειο

Το Γύθειο είναι ιστορική πόλη που βρίσκεται στη νότια Πελοπόννησο κοντά στις εκβολές του ποταμού Ευρώτα, αριστερά του μυχού του λακωνικού κόλπου. Είναι ο κυριότερος λιμένας του λακωνικού κόλπου. και ο δεύτερος της νότιας Πελοποννήσου (μετά την Καλαμάτα). Η νότια άκρη της πόλης του Γυθείου ενώνεται μέσω ενός μικρού προβλήτα με ένα μικρό νησί, την αρχαία Κρανάη ή Μαραθονήσι.

Σύμφωνα με τον γεωγράφο του 2ου αιώνα μ.Χ Παυσανία, ο ομηρικός Πάρης, πέρασε σε αυτό την πρώτη του νύχτα με την Ελένη, ύστερα από την αρπαγή της. Σύμφωνα με έναν αρχαίο θρύλο το Γύθειο ιδρύθηκε από τον Ηρακλή και τον Απόλλωνα. Υπήρξε κατά την αρχαιότητα το επίνειο (ο κύριος λιμένας) της Σπάρτης, που βρίσκεται 40 χιλιόμετρα βορειότερα. Πολλά ερείπια από την ρωμαϊκή εποχή διασώζονται στην ευρύτερη περιοχή, ενώ από την αρχαιότητα διασώζονται στη δε παλιά πόλη αρχαίο θέατρο, στο δε λόφο πίσω από την πόλη τα ερείπια ενός ιερού του Διονύσου.

Η σύγχρονη πόλη, υψώνεται αμφιθεατρικά πάνω από τον λιμένα (ο ασφαλέστερος της ΝΑ Πελοποννήσου) από τον οποίο πραγματοποιούνται εξαγωγές κυρίως εσπεριδοειδών πορτοκάλια, λάδι, ελιές και άλλα παράγωγα αυτών.


Ιερό Ορθίας Αρτέμιδος

Το ιερό της Ατρέμιδος Ορθίας, κτισμένο κοντά στις όχθες του Ευρώτα, στην περιοχή της αρχαίας κόμης των Λιμνών, αποτέλεσε ένα από τα σημαντικότερα ιερά της σπαρτιατικής λατρείας σε όλη τη διάρκεια της μακρόχρονης λειτουργίας του και σχετίστηκε από νωρίς με τον θεσμό της αγωγής των νέων Σπαρτιατών.

Στα πρώτα χρόνια η λατρευόμενη θεότητα αναφέρεται ως Ορθία, και πρέπει να θεωρηθεί ως θεά της σωτηρίας και την γονιμότητας και προστάτιδα της βλάστησης. Αργότερα η λατρεία της συνδέθηκε με εκείνη της Αρτέμιδος και το ιερό έγινε το θρησκευτικό κέντρο της εκπαίδευσης των νέων για να καταλήξει κατά τα αυτοκρατορικά χρόνια, χώρος αιματηρών θεαμάτων σύμφωνα με τα ήθη της εποχής.

Το αρχικό όνομα της θεάς (Ορθία) έχρηζε ερμηνείας ήδη από την αρχαιότητα. Έτσι από σχολιαστή του Πινδάρου παραδίδεται η ετυμολογία «ορθωσία: ότι ορθοί εις σωτηρίαν ή ορθοί τους γενώμενους». Μια δεύτερη ερμηνεία δόθηκε από τον περιηγητή Παυσανία στα ρωμαϊκά χρόνια: « Καλούσιν δεν ουκ Ορθίαν αλλά και Λυγοδέσμαν την αυτήν (ενν. Την Αρτέμιδα), ότι εν θάμνω λύγων ευρέθη περιειληθείσα δε η λύγος εποίησε το άγαλμα ορθόν». Οι απόπειρες ετυμολόγησης του ονόματος συνεχίστηκαν και από τη σύγχρονη έρευνα χωρίς μέχρι σήμερα να έχει δοθεί ακριβής ερμηνεία.

Οι πληροφορίες από τις φιλολογικές πηγές αλλά και τα ευρήματα των ανασκαφών του ιερού συνθέτουν μια εικόνα για τη φύση της λατρευόμενης θεότητας και τις τελετές που λάβαιναν χώρα προς τιμήν της στο ιερό. Ανάμεσα στα ευρήματα αυτά, μεγάλος είναι ο αριθμός των πήλινων προσωπείων του 7ου και 6ου αι. π.Χ. που αποκαλύφθηκαν κατά την ανασκαφή του ιερού και μας δίνουν μια μικρή εικόνα για τις τελετουργίες προς τιμήν της θεάς, αφού προφανώς ήταν αφιερώματα των συμμετεχόντων σε αυτές. Τα προσωπεία αυτά απεικονίζουν διάφορους τύπους : πολεμιστές, νέους, πορτρέτα, σατύρους, γοργόνεια, «καρικατούρες», και γεροντικές μορφές που είναι και ο πολυπληθέστερος τύπος. Ορισμένα προσωπεία έχουν μέγεθος μικρότερο του φυσικού, ενώ σε άλλα απουσιάζουν οι οπές για τα μάτια, τη μύτη ή το στόμα και δύσκολα θα μπορούσαν να φορεθούν, χωρίς όμως να μπορεί να αποκλειστεί κάτι τέτοιο για τα προσωπεία μεγαλύτερου μεγέθους. Για το λόγο αυτό έχουν θεωρηθεί αναθηματικά ομοιώματα των προσωπείων από φθαρτά και ελαφρά υλικά, τα οποία χρησιμοποιούνταν σε τελετουργικά δρώμενα και χορούς που λάμβαναν χώρα στο ιερό προς τιμήν της θεάς, ενώ έχουν παραλληλιστεί με ανατολικά και φοινικικά προσωπεία και υποδηλώνουν κατά μία άποψη, την ανατολική προέλευση της λατρείας της Ορθίας στη Σπάρτη.

Η ανασκαφική έρευνα έδειξε ότι η λατρεία στο χώρο του ιερού άρχισε πιθανότατα κατά τον 9ο ή 8ο αιώνα π.Χ. Γύρω στο 700π.Χ. θα πρέπει πιθανότατα να χρονολογηθούν τα παλαιότερα αρχιτεκτονικά λείψανα που διασώθηκαν στο χώρο: λίγα τμήματα του περιβόλου και του βωμού του ιερού. Λίγο αργότερα, κτίστηκε ένας ναός μικρών διαστάσεων με ξύλινα δοκάρια, των οποίων σώθηκαν οι πλακοειδείς βάσεις κατά τον άξονα Α-Δ, για την καλύτερη στήριξη της στέγης και ένα βωμός ανατολικά του. Το οικοδόμημα αυτό, καταστράφηκε στις αρχές του 6ου αιώνα π.Χ. πιθανότητα από πλημμύρα. Στη θέση του κτίστηκε ένας νέος ναός πάνω σε λίθινο κρηπίδωμα διαστάσεων 17×7.6 μέτρα. Ο ναός αυτός θα πρέπει να ήταν, όπως και οι μεταγενέστερες μετασκευές του, δίστυλος εν παραστέσει ναός.  Η ανωδομή του από ομώς πλίνθους δεν διασώθηκε στις μέρες μας. Το αέτωμα του αρχαϊκού ναού κοσμούσαν αντωποί λέοντες, όπως μπορούμε να συμπεράνουμε από το θραύσμα χαίτης λαίοντος και από δύο πώρινα αναθηματικά ανάγλυφα, πιθανότατα μιμήσεις του αετωματικού διακόσμου, που αποκαλύφθηκαν κατά τις ανασκαφές και φέρουν παράσταση αντωπών λεόντων. Στα ανατολικά του ναού κτίστηκε ένας νέος επιμήκης ορθογώνιος βωμός. Ο δεύτερος αυτός ναός διατηρήθηκε έως τον 2ο αιώνα π.Χ. οπότε και επισκευάστηκε ή αντικαταστάθηκε πάνω στα ίδια θεμέλια.

Μεγάλη επέμβαση πραγματοποιήθηκε στο χώρο του ιερού κατά τη διάρκεια του 3ου αιώνα μ.Χ. όταν στα ανατολικά του ναού κτίστηκε ένα αμφιθέατρο διαμέτρου 54 μέτρων και ένας νέος μεγαλύτερος βωμός πιο κοντά στο ναό. Το αμφιθέατρο είχε κυκλική κάτοψη, η οποία διακοπτόταν στα δυτικά από το ναό που εισχωρούσε στο χώρο της ορχήστρας. Οι κατώτερες σειρές των εδωλίων στηρίζονταν σε έναν εσωτερικό δακτύλιο πάχους 3,5 μέτρων, ο οποίος διακοπτόταν από δύο κλίμακες. Από την εξωτερική πλευρά του δακτυλίου ξεκινούσαν ακτινωτά διατεταγμένοι τοίχοι που χρησίμευαν για την στήριξη των υπόλοιπων εδωλίων, ενώ ο εξωτερικός τοίχος της κατασκευής στηριζόταν σε μια σειρά από πεσσούς και αψίδες.

Η κατασκευή του αμφιθεάτρου ήταν αποτέλεσμα της φήμης του ιερού κατά τα ρωμαϊκά χρόνια, όταν τελούνταν προς τιμής της θεάς το αγώνισμα της διαμαστίγωσης. Κατά τη διάρκειά του, οι έφηβοι, ακουμπώντας στο βωμό και παρακινούμενοι από τους ίδιους τους συγγενείς τους, υπέμεναν αγόγγυστα τη δοκιμασία του δημόσιου μαστιγώματος-μερικές μάλιστα φορές μέχρι θανάτου- και τέλος βραβεύονταν εκείνοι που παρέμεναν όρθιοι (βωμονίκες). Δίπλα τους στεκόταν η ιέρεια της θεάς κρατώντας το ξόανό της και, σύμφωνα με τις πηγές, παρακινούσε αυτούς που μαστίγωναν να δείχνουν μεγαλύτερο ζήλο στα κτυπήματα. Η τελετή συμβάδιζε με τις προτιμήσεις της εποχής για αιματηρά θεάματα στα οποία το πλήθος συνέρρεε.

Από την πληθώρα των ευρημάτων του ιερού, αναθημάτων στη θεά, ιδιαίτερα σημαντικά είναι επίσης τα πολυάριθμα αγγεία και χιλιάδες μικρών μολύβδινων ειδωλίων, έργα θαυμαστά για την ποικιλία των θεμάτων τους και την τεχνική τους. Τα τελευταία, απεικονίζουν θεότητες, πολεμιστές, ζώα, μυθολογικά όντα και άλλα θέματα. Έχουν θεωρηθεί προσφορές των απλών πολιτών ή υποκατάστατα των προσφορών από πολύτιμα μέταλλα και δίνουν πολύτιμες πληροφορίες για τη διακίνηση των μετάλλων στη Σπάρτη των αρχαϊκών και κλασικών χρόνων.

Ιδιαίτερη αναφορά θα πρέπει να γίνει επίσης στο μεγάλο αριθμό μαρμάρινων αναθηματικών στηλών της ελληνιστικής και κυρίως ρωμαϊκής εποχής, οι οποίες σώζουν υποδοχές για την ένθεση δρεπανιών και σε ορισμένες περιπτώσεις τα ίδια τα δρεπάνια. Αυτά δίνονταν ως έπαθλα στους νικητές των αγώνων προς τιμήν της θεάς και θα πρέπει να θεωρηθούν σύμβολα του χαρακτήρα της Ορθίας ως θεότητας της βλάστησης και της γονιμότητας. Από τις επιγραφές των στηλών αυτών, αντλούμε πολύτιμες πληροφορίες σχετικά με τους αγώνες, τις ηλικίες των αναθετών, αλλά και την οργάνωση της σπαρτιατικής αγωγής. Μαθαίνουμε δηλαδή για τους αγώνες της μώας και της κελοίας (αγωνίσματα τραγουδιού και απαγγελίας) και του καθηρατορίου (αγωνίσματος που έμοιαζε με κυνήγι).

Σήμερα ο επισκέπτης βλέπει τα λείψανα του αμφιθεάτρου και την τελευταία οικοδομική φάση του ναού και του βωμού.


Η παλαιοχριστιανική Βασιλική

Στο χώρο της ακρόπολης είναι ορατά τα λείψανα μια μεγάλης εκκλησίας στον τύπο της Βασιλικής. Ο ναός αυτός  ταυτίστηκε από τους ανασκαφείς του Cuttle, Αδαμαντίου και Σωτηρίου, με το ναό του Σωτήρος, το καθολικό της μονής που ίδρυσε ο όσιος Νίκων ο Μετανοείτε στην αγορά της Λακεδαιμονίας κατά το 10ο αιώνα. Η νεώτερη όμως έρευνα του μνημείου, έδειξε ότι αυτός οικοδομήθηκε κατά κατά τα τέλη της παλαιοχριστιανικής εποχής και πιθανότατα κατά τον 7ο αιώνα και θα μπορούσε πιθανότατα να ταυτιστεί με το μητροπολιτικό ναό της Λακεδαιμονίας.

Πρόκειται για τρίκλιτη βασιλική με νάρθηκα, διαστάσεων 35×19,5 μέτρα και τριμερές ιερό βήμα με διπλά παραβήματα, το οποίο καταλήγει σε τρεις, τρίπλευρες εξωτερικά αψίδες. Το κυρίως ιερό χωρίζεται από τα παραβήματα με τοίχους, στους οποίους ανοίγονται δύο κόγχες. Στην κεντρική αψίδα υψώνεται σύνθρονο για τον επισκοπικό θρόνο και κυκλίο (βοηθητικό διάδρομος). Τα παραβήματα αποτελούνται από δύο χώρους, εκ των οποίων οι ανατολικοί εξέχουν στα πλάγια (δηλαδή βόρεια και νότια) κατά 1,2 μέτρα. Στη βορειοανατολική γωνία του δυτικού χώρου της προθέσεως υπήρχε τράπεζα προσφορών, στοιχείο πρωιμότητας του μνημείου. Κίονες που πατούσαν σε ψηλό βάθρο χώριζαν τα κλίτη. Η επικοινωνία ανάμεσα στο νάρθηκα και το κεντρικό κλίτος γινόταν μέσω τριβήλου (τριπλού) ανοίγματος.

Στα βόρεια του ναού και σε επαφή με το δυτικό τμήμα της προθέσεως οικοδομήθηκε, σε μεταγενέστερη φάση, επίμηκες δωμάτιο, το οποίο επικοινωνούσε με τον κυρίως ναό με στενή θύρα. Σε αντίστοιχη θέση στη νότια πλευρά του ναού σώζεται η βάση, μεταγενέστερου πιθανότατα, κλιμακοστασίου και τμήμα τοίχου αδιάγνωστης χρήσης. Στα δυτικά του μνημείου οικοδομήθηκε κατά τη μέση βυζαντινή εποχή (11ος αιώνας) σταυρόσχημο κτήριο, βαπτιστήριο ή μαρτύριο.

Δύο ακόμα ναοί έχουν εντοπιστεί κατά τις ανασκαφικές έρευνες πάνω στο χώρο της ακρόπολης. Και οι δύο έχουν προταθεί για την ταύτιση με το ναό του Οσίου Νίκωνος. Ο πρώτος εξ αυτών έχει αποκαλυφθεί κατά τις ανασκαφικές έρευνες στη ρωμαϊκή στοά και ο δεύτερος στα ΝΔ του κυκλικού οικοδομήματος.

Ι.Μ. Αγίων Αναργύρων

Στους κόλπους της Σταματήρας, που είναι μία από τις δασώδεις παραφυάδες του Πάρνωνα, έχει ιδρυθεί η μονή των Αγίων Αναργύρων. Πρώτη μνεία της μονής γίνεται στο χρυσόβουλο του Ανδρονίκου Β΄ Παλαιολόγου, που οροθετεί κατά το 1293 τη δικαιοδοσία της Μητρόπολης Μονεμβασίας.


Ι.Μ. Aγίων Tεσσαράκοντα Mεγαλομαρτύρων

Το μοναστήρι των Αγίων Τεσσαράκοντα αποτελεί μνημείο της περιοχής Θεραπνών, που επιβάλλει τα Χρύσαφα σε πνευματικό κέντρο και τα αναδεικνύει σε πόλη και “τιμιωτάτη χώρα”, με κορύφωση της ακμής του τον ΙΖ΄ αιώνα. Η αρχική μονή θεμελιώθηκε στις αρχές του ΙΔ΄ αιώνα, με τα κελιά της σφηνωμένα στα βράχια και το καθολικό μέσα σε σπήλαιο.


Ι.Μ. Γόλας

Κοντά στο χωριό Γοράνοι βρίσκεται η μονή Παναγίας Ζωοδόχου Πηγής, επικαλούμενη της Γόλας. Το καθολικό της μονής βρίσκεται σε καλή κατάσταση και είναι μονόκλιτος ναός τρουλλαίος. Ο ναός κτίσθηκε και διακοσμήθηκε το 1632, λίγο πριν ανασυγκροτηθεί η Ζερμπίτσα. Η φιλοτιμία των περιοίκων, όπως και το ενδιαφέρον της Εκκλησίας της Σπάρτης, εκδηλώθηκαν ευεργετικά.


I.Μ. Ζερμπίτσας

Το Μοναστήρι της Ζερμπίτσας είναι κτισμένο σε μια περίβλεπτη τοποθεσία, στην κορυφή ενός λοφίσκου του Ταϋγέτου, που χαρίζει στον επισκέπτη του μοναστηριού μια σπάνια απόλαυση γιατί από εκεί μπορεί να χαρεί όλα τα θέλγητρα της πανέμορφης κοιλάδας του Ευρώτα. Ατενίζοντας προς δυσμάς, βλέπουμε τη ψηλότερη κορυφή του περήφανου και επιβλητικού Ταϋγέτου.


Ι.Μ. Ζωοδόχου Πηγής Ταϋγέτης

Η Ιερά Μονή Ζωοδόχου Πηγής κοντά στο μικρό οικισμό της Ταϋγέτης, βρίσκεται στις βόρειες υπώρειες του Ταϋγέτου, μέσα σε ψηλά πεύκα και αιωνόβια πλατάνια. Με το όνομα Ταϋγέτη είναι γνωστός ο οικισμός που αρχικά ονομαζόταν Μπαρσινίκος ή Βαρσινίκος.


Ι.Μ. Καστρίου

Το Καστρί έχει σήμερα σ’ ενέργεια το μοναστήρι της Κοιμήσεως της Θεοτόκου σε μια σπηλαιώδη απόφυση των βράχων, αλλά χαμηλότερα σώζεται ναός παλαιότερος και αξιολογότερος, ώστε ορθώς γίνεται λόγος για άνω και κάτω μονή.


Ι.Μ. Παναγίας Βρεστενίτισσας

Το κατ’ εξοχήν αξιόλογο χριστιανικό μνημείο της περιοχής Βρεσθένων και όχι μακριά από την κώμη είναι η Παναγία η Βρεστενίτισσα. Η θέση είναι ειδυλλιακή και μέχρι σήμερα κατάφυτη και ασφαλώς επελέγη για την ίδρυση μονής αφιερωμένης στην Κοίμηση της Θεοτόκου, η οποία πολύ σωστά κάποια στιγμή έλαβε την προσωνυμία Βρεστενίτισσα.


Ι.Μ. Παναγίας Ρεματιανής

Η Ιερά Μονή Παναγίας Ρεματιανής, βρίσκεται σε υψόμετρο 800 μέτρων. Απέχει 32 χιλ. από τη Σπάρτη και τη συναντούμε αριστερά του δρόμου που ενώνει τα χωριά Βρέσθενα και Μεγάλη Βρύση.


Ι.Μ. Φανερωμένης (Αναβρυτή)

Ιδρύθηκε στα τέλη του 19ου αιώνα από τον Αρχιμανδρίτη Αθανάσιο Λαδόπουλο. Η παράδοση λέει ότι όταν επέστρεφε από ένα μύλο είδε τα ζώα του να σταματούν εμπρός σε ένα φίδι. Όταν αυτό χάθηκε είδε σε όραμα την Παναγία, η οποία του είπε να σκάψει στο λόφο για να βρει την εικόνα της και να φτιάξει εκκλησία στο μέρος αυτό. Έσκαψε στο λόφο και βρήκε την εικόνα, η οποία βρίσκεται σήμερα στην εκκλησία της Φανερωμένης.

Σπάρτη

Στις όχθες του ποταμού Ευρώτα, κάτω από το άγρυπνο βλέμμα του Ταϋγέτου, η Σπάρτη απλώνεται στην άνω κοιλάδα του μυθικού ποταμού, απλή, καθημερινή και πάντα φιλόξενη, έτοιμη να προσφέρει τις υπηρεσίες στους ταξιδιώτες όλες τις εποχές του έτους, αφού τα αξιοθέατα γύρω της, αλλά και σ’ ολόκληρη τη Λακωνία, είναι τόσα και τέτοια, ώστε να προσελκύουν το τουριστικό ενδιαφέρον όλο το χρόνο. Η Σπάρτη διαθέτει την κατάλληλη υποδομή για καλή διαμονή, αλλά και για οργάνωση των περιηγήσεων στο νομό, αποτελώντας όχι μόνο το διοικητικό, αλλά και το συγκοινωνιακό κέντρο του.


Γύθειο

Στο βάθος του Λακωνικού κόλπου στο δυτικό μυχό του, το Γύθειο, 40 χιλιόμετρα νότια από τη Σπάρτη, απλώνει τα θαλασσινά χρώματά του   στο καταπράσινο τοπίο των λόφων και της  πεδιάδας του, στη στεριανή πολιτεία με νησιώτικο χαρακτήρα, λιμάνι  αιώνες τώρα της Λακωνία, παραδοσιακό με τα διώροφα και τριώροφα νεοκλασικά  του κτήρια και τις ψαροταβέρνες του αλλά και ταυτόχρονα σύγχρονο κέντρο μιας ευρύτατης τουριστικής περιοχής με απέραντες παραλίες και πολλά αξιοθέατα.


Μυστράς

Μεγαλόπρεπη και εντυπωσιακή, ο Μυστράς απλώνεται στην πλαγιά του απότομου παράξενου υψώματος με το κάστρο στη κορυφή του. Απέχει 5 χιλιόμετρα βορειοδυτικά από τη Σπάρτη. Με τις οχυρώσεις και τις εκκλησίες του, με τα παλάτια τα αρχοντικά και τα σπίτια του,  με τους δρόμους και τις κρήνες του, προκαλεί καθημερινά το θαυμασμό σε χιλιάδες επισκέπτες, αλλά και προσφέρει πολύτιμες γνώσεις για την εξέλιξη και τον πολιτισμό του Βυζαντίου. Δύο αιώνες στο προσκήνιο της ιστορίας, συνέθεσε μια ανεπανάληπτη διαδρομή δόξας, λαμπρότητας και πολιτικής, κοινωνικής και πολιτιστικής προσφοράς.


Μάνη

Γη από πέτρα και από ήλιο, λιτή, αλλά απέραντα γοητευτική, σκληρά ορεινά τοπία πάνω από όρμους που μάχονται νικηφόρα τους ανέμους, μικροί οικισμοί με πύργους αξεπέραστης λαϊκής αρχιτεκτονικής, αμέτρητες βυζαντινές εκκλησιές, σπήλαια λίκνα της ύπαρξης  και του πολιτισμού. Άνθρωποι σκληροτράχηλοι και ολιγαρκείς, με βαθιές ρίζες σε ήθη και έθιμα, φιλότιμοι και φιλόξενοι. Η Μάνη. Αγέρωχη και ανυπότακτη, ιστορική και παραδοσιακή, μοναδική  σε κάθε βήμα του τυχερού επισκέπτη, που αναρωτιέται  πώς τα καταφέρνουν και βρίσκουν  χώμα στο άνυδρο έδαφος  οι φραγκοσυκιές και τα μικρά λιόδεντρα, που δίνουν, όμως, περίφημο λάδι.


Πελλάνα

Η σημερινή Πελλάνα είναι κτισμένη σε λόφο που σχηματίζουν οι προεκτάσεις της οροσειράς του Ταϋγέτου και έχει εύφορο κάμπο με πολλά νερά. Η περιοχή κατοικήθηκε και διαδραμάτισε σημαντικό ιστορικό ρόλο ήδη από τη Μυκηναϊκή εποχή καθώς η πορεία και ανάπτυξη της αρχαίας Πελλάνας συμβάδιζε με της Σπάρτης. Στην περιοχή συνεχώς αποκαλύπτονται πλήθος αρχαιολογικών ευρημάτων, όστρακα, νομίσματα, αρχιτεκτονικά μέλη κ.λπ. Στην αρχαιότητα η στρατηγική θέση της περιοχής είχε ως αποτέλεσμα την οχύρωσή της από τους Σπαρτιάτες και τον 4ο αιώνα χρησιμοποιήθηκε ως ορμητήριο από τον Αγησίλαο εναντίον του Επαμεινώνδα.


Μονεμβασιά

Αποτελεί μία ανεπανάληπτη εικόνα στη γοητευτική σύνθεση της ανατολικής ακτής της Λακωνίας, με το θαλασσινό στοιχείο του Μυρτώου Πελάγους. Κάθε χρόνο προσφέρει απλόχερα την ομορφιά της στους χιλιάδες επισκέπτες της. Από όποια πλευρά κι αν την προσεγγίσει κανείς. Η Μονεμβασιά απέχει 95 χιλιόμετρα από τη Σπάρτη. Ο βράχος ύψους 300 μέτρων, στον οποίο είναι χτισμένη, συνδέεται με χαμηλή γέφυρα με την ακτή. Γέφυρα είναι και το άλλο όνομα της Νέας Μονεμβασιάς της νέας Πόλης, που απλώνεται απέναντι από την καστροπολιτεία σύγχρονη και ολοζώντανη όλες τις εποχές του χρόνου, προσφέροντας κάθε είδους τουριστικές υπηρεσίες δίπλα στη θάλασσα.


Γεράκι

Το Γεράκι, κωμόπολη της Λακωνίας, βρίσκεται 39 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της Σπάρτης, και παρουσιάζει συνεχή ιστορικό βίο, σχεδόν, 2.500 χρόνων. Αξίζει να κάνετε περίπατο στα στενά δρομάκια του με τα πέτρινα αρχοντικά και να ξεκουραστείτε στην πλακόστρωτη πλατεία με τα παραδοσιακά καφενεία και τις ταβέρνες, κοιτάζοντας τον Ταΰγετο, αλλά και το Λακωνικό κόλπο. Επίσης, μπορείτε να επισκεφθείτε την ακρόπολη, να ανηφορίσετε στο μεσαιωνικό κάστρο, να σπουδάσετε την αρχιτεκτονική των 30 βυζαντινών ναών του (12ου-15ου αιώνα) και, μέσα από τις σπάνιες τοιχογραφίες, να αγγίξετε τη σφαίρα της θρησκευτικής ανάτασης της εποχής εκείνης.

 


Επίσης,

Το Μαυροβούνι, λίγα χιλιόμετρα μετά το Γύθειο, είναι ένα παραθαλάσσιο θέρετρο με σύγχρονες ξενοδοχειακές μονάδες που προσφέρεται για διακοπές και οικισμούς με ερειπωμένα σπίτια και πύργους.

 

Η Αρεόπολη είναι χτισμένη πάνω σε βραχώδες πλάτωμα με επιβλητικά πυργόσπιτα και συγκροτήματα. Με αφετηρία την Αρεόπολη μπορείτε να περιηγηθείτε στη Λακωνική Μάνη και να θαυμάσετε το γκρίζο των βράχων της περιοχής.

 

Το Οίτυλο είναι χτισμένο σε ένα απόκρημνο ύψωμα, χαρακτηριστικό δείγμα επιβλητικής ομορφιάς της λακωνικής Μάνης, τη γη της πέτρας και στο πλάι του ο οικισμός Λιμένι έχει παραδοσιακά πέτρινα σπίτια και απλωτή αμμουδιά.

 

Η Σκάλα είναι μια πλούσια αγροτική και εμπορική κωμόπολη, απλωμένος ολόγυρά της έναν καταπράσινος κάμπος με ελιές, αμπέλια, εσπεριδοειδή και θερμοκήπια.

 

Οι Μολάοι είναι αγροτική κωμόπολη και αποτελεί διοικητικό κέντρο του δήμου Μονεμβασίας, με επίνειο της την Ελιά ένα γραφικό ψαροχώρι με εξοχικές κατοικίες και πολύ όμορφες παραλίες ολόγυρα.

 

Η Νεάπολη παραλιακή γραφική κωμόπολη  ευρύτερα γνωστή από παλιά με την ονομασία Βάτικα. Στο νότιο άκρο της βρίσκεται το πασίγνωστο ακρωτήρι

 

Μαλέα

(Κάβο Μαλιάς). Μπορείτε να κολυμπήσετε παντού στην οργανωμένη παραλία, στα όρια του οικισμού καθώς και στα γραφικά λιμανάκια της περιοχής.

 

Η Ελαφόνησος είναι ένας μικρός επίγειος παράδεισος με μαγευτικές αμμουδιές, φρέσκο και άφθονο ψάρι και μεγάλη τουριστική. Το μοναδικό νησί της Λακωνίας είναι πολύ δημοφιλής νεανικός και οικογενειακός προορισμός.

 

Η Πλύτρα είναι ένας παραθαλάσσιος αραιοχτισμένος οικισμός μετά τους Μολάους  με πεντακάθαρες παραλίες ιδανικές για κολύμβηση και για ψάρεμα. Νοτιότερα βρίσκεται το όμορφο παραθαλάσσιο χωριό του Αρχάγγελου  ανεπτυγμένο τουριστικά και με όμορφες αμμουδιές και καταγάλανα νερά.

 

Στις πλαγιές του Πάρνωνα βρίσκονται το χωριό Κυπαρίσσι, χτισμένο αμφιθεατρικά να κοιτάζει την ανατολή του ήλιου στην αγκαλιά του Μυρτώου Πελάγους και το Γεράκι με τα πέτρινα αρχοντικά και τις θολωτές αυλόπορτες, τα παραδοσιακά καφενεία και τις ταβέρνες, να αγναντεύει τον Ταϋγέτου και το Λακωνικό κόλπο.

 

Στην άκρη του ακρωτηρίου Ταίναρο εξερευνήστε την παραδοσιακή αρχιτεκτονική της μανιάτικης πολιτείας της Βάθειας με τους πέτρινους πύργους που πολλοί έχουν αναστηλωθεί και διαμορφωθεί σε ξενώνες.  Λίγο πιο βόρεια βρίσκεται ο γραφικός μανιάτικος οικισμός του Γερολιμένα με παλιά σπίτια, πολεμόπυργους και βυζαντινές εκκλησίες.

Ελιές

Η ελιά είναι ένα από τα κύρια προϊόντα της Σπαρτιατικής (και γενικότερα της Λακωνικής) Γης. Το μικροκλίμα και το έδαφος της περιοχής ενδείκνυνται για την καλλιέργεια πολλών ποικιλιών ελιάς και την παραγωγή εξαιρετικού ελαιόλαδου. Χαρακτηριστικό είναι ότι κάθε καλοκαίρι διοργανώνεται στη Σελασία η Γιορτή Ελιάς και Λαδιού, ενώ στη Σπάρτη βρίσκεται και το ένα από τα δύο στην Ελλάδα Μουσεία της Ελιάς και του Ελληνικού Λαδιού.


Εσπεριδοειδή

Οι πορτοκαλεώνες της Σπάρτης αγκαλιάζουν την κοιλάδα του Ευρώτα και την Άνοιξη πλημμυρίζουν τον αέρα με τη χαρακτηριστική τους ευωδία. Τα πορτοκάλια, και γενικότερα τα εσπεριδοειδή, της Λακωνίας είναι εξαιρετικά, γνωστά για την ποιότητάς στην Ελλάδα και όλο τον κόσμο.


Κάστανα & Καρύδια

Στους ορεινούς οικισμούς του Δήμου παράγονται εξαιρετικής ποιότητας κάστανα και καρύδια. H «Γιορτή του Κάστανου» είναι ένα 3ήμερο φεστιβάλ, που και διοργανώνεται κάθε χρόνο στην Άρνα τις τελευταίες μέρες του Οκτωβρίου. Είναι πλούσιο σε καλλιτεχνικά δρώμενα και καλαίσθητη υπαίθρια αγορά.


Κρασί

Τα αμπέλια καλλιεργήθηκαν στην περιοχή από παλιούς καιρούς. Σήμερα, και με τις βιολογικές καλλιέργειες να κερδίζουν συνεχώς έδαφος, μικρές και μεγαλύτερες επιχειρήσεις παράγουν πολλές ποικιλίες κρασιών με αξιοσημείωτες διακρίσεις.


Μέλι

Μέλι παράγεται σε ολόκληρο το Δήμο Σπάρτης. Τα εσπεριδοειδή στα πεδινά, τα κωνοφόρα στα ορεινά, τα ταπεινά αρωματικά φυτά του Ταϋγέτου και του Πάρνωνα, προσδίδουν στο μέλι της περιοχής ιδιαίτερη ποιότητα, γεύση και άρωμα.


Πέστροφα & Σολομός

Στα βόρεια διαμερίσματα του Δήμου, όπου το νερό είναι άφθονο, υπάρχουν εγκαταστάσεις ιχθυοκαλλιέργειας. Εκεί, από τοπικές επιχειρήσεις, παράγεται, και διανέμεται σε όλη την Ελλάδα, καπνιστή πέστροφα και σολομός εξαιρετικής ποιότητας.


Σύγλινο & Λουκάνικο

Το σύγλινο Μάνης (παστό κρέας και λουκάνικο) είναι χοιρινό κρέας καπνισμένο συνήθως με σχίνα και κέδρο, αρωματισμένο με πορτοκαλόφλουδα και διατηρημένο στο ίδιο του το λίπος (γλίνα), απ’ όπου παίρνει και την ονομασία του. Σήμερα, παρασκευάζεται και συσκευάζεται από επιχειρήσεις και κρεοπωλεία με σύγχρονες ευέλικτες μεθόδους, αλλά με την ίδια γεύση και ποιότητα.

Σίμος και Σαρακήνικο, Ελαφόνησος

Σε απόσταση 4 χιλιομέτρων από τον οικισμό της Ελαφονήσου, στη νότια πλευρά του νησιού βρίσκονται οι δίδυμες παραλίες του Σίμου (μικρή παραλία) και του Σαρακήνικου (μεγάλη παραλία ή Τσερατσίνικο για τους ντόπιους). Η πρόσβαση γίνεται με αυτοκίνητο ενώ κατά τους καλοκαιρινούς μήνες εκτελούνται δρομολόγια με καΐκι από το παλιό λιμάνι της Ελαφονήσου (Σκάλα). Χαρακτηριστικό του τοπίου είναι η ψιλή χρυσή άμμος, τα ρηχά, γαλαζοπράσινα, διάφανα νερά, οι αμμόλοφοι που φτάνουν ακόμα και τα 10 μ. ύψος και το κεδρόδασος που απλώνεται σε μεγάλη έκταση ενώνοντας τις δύο παραλίες. Η απέραντη, κατάλευκη αμμουδιά και τα τυρκουάζ νερά δίνουν στο τοπίο μια εξωτική ομορφιά. Στις παραλίες του Σίμου και του Σαρακήνικου μπορεί κανείς να θαυμάσει τη ροζ άμμο που προέρχεται από κόκκινα κοράλλια που υπάρχουν στο βυθό, τα αμέτρητα πολύχρωμα κοχύλια και τον πλούσιο υποθαλάσσιο χώρο.

 


Αλμυρού, Μάνη Λακωνίας

Στην πανέμορφη Κυπάρισσο, δυτικά του Ταινάρου, βρίσκεται η παραλία του Αλμυρού. Κάτω από τα βλέμματα των Πύργων του χωριού και δίπλα ακριβώς από την Αρχαία Καινήπολη όπου βρίσκονται οι ναοί της Δήμητρας και της Αφροδίτης και το τέμενος του Ποσειδώνα, περπατώντας περίπου 10 λεπτά, μπροστά σου βλέπεις την παραλία με τα πεντακάθαρα γαλαζοπράσινα νερά του Αλμυρού. Ο όρμος του Αλμυρού είναι το σημείο αναφοράς της Μέσα Μάνης. Χιλιάδες παραθεριστές τον προτιμούν για τα καλοκαιρινά τους μπάνια.

 


Πλύτρα, Λακωνία

Είναι μία από τις ωραιότερες παραλίες της Ελλάδας. Τα νερά της καταγάλανα και πεντακάθαρα, σχηματίζει αμμόλοφους και έχει πάρει Γαλάζια σημαία. Ιδανική παραλία για οικογένειες με παιδιά. Η μισή παραλία «εκμεταλλεύεται» από μπαρ της περιοχής αλλά και υπάρχει αρκετός χώρος για να στήσεις την ομπρέλα σου. Ακόμη κι αν φυσάει άνεμος ο κόλπος είναι προστατευμένος και δε σηκώνει κύμα.

 


Νεάπολη, Λακωνία

Η παραλία της Νεάπολης εκτείνεται σε όλο το μήκος της πρόσοψης της στην θάλασσα. Βραβεύεται κάθε χρόνο για την ποιότητα των υπηρεσιών που προσφέρει στους λουόμενους της με Γαλάζια σημαία. Θα βρει κανείς από ψιλή άμμο μέχρι χοντρό βότσαλο. Στα δυτικά της πόλης, μετά το λιμανάκι και στον παραλιακό δρόμο που φεύγει από αυτό θα βρει κανείς μικρές παραλίες με άμμο χωρίς πολύ κόσμο που ενδείκνυνται για πιο χαλαρή διάθεση και χαλάρωση.

 


Γερολιμένας, Μάνη Λακωνίας

O Γερολιμένας είναι ένα όμορφο παραλιακό χωριό της Μάνης με καταπληκτική παραλία όπου θα βρεις τα πάντα, καθαρή με βότσαλα και γαλάζια κρυστάλλινα νερά. Βρίσκεται στο νότιο άκρο της Μάνης βορειοδυτικά του ακρωτηρίου του Ταινάρου , σε απόσταση περίπου 50 χιλιομέτρων από το Γύθειο, 90 χιλιομέτρων από την Σπάρτη. Παραπλήσια της παραλίας υπάρχουν καφετέριες και ταβέρνες.

 


Μαρμάρι, Mάνη Λακωνίας

Η καλύτερη αμμουδερή παραλία της Μάνης, με γαλαζοπράσινα νερά, αρκετά ρηχή και φιλική για τα παιδιά. Μία αμμουδιά κρυμμένη ανάμεσα στους γυμνούς λόφους στον δρόμο από τη Βάθεια προς το Ταίναρο, στη νοτιοδυτική μύτη της χερσονήσου της Μάνης.

 


Μαυροβούνι, Γύθειο Λακωνίας

Πρόκειται για τη μεγαλύτερη παραλία της περιοχής, λίγο νοτιότερα του Γυθείου. Η παραλία του Μαυροβουνίου είναι αμμώδης και στα άκρα της έχει βράχια για να ικανοποιεί την κάθε επιθυμία. Έχει κομμάτια οργανωμένα με ξαπλώστρες και ντους και ελεύθερα. Η παραλία προσφέρεται ακόμα για  surfing και  ψάρεμα. Έχει πάρει Γαλάζια σημαία.

 


Αρχάγγελος, Λακωνία

Τα κρυστάλλινα καταγάλανα νερά του είναι πάντα ήρεμα και γαλήνια. Η παραλία του είναι ιδανική για οικογένειες με μικρά παιδιά, βραβευμένη με Γαλάζια Σημαία. Επίσης, είναι εξοπλισμένη με ξαπλώστρες και ομπρέλες, οι οποίες διατίθενται δωρεάν. Αλλά και για τους μοναχικούς, υπάρχουν αμέτρητοι κολπίσκοι με άμμο ή βότσαλο σε πολύ κοντινές αποστάσεις.

 


Βαθύ, Γύθειο Λακωνίας

Το Βαθύ είναι μια από τις ωραιότερες παραλίες του νομού Λακωνίας, απέραντη, με ψιλή λευκή άμμο, χωρίς απότομο βάθος, περικυκλωμένη από πυκνή βλάστηση. Στον πεντακάθαρο αιγιαλό της, γεννούν κάθε χρόνο τα μικρά τους οι χελώνες καρέτα-καρέτα. Εθελοντές επισημαίνουν τις θέσεις επώασης κι όσοι τυχεροί παραφυλάξουν τη νύχτα, μπορεί να δουν τα νεογνά που κατευθύνονται προς τη θάλασσα. Στο δρόμο Γυθείου-Αρεόπολης ακολουθούμε την ταμπέλα προς Βαθύ. Ο δρόμος προς τα αριστερά καταλήγει στον οικισμό Βαθύ με την τεράστια παραλία και σε ένα από τα θρυλικά κάμπινγκ της περιοχής με το ήσυχο μπαράκι πλάι στο ποτάμι και το πέτρινο γεφύρι.

Το ΣΠΑΡΤΑΘΛΟΝ είναι ένας ιστορικός υπερμαραθώνιος που λαμβάνει χώρα στο τέλος του Σεπτέμβρη κάθε χρόνο στην Ελλάδα. Είναι ένας από πλέον δύσκολους αγώνες υπεραποστάσεων παγκοσμίως και παράλληλα πολύ μεγάλου ενδιαφέροντος λόγω του ιστορικού του υπόβαθρου. Το Σπάρταθλο αναβιώνει τα βήματα του Φειδιππίδη, ενός αρχαίου Αθηναίου δρομέα μεγάλων αποστάσεων, ο οποίος το 490π.Χ., πριν από τη μάχη του Μαραθώνα, εστάλη στη Σπάρτη να ζητήσει βοήθεια στον πόλεμο που διεξήγαγαν οι Έλληνες με τους Πέρσες.

Η εκκίνηση της διαδρομής γίνεται στην Ακρόπολη μπροστά στο Ηρώδειο και ο τερματισμός στο άγαλμα του Λεωνίδα στη Σπάρτη. Η απόσταση είναι 246 χιλιόμετρα.


Κάθε καλοκαίρι στο χώρο του Σαϊνοπούλειου Αμφιθέατρου λαμβάνει χώρα το “Πολιτιστικό Καλοκαίρι”, μια σειρά πολιτιστικού ενδιαφέροντος εκδηλώσεων που περιλαμβάνει θεατρικές παραστάσεις, συναυλίες και άλλα ανάλογα δρώμενα.


Η Γιορτή Ελιάς και Λαδιού διεξάγεται στη Σελασιά, Δημοτική Ενότητα Οινούντος, κάθε καλοκαίρι, το πρώτο Σαββατοκύριακο του Αυγούστου. Η Γιορτή στοχεύει στην προβολή και προώθηση του λακωνικού ελαιολάδου και της λακωνικής ελιάς, καθώς και στην πολιτιστική ανάπτυξη της περιοχής.


Κάθε χρόνο, από τις 26 Αυγούστου έως τις 2 Σεπτεμβρίου, λειτουργεί το μεγάλο Πανηγύρι του Μυστρά, όπου έμποροι και μικροπωλητές απ’ όλη την Ελλάδα συγκεντρώνονται και πουλάνε τα εμπορεύματά τους.


Η Γιορτή του Κάστανου & του Φθινοπώρου είναι ένα τριήμερο φεστιβάλ, που διοργανώνεται στην Άρνα Λακωνίας, τις τελευταίες μέρες του Οκτωβρίου. Συνδυάζονται καλλιτεχνικά δρώμενα στην πλούσια και καλαίσθητη υπαίθρια αγορά. Επίσης, φιλοξενούνται όλα τα ντόπια φθινοπωρινά προϊόντα.


Ο Ημιμαραθώνιος Πάρνωνα “ΤΑ ΚΑΡΥΑΤΕΙΑ” είναι ένας ορεινός αγώνας αντοχής 20,3χλμ που λαμβάνει χώρα στις αρχές κάθε καλοκαιριού στις Καρυές Λακωνίας. Η αφετηρία και ο τερματισμός του αγώνα βρίσκονται στην κεντρική πλατεία των Καρυών.

Γενικό Νοσοκομείο Σπάρτης 27310 28671 27310 29100,-9
ΑΣΤΥΝΟΜΙΑ 27310 89580
Τουριστική Αστυνομία 27310 89583
Τροχαία 27310 89625
ΚΤΕΛ 27310 26485 27310 22587
ΟΡΕΙΒΑΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΣΠΑΡΤΗΣ 27310 22574
ΣΠΗΛΑΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΟΜΙΛΟΣ ΤΑΫΓΕΤΟΥ 27310 22103
ΕΝΩΣΗ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΩΝ ΝΟΜΟΥ ΛΑΚΩΝΙΑΣ 27310 23393

Ο νομός Λακωνίας βρίσκεται στο νοτιότερο τμήμα της ηπειρωτικής Ελλάδας, 225χλμ από την Αθήνα, και συνορεύει με τους νομούς Αρκαδίας και Μεσσηνίας.

 

Με αυτοκίνητο

Ακολουθείτε την Εθνική Οδό προς Τρίπολη. Μόλις δείτε ταμπέλα προς Σπάρτη, θα ακολουθήσετε το νέο δρόμο μέχρι τον προορισμό σας.

 

Μετά την άφιξη στην Ελλάδα

Με την άφιξη της πτήσης σας στην Ελλάδα και στο διεθνή αερολιμένα «Ελευθέριος Βενιζέλος», παίρνετε τη γραμμή λεωφορείων EXPRESS Χ93 και μέσα σε 1 περίπου ώρα θα φτάσετε στο σταθμό υπεραστικών λεωφορείων του Κηφισού (Αθήνα).

Εκεί θα αγοράσετε εισιτήριο από το ταμείο των ΚΤΕΛ Λακωνίας. Περίπου σε 3 ώρες από την αναχώρησή σας θα φτάσετε στο σταθμό των ΚΤΕΛ στη Σπάρτη.

 

Με πλοίο

Η Πελοπόννησος και συνεπώς η Λακωνία μπορούν να προσεγγιστούν από τα λιμάνι του Γυθείου στη Λακωνία, καθώς επίσης και από αυτά της Πάτρας και του Πειραιά.

 

Για περισσότερες πληροφορίες, μπορείτε να επικοινωνήσετε στα παρακάτω τηλέφωνα:

ΚΤΕΛ Λακωνίας                       27310 26441

Λιμεναρχείο Γυθείου              27330 22262

Λιμεναρχείο Νεάπολης           27340 22228

Λιμεναρχείο Κυθήρων            27360 34222

Generic selectors
Exact matches only
Search in title
Search in content
Post Type Selectors

TEST

TEST